Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Giriş
Romatizmal marazlar, münhasıran kas-iskelet sistemde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlanması yapan ve bazen iç organlarda da bozukluklara neden olan, vücuttaki doku ve organların birçoklarını tutan sistemik hastalıklardır. En çok tutulan organlar eklemler ve yumuşak dokulardır (deri, deri altı dokusu, bursalar, tendonlar, tendon kılıfları ve ligamentler).
Romatizmam marazlar yerleştikleri dokulara nazaran 4'e ayrılır:
1 - Eklem romatizmaları
2 - Yumuşak doku romatizmaları
3 - İç organların romatizmaları
4 - Bunların birlikte olduğu "karışık" tipler
Romatizmal marazların hem en sık görülen hem de en değerli olanları yumuşak doku romatizmaları, artroz (kireçlenme), romatoid artrit, ankilozan spondilit, kollajen illetler (SLE gibi), akut eklem romatizması ve guttur.
Romatizmam hastalıklarda ağrının özellikleri
Ağrı, romatizmal sistem illetlerinin birçoklarında en değerli semptomdur. Sübjektif bir semptom olduğundan yanlışsız değerlendirebilmek için ağrının çeşitli özelliklerinin belirlenmesi gerekir. Bu gayeyle hastaya kesinlikle ağrının lokalizasyonu, ne devir başladığı, başlangıcının ani ya da tedricen olusu, daima mi yoksa devir vakit mı ortaya çıktığı, ne kadar sürdüğü, analjezik ve antiinflamatuar ilaçlara cevabı, şiddeti ve şiddetini arttiran faktörler üzere sorular sorulmalıdır. Bilhassa ağrının hareketle münasebeti ehemmiyet taşır. Çoklukla iltihabi eklem ve kas hastalıklarında ağrı hem istirahatta vardır, hem de hareketle daha çok artabilir. Dejeneratif eklem illetinde (osteoartroz) ise istirahatta ağrı pek yoktur, lakin hasta hareket ederken ortaya çıkar.
Ağrı olan nahiyede bir değişikliğin olup olmadığı da sorgulanmalıdır. Ağrı sırasında deri renginde değişiklik (morarma, döküntü), isi artısı, eklem üzerinde yahut muhitinde sislik ve kızarıklık olup olmadığı ağrı tahlili açısından çok değerlidir. Ayrıyeten ağrıya eslik eden, sistemik ateş, titreme, üşüme, zayıflama, depresyon, uyku bozuklukları üzere sistemik semptomların sorgulanması da değerlidir.
Lokomotor sistem ağrıları 3'e ayrılır: 1- Lokal ağrılar: Artrit üzere lokomotor sistem yapılarının organik bozukluklarından kaynaklanan ve âlâ lokalize edilen ağrılardır. 2- Yayılan ağrılar: Bu ağrılar kas-kemik alakalı ağrılar, radiküler ağrılar ve visseral kökenli ağrılar olmak üzere 3 tiptir. Yayılan ağrılar da lokal ağrılar üzere hasta tarafından yeterli lokalize edilirler. 3- Yaygın (diffüz) ağrılar: Psikojenik ağrılar ve fibromiyalji üzere lokomotor sistemin organik bozukluğuna bağlı olmayan ve yeterli lokalize edilemeyen ağrılardır.
Romatizmam hastalıklarda ağrı çeşitleri
Eklem ağrıları (Artralji)
Ağrı artritlerin ana semptomudur. Nadiren ağrısız artropatiler de görülebilir (Charcot eklemi). Ağrı daha çok hasta olan eklemde görülür ve distale gerçek yayılabilir. Eklem ağrılarını iki tipi vardır:
1 - Mekanik ağrılar: Eklemin hareketi ile ortaya çıkar. İstirahatla azalır.
2 - İltihabi ağrılar: Mahsusen iltihaplı artritlerde ağrı, eklemin istirahatı sırasında da vardır ve velev istirahatta artabilir; bazen hareketle biraz azalır. Ağrının özellikleri belirlendikten sonra klinik muayeneyle eklemin sislik, sıcaklık artısı ve kızarıklık üzere vesair objektif bulgularının ortaya konması gerekir. Bu objektif bulgular saptanırsa bunun iltihabi yahut dejeneratif olup olmadığını ayırabilmek gerekir. İltihabi eklem hastalıklarında eklem sistir. Sinovyal likit artısı, sinovyal zarda hipertrofi, periartiküler ödem, eklem kapsülünde kalınlaşma olabilir. Eklem üzerinde kızarıklık ve ısı artışı vardır ve hareketler ağrılıdır. Dejeneratif eklem marazı olan osteoartrozda kıkırdak ve kemik hipertrofisi, yeni kemik oluşumları ve kemik irileşmeleri saptanır.
Yumuşak doku ağrıları
Tendonlar, tendon kılıfları, ligamentler, fasyalar, bursalar, eklem kapsülü ve derialtı dokusu üzere dokular eklem dışı yumuşak dokular ismini alır ve bunların iltihabi ve dejeneratif değişiklikleri yumuşak doku romatizması baslığı altında toplanır. Bu dokuların patolojilerinde değişken şiddette, lokal, palpasyonla şiddeti artan ağrılar ortaya çıkar.
Kas ağrıları (Miyalji)
Ağrı umumiyetle miyozitlerin en kıymetli semptomudur. Kas gücünde azalma ağrıya eslik eder. Münhasıran polimiyozitte ağrıyla birlikte yaygın kas zaafı bulunur. Miyozitlerden gayrı yumuşak doku romatizmalarında da kas tutulmalarına bağlı kas ağrıları ortaya çıkar. Bu ağrılara kasların yapışma bölgelerindeki tendopati ağrıları da eklenir.
Kemik ağrıları (Osteoalji)
Kemik illetlerinin birçoklarında illetin tipine nazaran değişen şiddette ağrılar bulunur. Kemik ağrıları umumiyetle geceleri ve mekanik aktiviteyle artar. Akut ağrılara örnek, kirik ve osteomiyelit; kronik ağrılara örnek, tüberküloz, osteosarkom, miyelom, osteomalazi ve Paget illetidir.
Romatizmalı bir hastanın tek çeşit ağrı bölgesine birkaç çeşit ağrıyı birlikte hissetmesi mümkündür. Eklem, kas ve yumuşak doku ağrıları tıpkı anda duyulabilir.
Romatizmal hastalıklarda ağrı algoritması
Romatizmal illetlerin en kıymetli özelliği, az sayıda ve birden fazla emsal yahut ortak olan belirti ve bulgularının olusudur. Bunların başlıcalar ağrı ve artrittir.
Anamnez ve fizik muayeneyle elde edilen bulgular dikkatle değerlendirilmelidir. En değerli haber hastalık sürecidir. Hastanın şikâyetlerinin akut, kronik yahut kronik süreçte tekrarlayıcı olup olmadığı çok değerli bir istikamet göstericidir. Eklem tutulması varsa tutulan eklemlerin sayısı ve eklem bulgularının özellikleri de tanı olasılıklarını birkaç illete kadar indirebilir. Semptomları değerlendirmedeki mülahaza akışının hareket noktası ağrıdır. Ağrı ile eklemlerin semptomları ilişkilendirilerek şematik bir yaklaşım yapılabilir. Bu sema klinik tanıya ulaşmada kıymetli ölçüde kolaylık sağlamaktadır.
Lokomotor sistemde ağrıdan yakınan hastanın objektif bir artriti varsa yaklaşım bu artritin monoartiküler yahut oligo-poliartiküler olup olmadığına nazaran farklı olmalıdır.
Romatizmal marazlar, münhasıran kas-iskelet sistemde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlanması yapan ve bazen iç organlarda da bozukluklara neden olan, vücuttaki doku ve organların birçoklarını tutan sistemik hastalıklardır. En çok tutulan organlar eklemler ve yumuşak dokulardır (deri, deri altı dokusu, bursalar, tendonlar, tendon kılıfları ve ligamentler).
Romatizmam marazlar yerleştikleri dokulara nazaran 4'e ayrılır:
1 - Eklem romatizmaları
2 - Yumuşak doku romatizmaları
3 - İç organların romatizmaları
4 - Bunların birlikte olduğu "karışık" tipler
Romatizmal marazların hem en sık görülen hem de en değerli olanları yumuşak doku romatizmaları, artroz (kireçlenme), romatoid artrit, ankilozan spondilit, kollajen illetler (SLE gibi), akut eklem romatizması ve guttur.
Romatizmam hastalıklarda ağrının özellikleri
Ağrı, romatizmal sistem illetlerinin birçoklarında en değerli semptomdur. Sübjektif bir semptom olduğundan yanlışsız değerlendirebilmek için ağrının çeşitli özelliklerinin belirlenmesi gerekir. Bu gayeyle hastaya kesinlikle ağrının lokalizasyonu, ne devir başladığı, başlangıcının ani ya da tedricen olusu, daima mi yoksa devir vakit mı ortaya çıktığı, ne kadar sürdüğü, analjezik ve antiinflamatuar ilaçlara cevabı, şiddeti ve şiddetini arttiran faktörler üzere sorular sorulmalıdır. Bilhassa ağrının hareketle münasebeti ehemmiyet taşır. Çoklukla iltihabi eklem ve kas hastalıklarında ağrı hem istirahatta vardır, hem de hareketle daha çok artabilir. Dejeneratif eklem illetinde (osteoartroz) ise istirahatta ağrı pek yoktur, lakin hasta hareket ederken ortaya çıkar.
Ağrı olan nahiyede bir değişikliğin olup olmadığı da sorgulanmalıdır. Ağrı sırasında deri renginde değişiklik (morarma, döküntü), isi artısı, eklem üzerinde yahut muhitinde sislik ve kızarıklık olup olmadığı ağrı tahlili açısından çok değerlidir. Ayrıyeten ağrıya eslik eden, sistemik ateş, titreme, üşüme, zayıflama, depresyon, uyku bozuklukları üzere sistemik semptomların sorgulanması da değerlidir.
Lokomotor sistem ağrıları 3'e ayrılır: 1- Lokal ağrılar: Artrit üzere lokomotor sistem yapılarının organik bozukluklarından kaynaklanan ve âlâ lokalize edilen ağrılardır. 2- Yayılan ağrılar: Bu ağrılar kas-kemik alakalı ağrılar, radiküler ağrılar ve visseral kökenli ağrılar olmak üzere 3 tiptir. Yayılan ağrılar da lokal ağrılar üzere hasta tarafından yeterli lokalize edilirler. 3- Yaygın (diffüz) ağrılar: Psikojenik ağrılar ve fibromiyalji üzere lokomotor sistemin organik bozukluğuna bağlı olmayan ve yeterli lokalize edilemeyen ağrılardır.
Romatizmam hastalıklarda ağrı çeşitleri
Eklem ağrıları (Artralji)
Ağrı artritlerin ana semptomudur. Nadiren ağrısız artropatiler de görülebilir (Charcot eklemi). Ağrı daha çok hasta olan eklemde görülür ve distale gerçek yayılabilir. Eklem ağrılarını iki tipi vardır:
1 - Mekanik ağrılar: Eklemin hareketi ile ortaya çıkar. İstirahatla azalır.
2 - İltihabi ağrılar: Mahsusen iltihaplı artritlerde ağrı, eklemin istirahatı sırasında da vardır ve velev istirahatta artabilir; bazen hareketle biraz azalır. Ağrının özellikleri belirlendikten sonra klinik muayeneyle eklemin sislik, sıcaklık artısı ve kızarıklık üzere vesair objektif bulgularının ortaya konması gerekir. Bu objektif bulgular saptanırsa bunun iltihabi yahut dejeneratif olup olmadığını ayırabilmek gerekir. İltihabi eklem hastalıklarında eklem sistir. Sinovyal likit artısı, sinovyal zarda hipertrofi, periartiküler ödem, eklem kapsülünde kalınlaşma olabilir. Eklem üzerinde kızarıklık ve ısı artışı vardır ve hareketler ağrılıdır. Dejeneratif eklem marazı olan osteoartrozda kıkırdak ve kemik hipertrofisi, yeni kemik oluşumları ve kemik irileşmeleri saptanır.
Yumuşak doku ağrıları
Tendonlar, tendon kılıfları, ligamentler, fasyalar, bursalar, eklem kapsülü ve derialtı dokusu üzere dokular eklem dışı yumuşak dokular ismini alır ve bunların iltihabi ve dejeneratif değişiklikleri yumuşak doku romatizması baslığı altında toplanır. Bu dokuların patolojilerinde değişken şiddette, lokal, palpasyonla şiddeti artan ağrılar ortaya çıkar.
Kas ağrıları (Miyalji)
Ağrı umumiyetle miyozitlerin en kıymetli semptomudur. Kas gücünde azalma ağrıya eslik eder. Münhasıran polimiyozitte ağrıyla birlikte yaygın kas zaafı bulunur. Miyozitlerden gayrı yumuşak doku romatizmalarında da kas tutulmalarına bağlı kas ağrıları ortaya çıkar. Bu ağrılara kasların yapışma bölgelerindeki tendopati ağrıları da eklenir.
Kemik ağrıları (Osteoalji)
Kemik illetlerinin birçoklarında illetin tipine nazaran değişen şiddette ağrılar bulunur. Kemik ağrıları umumiyetle geceleri ve mekanik aktiviteyle artar. Akut ağrılara örnek, kirik ve osteomiyelit; kronik ağrılara örnek, tüberküloz, osteosarkom, miyelom, osteomalazi ve Paget illetidir.
Romatizmalı bir hastanın tek çeşit ağrı bölgesine birkaç çeşit ağrıyı birlikte hissetmesi mümkündür. Eklem, kas ve yumuşak doku ağrıları tıpkı anda duyulabilir.
Romatizmal hastalıklarda ağrı algoritması
Romatizmal illetlerin en kıymetli özelliği, az sayıda ve birden fazla emsal yahut ortak olan belirti ve bulgularının olusudur. Bunların başlıcalar ağrı ve artrittir.
Anamnez ve fizik muayeneyle elde edilen bulgular dikkatle değerlendirilmelidir. En değerli haber hastalık sürecidir. Hastanın şikâyetlerinin akut, kronik yahut kronik süreçte tekrarlayıcı olup olmadığı çok değerli bir istikamet göstericidir. Eklem tutulması varsa tutulan eklemlerin sayısı ve eklem bulgularının özellikleri de tanı olasılıklarını birkaç illete kadar indirebilir. Semptomları değerlendirmedeki mülahaza akışının hareket noktası ağrıdır. Ağrı ile eklemlerin semptomları ilişkilendirilerek şematik bir yaklaşım yapılabilir. Bu sema klinik tanıya ulaşmada kıymetli ölçüde kolaylık sağlamaktadır.
Lokomotor sistemde ağrıdan yakınan hastanın objektif bir artriti varsa yaklaşım bu artritin monoartiküler yahut oligo-poliartiküler olup olmadığına nazaran farklı olmalıdır.
