Sıcak ve Soğuk Çarpmalarında İlk Yardım

Güneş Çarpmasında Birincil Takviye? Sıcak Çarpmalarında Ne Yapmalıyım?soğuk çarpması,donmalarda ilk destek,donan kişiye ne yapmalı

Sıcak ve Soğuk Çarpmalarında Birincil Yardım

Bayağı cisim ısısı 36 37 °C dir Bu ısı, karmaşık mekanizmalarla değişmez tutulmaya çalışılır Normalde, vücudun ısı düzenleyici mekanizmaları iyi çalışır ve organizma (cisim) belirtilmiş ısı değişikliklerini epeyce iyi tolere edebilir

Ama, organizma başa çıkabileceğinden fazla sıcağa maruz kalırsa hastalıklar oluşabilir : sıcak krampları, sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması gibi ya da tam tersi, başa çıkabileceğinden düşük ısıya maruz kalırsa tekrar sorunlar ortaya çıkacaktır : kısmi veya tam donma gibi

SICAK KRAMPLARI :

Aşırı egzersizden sonradan, genel olarak, bacak kaslarında görülen ağrılı adale spazmlarıdır

İlkyardım:

* Kişi gölgelik veveya serin bir yere alınır,

* Hasta yatırılarak (veya oturtulabilir de) kramp geçene kadar kasları dinlendirilir Bilhassa sporcuların her yerde antremana

başlayabilmeleri için asgari 12 saat dinlenmeleri gerekir

* Su (ya da dengeli elektrolit solüsyonu; limonata, ayran vb) içirilebilir Sıcak krampında vücutta tatmin edici elektrolit vardır, fakat kramp

sebebiyle dengelenmiş dağılımı engellenmiştir o nedenle bol sıvı içmenin yanı sıra dinlenme fazla önemlidir

* Tedavi edilmezse sıcak bitkinliğine dönüşebilir

SICAK BİTKİNLİĞİ (yorgunluğu; baygınlığı) :

En sık görülen sıcak acillerindendir Fazla terleme nedeniyle, aşırı akıcıelektrolit (su tuz) kaybı ortaya çıkar Bunun sonucunda ise aşağıdaki belirtiler görülür :

Fazla terleme sonucu cilt soğuk ve nemlidir,

Baş dönmesi, bayılma hissi olabilir,

Nabız hızlı ve zayıftır,

Ceset ısısı artmıştır, oysa 39°C üstüne çıkmaz

İlkyardım:

* Kişi serin veya da gölgelik bir yere alınır, artı giysileri çıkartılır,

* Bilinci yerindeyse (kendi içebilecek durumdaysa); su, ayran gibi içecekler içirilir (1 litre dek) ASLA ALKOLLÜ IÇKI İÇİRİLMEZ !

* Durumu düzelmiyorsa ya da daha kötüleşiyorsa derhal hastaneye götürülür

* Tedavi edilmezse sıcak çarpması gelişir

SICAK ÇARPMASI :

Cisim başa çıkabileceğinden fazla pozitif ısıya maruz kalmışsa, gövde ısısı, çabuk, doku hasarına yol açan düzeye yükselir ve ölümle sonuçlanabilir

Sıcak çarpmasına yol açabilecek sebepler : kapalıfena havalananıslak ortamlarda fazla bedensel aktivite gerçekleştirmek, sıcak hava dalgaları esnasında havalandırma sistemleri bulunmayan veya havalandırılmayan binalarda yaşamak (bilhassa yaşlılar, bebekler, yürek ya da kronik hastalığı olan kişiler risk altındadır), sıcak yaz gününde çocukları kilitli arabada teslim etmek, aşırı sıcak ve nem ortamı yükselmiş havalarda dışında spor ya da ağır meslek yerine getirmek

Havadaki nem oranı % 70 in üstüne çıktığında, etraf neme doyduğundan terleme olmayacağı için, vücuttan ısı kaybı gerçekleşemez dolayısıyla ceset ısısı artar, deri ısıyı atamadığı için sıcak, kuru ve kızarıktır

Belirtileri :

Vücut ısısı çabuk yükselir, 39° C üzerindedir,

Deri kuru, sıcak ve kızarıktır,

Kişinin çevreye olan ilgisi hızla azalır, bilinç kaybı gelişir,

Nabız yavaşlar ve zayıftır,( kan basıncı düşer ),

İlkyardım:

* Cisim 39°C? ye dek şipşak soğutulur, 39°C? den sonradan yavaş soğutulur

Hızlı soğutmada iki soğutma yöntemi bir arada kullanılır :

1 Ceset ıslak çarşafla sarılır veya sıradan musluk suyu ile ıslatılır,

2 Varsa vantilatör açılır veya kapı pencere açılarak akıntı sağlanır

Yavaş soğutmada bu iki uygulamadan sadece biri kullanılır

* Bilinci yerindeyse, içecek bir şeyler verilir ( kuşkusuz alkolsüz içecek olmalıdır)

* Birey derhal soğutma işlemine başlanarak hastaneye götürülmelidir, somurtkan halde ölümle sonuçlanabilir

KAYDA DEĞER:

* Karoser ısısını düşürmek üzere vücuda ilk elden BUZ UYGULANMAZ !

Ya musluk suyuyla duş aldırılır, ya da vücut musluk suyu ile silinir

* Sözde yarıya sulandırılmış sirkeli su ile vücudun silinmesi, bilhassa çocuklarda ve yetişkinlerdeki ateş yükselmelerinde rahatlıkla kullanılabilecek soğutma yöntemidir

SOĞUĞA MARUZ KALMA :

Vücudun bir kısmı veya tümü soğuğa maruz kalabilir 0°C ya da altındaki soğuk, nem ve rüzgardan cisim etkilenir Birkaç saat içinde soğuk yarası denilen yaralar oluşabilir Soğuğun derecesi ve maruz kalınan vakit yaranın şiddetini belirler

Belirtiler:

Organda hareket azalması, hissizlik,

Şişme, morarma, sancı,

Büller (yanıklarda görülen su toplanması) ve yaralar

İlkyardım:

* Ilık kullanım yapılır, organ ılık soğuk arası su olan barbar daldırılır ve alıştıkça birazcık daha sıcak su ilave edilerek yavaşça ısıtılır veya giysilerle örtülerle sarılarak ısınması sağlanır ORGAN DOĞRUDAN SICAĞA TUTULMAZ !!! (Sıcak sobaya yetişmek gibi)

* Büller patlatılmaz, yaralar steril kuru pansumanla kapatılır

DONMA :

genel olarak vücudun büsbütün soğuğa maruz kalması sonucu oluşur Dokular, soğuğun etkisiyle yeterince kanlanamadığı, dolayısıyla da beslenemediği için sorunlar ortaya çıkar Soğuğun şiddeti, maruz kalınan zaman, giysi ve vücut direncine ast olarak değişik belirtiler görülebilir

Belirtiler:

Başlangıçta deride pürüzlenme, kılların dikleşmesi, karıncalanma ve sızlamalar,

Deride solukluk ve soğukluk,

His kaybı,

Aşırı dermansızlık, uyuşma, uyku hali, uykunun derinleşmesi ve katılaşma olabilir

İlkyardım :

* Donmayı durdurmak üzere şeker içeriği pozitif, sıcak şeyler yedirilir veya içirilir (çikolata, pekmez, çay, çorba vs)

* Giysiler giydirilir ya da üstü kalın örtülerle örtülür; nemli giysileri kuru giysilerle değiştirilir

* Birey uyutulmaz, muhtemel olduğunca aktif ya da pasif hareket yaptırılır

* Kişi ılık bir ortama alınarak, ortam ısısı ağır ağır yükseltilir

KATIYEN YAPILMAYACAKLAR :

* Donmuş kişi aracısız sıcak ortama, soba yanında alınmaz

* Karla ovulmaz, istenirse hafif yüzeysel, dairesel masaj yapılabilirse de önerilmez

* Uyutulmaz

* Alkollü içecek verilmez *