Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Protistler
Protistler (Protista, bazen Protoctista), ayrışık (ayrı cinsten) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki veya mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur Protistler bilimsel sınıflandırma açısından cihan olarak değerlendirilse de tek aristokrat (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı (tek hücreli ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan fazla hücresel) almak dışarıya ortak özellikleri böylece yoktur
Beslenmeleri fotosentez, absorbsiyon veya fagositoz ile, çoğalmaları ise eşeyli ya da eşeysiz üreme ile gerçekleşen protistlerin hareketsiz olanları olabildiği gibi, kamçı, siller veya yalancı ayaklarla hareket ederleri de bulunur adeta 60000 yaşayan, 60000 kadar da soyu bitmiş fosil türü bilinmektedir
Geleneksel derecelendirme
Protistler, takriben son 150 yıldır, öteki canlı âlemlerine benzerliklerine göre değişik alt gruplara ayrılmaktaydı Hayvanlara benzeyenlerin protozoa, bitkilere benzeyenlerin yosun ve mantarlara benzeyenlerin de cıvık mantar (slime mould) ve su mantarı (water mould) olarak adlandırıldığı ve grupların birbirleriyle çoğunlukla örtüştüğü bu ayrım, günümüzde yerini filogenetik sınıflandırmalara bırakmıştır Oysa, resmî olmayan bu gruplar, protistlerin morfoloji ve ekolojisini tanımlamakta gerçi kullanışlıdır
Animalia (hayvanlar), Plantae (tümör) ve Protista (geri kalan herşey) âlemlerini içeren üç âlemli sınıflandırma sisteminin kabul gördüğü dönemlerde, bakteriler de protist olarak kabul edilmişlerdir ama aktüel yaklaşımlarda Bacteria bambaşka bir üst kâinat olarak kabul görmektedir
Protozoa: hayvan yarı protistler
Protozoa, çeşitli istisnaları bulunsa da çoğunlukla tek hücre, hareketli ve fagositoz ile beslenen protistlerdir genel olarak 00105 mm boyutlarındadırlar ve temelde mikroskop ile izlenebilirler Sulak çevrelerde de toprakta da bulunabilen ve verimsiz dönemleri çoğunlukla kist veya spor (biyoloji) halinde geçiren protozoa, değişik manâlı parazitleri içerir Bu canlılar, hareketlerine göre, dört daha alçak gruba ayrılırlar:
* Uzun kamçıları olan Flagellalılar: örneğin, Euglena
* Geçici yalancı ayakları olan Ameboitler: mesela, Amoeba
* Çoklu, kısa silleri olan Ciliophora (silliler): örneğin, Paramecium
* Bazıları spor oluşturabilen, hareketsiz parazitler olarak Sporozoa: mesela, Toxoplasma
Algler: bitki sanki protistler
Algler, yaşamlarını fotosentez ile sürdürürler Bu grup içinde, ikincil endosimbiyoz ile kloroplast edinmiş olan ve bununla beraber protozoa olarak da değerlendirilen Euglena gibi, pek fazla tek hücreli canlı bulunur Keza, altında sıralanmış olan, durağan ve bazıları gerçek fazla hücresel (bir takım su yosunları) kimi canlılar da bu grupta bulunur:
* Daha gelişmiş bitkilerle akraba olan Chlorophyta (yeşil algler): mesela, Ulva
* Rhodophyta (kırmızı algler): mesela, Porphyra
* Heterokontophyta (kahverengi algler), diatomlar vb: mesela, Macrocystis
Yeşil ve kırmızı algler, Glaucophyta olarak anılan küçük bir grupla birlikte, bitkilerin yakın akrabası gibi durmaktadırlar ve kimi araştırmacılar bunları, basit yapılarına rağmen, tümör âlemi içinde değerlendirir Öteki çoğu alg ise ayrı gelişim göstermiştir ama, bunlara tümü de hem protozoa olarak değerlendirilen Haptophyta, Cryptophyta, Dinoflagellata, Euglenoidea ve Chlorarachnea gruplarının üyeleri dahildir
Paramecium bursaria veya Sarcodina (Radiolaria, ışınlılar) şubesinin canlıları gibi bir takım protozoanın, hücreleriyle bütünleşmemiş olan endosimbiyotik algler içermesi de dikkat çekicidir
Mantar benzeri protistler
Protist düzeyinde yapıya sahip değişik canlılar, sporangiyum ürettikleri için, aslında mantar olarak değerlendirilmişlerdir Bu grupta Chytridiomycota, cıvık mantarlar, su mantarları ve Labyrinthulomycetes gruplarının üyeleri bulunur Günümüzde, Chytridiomycota canlılarının mantarlarla akraba olduğu anlaşılmıştır ve onlarla birlikte sınıflandırılır Diğerleri ise selülozdansa kitin taşıyan hücreli duvarları bulunan Heterokontophyta ve hücre duvarları bulunmayan Amoebozoa içinde değerlendirilir
Aktüel derecelendirme
Protistlerin sınıflandırılması az önce değişkendir Yeni sınıflandırmalar, ince yapı ve biyokimyasal ve genetik özellikler üzerinden artan bir şekilde, tek soylu gruplar ortaya koymaya çalışmaktadırlar Oysa, bir tamamiyle protistler kısmi asilzade bir grup olduğu için, bahsi geçen yeni sınıflandırmalarda evren taksonu ya bölünmekte ya da hepten bir kenara bırakılmaktadır ve protist grupları ökaryotların ayrı olarak soyları olarak değerlendirilmektedir Adl ve arkadaşları (2005)1 kadar ortaya konulmuş son şemada, şube, derslik vb sınıflandırma basamaklarına yer verilmemektedir
Günümüzde şube olarak değerlendirilebilen ve resmen meşhur kimi protist grupları aşağıdaki listede sunulmuştur Oysa, sınıflandırmaların değişkenliği sebebiyle, böylece çok diğer şube de Protista ile ilişkilendirilebilmektedir *
Protistler (Protista, bazen Protoctista), ayrışık (ayrı cinsten) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki veya mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur Protistler bilimsel sınıflandırma açısından cihan olarak değerlendirilse de tek aristokrat (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı (tek hücreli ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan fazla hücresel) almak dışarıya ortak özellikleri böylece yoktur
Beslenmeleri fotosentez, absorbsiyon veya fagositoz ile, çoğalmaları ise eşeyli ya da eşeysiz üreme ile gerçekleşen protistlerin hareketsiz olanları olabildiği gibi, kamçı, siller veya yalancı ayaklarla hareket ederleri de bulunur adeta 60000 yaşayan, 60000 kadar da soyu bitmiş fosil türü bilinmektedir
Geleneksel derecelendirme
Protistler, takriben son 150 yıldır, öteki canlı âlemlerine benzerliklerine göre değişik alt gruplara ayrılmaktaydı Hayvanlara benzeyenlerin protozoa, bitkilere benzeyenlerin yosun ve mantarlara benzeyenlerin de cıvık mantar (slime mould) ve su mantarı (water mould) olarak adlandırıldığı ve grupların birbirleriyle çoğunlukla örtüştüğü bu ayrım, günümüzde yerini filogenetik sınıflandırmalara bırakmıştır Oysa, resmî olmayan bu gruplar, protistlerin morfoloji ve ekolojisini tanımlamakta gerçi kullanışlıdır
Animalia (hayvanlar), Plantae (tümör) ve Protista (geri kalan herşey) âlemlerini içeren üç âlemli sınıflandırma sisteminin kabul gördüğü dönemlerde, bakteriler de protist olarak kabul edilmişlerdir ama aktüel yaklaşımlarda Bacteria bambaşka bir üst kâinat olarak kabul görmektedir
Protozoa: hayvan yarı protistler
Protozoa, çeşitli istisnaları bulunsa da çoğunlukla tek hücre, hareketli ve fagositoz ile beslenen protistlerdir genel olarak 00105 mm boyutlarındadırlar ve temelde mikroskop ile izlenebilirler Sulak çevrelerde de toprakta da bulunabilen ve verimsiz dönemleri çoğunlukla kist veya spor (biyoloji) halinde geçiren protozoa, değişik manâlı parazitleri içerir Bu canlılar, hareketlerine göre, dört daha alçak gruba ayrılırlar:
* Uzun kamçıları olan Flagellalılar: örneğin, Euglena
* Geçici yalancı ayakları olan Ameboitler: mesela, Amoeba
* Çoklu, kısa silleri olan Ciliophora (silliler): örneğin, Paramecium
* Bazıları spor oluşturabilen, hareketsiz parazitler olarak Sporozoa: mesela, Toxoplasma
Algler: bitki sanki protistler
Algler, yaşamlarını fotosentez ile sürdürürler Bu grup içinde, ikincil endosimbiyoz ile kloroplast edinmiş olan ve bununla beraber protozoa olarak da değerlendirilen Euglena gibi, pek fazla tek hücreli canlı bulunur Keza, altında sıralanmış olan, durağan ve bazıları gerçek fazla hücresel (bir takım su yosunları) kimi canlılar da bu grupta bulunur:
* Daha gelişmiş bitkilerle akraba olan Chlorophyta (yeşil algler): mesela, Ulva
* Rhodophyta (kırmızı algler): mesela, Porphyra
* Heterokontophyta (kahverengi algler), diatomlar vb: mesela, Macrocystis
Yeşil ve kırmızı algler, Glaucophyta olarak anılan küçük bir grupla birlikte, bitkilerin yakın akrabası gibi durmaktadırlar ve kimi araştırmacılar bunları, basit yapılarına rağmen, tümör âlemi içinde değerlendirir Öteki çoğu alg ise ayrı gelişim göstermiştir ama, bunlara tümü de hem protozoa olarak değerlendirilen Haptophyta, Cryptophyta, Dinoflagellata, Euglenoidea ve Chlorarachnea gruplarının üyeleri dahildir
Paramecium bursaria veya Sarcodina (Radiolaria, ışınlılar) şubesinin canlıları gibi bir takım protozoanın, hücreleriyle bütünleşmemiş olan endosimbiyotik algler içermesi de dikkat çekicidir
Mantar benzeri protistler
Protist düzeyinde yapıya sahip değişik canlılar, sporangiyum ürettikleri için, aslında mantar olarak değerlendirilmişlerdir Bu grupta Chytridiomycota, cıvık mantarlar, su mantarları ve Labyrinthulomycetes gruplarının üyeleri bulunur Günümüzde, Chytridiomycota canlılarının mantarlarla akraba olduğu anlaşılmıştır ve onlarla birlikte sınıflandırılır Diğerleri ise selülozdansa kitin taşıyan hücreli duvarları bulunan Heterokontophyta ve hücre duvarları bulunmayan Amoebozoa içinde değerlendirilir
Aktüel derecelendirme
Protistlerin sınıflandırılması az önce değişkendir Yeni sınıflandırmalar, ince yapı ve biyokimyasal ve genetik özellikler üzerinden artan bir şekilde, tek soylu gruplar ortaya koymaya çalışmaktadırlar Oysa, bir tamamiyle protistler kısmi asilzade bir grup olduğu için, bahsi geçen yeni sınıflandırmalarda evren taksonu ya bölünmekte ya da hepten bir kenara bırakılmaktadır ve protist grupları ökaryotların ayrı olarak soyları olarak değerlendirilmektedir Adl ve arkadaşları (2005)1 kadar ortaya konulmuş son şemada, şube, derslik vb sınıflandırma basamaklarına yer verilmemektedir
Günümüzde şube olarak değerlendirilebilen ve resmen meşhur kimi protist grupları aşağıdaki listede sunulmuştur Oysa, sınıflandırmaların değişkenliği sebebiyle, böylece çok diğer şube de Protista ile ilişkilendirilebilmektedir *
