Sigara Strese Neden Olur Mu?

Sigara Strese Neden Oluyormu?
Sigara Strese Etkisi Nedir?
Stresşn Nedeni Sigaramı?
imagessigarastresenedenolurmu5afac971c19cc
Sigara icmek ile stres arasındaki ilişki uzun zamandır tartışma konusu olmuştur Sigara icen yetişkinler, sigaranın rahatlamalarına yardımcı olduğunu soyleseler de; paradoksal bir bicimde sigara icmeyen kişilere gore biraz daha fazla stresli olduklarını belirtmektedirler Stres ve sigara icimi arasındaki pozitif bağlantı, sigara icen ergenlerde de gorulmektedir Sigarayı bırakan kişilerin, stres duzeylerinde azalmalar meydana gelmektedir Bilimsel sonuclar sigara bağımlılığın stresi arttırdığını gostermesine rağmen, neden sigara icenler sigaranın streslerini azalttığını soylemektedir?

Bu makalenin amacı, sigara icimi ve stres arasındaki ilişki ile ilgili bilimsel sonucları, oncelikle sigara icen yetişkinler ve ergenler icin değerlendirmek ve daha sonra sigara bırakma aşamasında nelerin olduğuna yer vermektir

Sigara İcenler Yetişkinlerde Sigara ve Stres İlişkisi

Sigara icenlerin bir coğu, sigaranın kendilerini rahatlattığını ve duygu kontrolunun sigara icme nedenlerinden biri olduğunu soylemektedir Ikard, Gren, ve Horn (1969) araştırmalarında, sigara icenlerin % 80'nin sigara icmek ile ilgili ?keyif verici? ve ? rahatlatıcı? şeklindeki olumlu cumlelere katıldığını belirtmiştir Anket kullanılan araştırmalarda, sigara icen coğu kişi ? kendimi gergin veya uzgun hissettiğimde sigara icmek beni rahatlatır?, ?sigara beni yatıştırır? şeklindeki cumlelere katıldığını belirtmiştir Bu sonuclar, sigaranın duygu kontrolune yardım etmek gibi bir işlevi olabileceğini gostermektedir Warburton (1992, p 57) araştırmasında, sigaranın kaygı ve ofke duygularını yatıştıran bir işlevi olduğunu gostermiştir Fakat, sigara icenler, kısa bir sure once sigara icmemişlerse olumsuz duygular, veya sigarayı bıraktıktan sonra stres duzeylerinde artma, gerginlik gibi duygular belirtmektedirler Aslında; sigara icimi sırasında hissedilen olumlu duygular, sigaradan uzak durmaktan kaynaklanan olumsuz hislerin yok olmasıdır

Sigara icenlere gun icindeki duyguları sorulduğunda, genellikle tekrarlayan duygu değişimleri belirtmektedirler Sigara icerken normal duygu durumu ve sonra sigaralar arasında artan stres (O'Neil & Parret, 1992) Bu duygu değişimleri tiryakilerde daha fazla gorulmektedir Sigara icenlerin stres duzeyleri sadece sigara ictikten hemen sonra, sigara icmeyenlerin stres duzeyleri ile eşittir Ayrıca, sigaradan mahrum kalmış ve kalmamış kişilere sadece tek bir sigara icme izni verildiğinde, duygu durumunda iyileşme sadece mahrum kalmış kişilerde gorulmuştur Bu da gosteriyor ki, sigaranın duygu durum uzerindeki olumlu etkileri, sadece mahrum kalmışlığın yarattığı olumsuz etkilerin tersine cevrilmesidir (Schacter, 1978)

Sigaralar arasında tekrarlayan negatif duygular, sigara icenlerin normale gore, biraz daha fazla gunluk stres yaşadıklarını gostermektedir Nikotin bağımlılığı, stresin bir nedenidir Bircok anket calışması, sigara icenlerin icmeyenlere gore biraz daha fazla stres yaşadıklarını gosterdi İngiltere'de, yaklaşık 9000 kişi ile yapılan bir calışmada, sigara icmeyenlere gore daha fazla sayıda sigara icen kişi surekli stres ve gerginlik altında olduğunu belirtmiştir (Warburton, Revell, & Şompson, 1991)Vardiyalı calışan erkekler uzerinde yapılan bir araştırma, sigara icen erkeklerin daha cok stres yaşadıklarını gostermiştir (Jones & Parrot, 1997)

Sigaraya Başlama ve Ergenlikteki Stres

Eğer nikotin bağımlılığı stresi arttırıyorsa, ara sıra sigara icenler, duzenli sigara icme paterni geliştirdiklerinde, stres duzeylerinde artma beklenir Bilimsel sonuclar, bu modele uygunluk gostermektedir Kanadalı okul cağındaki 1684 cocukla yapılan araştırma sonuclarına gore, sigara tiryakileri, sigara icmeyenlere oranla daha fazla kaygı, endişe, sinirlilik belirtmişlerdir (Mitic, McGuire, & Neumann, 1985) Britanya okullarındaki ergenlerle yapılan calışmalarda, en az stres hic sigara icmeyen grupta, biraz daha fazla stres ara sıra sigara icenlerde, en fazla stres ise duzenli olarak sigara icenlerde gorulmuştur Amerikan ergenlerinden, iki yıl oncesini duşunerek, sigara icme alışkanlıklarındaki değişiklikleri ve duygu durumlarındaki değişikleri belirtmeleri istenmiştir Bulgulara gore, sigara icme alışkanlığında, durumsal sigara icmeden, duzenli sigara icmeye gecişle birlikte duygusal sıkıntılarda artış olmuştur (Hirschman, Levenşal, & Glynn, 1984) İki yıllık bir calışma da, daha sık sigara icen cocukların stres duzeylerinde artış gorulmuştur (Willis, 1986) Okul cağındaki kız cocuklara sigara icerken nasıl hissettikleri sorulduğunda, duzenli sigara icenler, sigara icerken kendilerini daha sakin hissettiklerini ama icmediklerinde mahrumiyet tepkileri gosterdiklerini soylemişlerdir Mc Neill,(1991) gore, sigara ictiğinde sakinleşme ve icmediğinde olumsuz tepkiler gosterme, sigara icmeye başlamanın ilk yılında mevcut olabilir



Sigara icmek, stres duzeyini arttırıyorsa, sigarayı bırakmanın da stres duzeyini azaltması gerekir Bu varsayım, bir cok calışma tarafından doğrulanmıştır U S Surgeon General'ın verdiği bilgilere gore, bazı calışmalarda, gecmişte sigara icenler, bugun sigara icenlere gore, daha az stresli cıkmışlar, bazı calışmalarda ise iki grup arasında fark bulunamamıştır fakat hicbir calışmada gecmişte sigara icenlerin, bugun sigara icenlerden daha stresli olduğu bulunmamıştır (Davis, 1990) Boylamsal calışmaların sonucları, sigarayı bıraktıktan sonraki birkac haftanın olumsuz duygularla gectiğini fakat daha sonraki donemde olumlu duygu değişimleri olduğunu gostermektedir Hughes (1992) calışmasında, sigarayı bırakma sonrasındaki birkac gun icinde ofke, kaygı ve rahatsızlık hislerinde artış buldu 14 gunluk seans sonrasında, grubun ortalama duygu skorları normale dondu ve daha sonrasında olumlu duygularda artışlar başladı Cohen & Lichtenstein (1990) herhangi bir yardım almadan sigarayı bırakmaya kalkan kişileri izlediler ve bu kişiler 6 ay boyunca, duzenli olarak algılanan stres olceğini doldurdular Sigarayı bırakmakta başarısız olanlar, değişmeyen yuksek stres duzeyleri belirttiler Buna karşılık, sigarayı bırakmakta başarılı olanların, stres duzeylerinde devamlı bir azalma goruldu Diğer boylamsal calışmalar da bu sonucları pekiştirmektedir Parrott (1995) sigarayı bırakanların, 3 ay sonrası stres duzeylerinde biraz duşuş, 6 ay sonrasında ise ciddi duzeyde bir duşuş bulmuştur Carey, Karla, Halperin, Richard (1993) sigarayı bırakan Avusturalya'lıların stres duzeyinde duşuş bulmuştur West ve Hajek (1997) sigarayı bırakmanın kaygı skorlarında duşuşle sonuclandığını bulmuşlardır Fakat, bir calışmada, sigarayı bırakanların duygu durumunda herhangi bir değişikliğe rastlanamamıştır ve hatta bazı kişiler duygu durumlarında, sigara ictikleri zamanlara gore bozulmalar olduğunu belirtmişlerdir Fakat bu calışmadaki, yoksunluk biyokimyasal olarak kontrol edilmemiştir ve kişiler birkac sigara icebilmelerine rağmen sigarayı bırakmış sayılmışlardır

Sigara ve Stres Arasındaki İlişkiye Dair Geleneksel Acıklamalar

Stres ve sigara arasındaki ilişkiye dair geleneksel acıklamalar sigaranın stresi azalttığı yonunde Sigara icen kişiler sigara ictiklerinde rahatlamış, nikotinden uzak kaldıklarında ise gergin hissediyorlar Bu onemli bir soruyu gundeme getiriyor Neden sigara icen kişiler nikotin olmayınca gergin hissediyorlar? Bu sorunun iki muhtemel cevabı var gibi gozukuyor Sigara icen kişiler yapısal olarak nevrotikler veya gerginlikleri ve stresleri sigara icmekten kaynaklanıyor

İlk acıklamayı destekleyen bazı araştırmalarda, araştırmacılar sigara icen kişilerde normalin uzerinde nevrotiklik skoru buldular (Gilbert, 1995) Bu sonuclara gore, sigaranın yapısal olarak kaygılı olan kişiler tarafından stresle baş etmek icin kullanıldığı soylenebilir Fakat bu varsayımla ilgili bazı sorunlar var Bu sonucu destekleyen bilimsel kanıtlar yok Ayrıca, hic sigara icmemiş kişiler sigara ictiklerinde rahatlama değil, kaygı ve gerginlik bildirmişlerdir (Newhouse et al, 1990) Ayrıca sigaranın gerginliği azalttığına dair norokimyasal bir rasyonel de yoktur cunku nikotin sempatik sisteme agonist bir kolinerjiktir (Davis, 1990) Nikotinin stresi azaltmadığı duşunulurse, nevrotiklik ve sigara kullanımı arasındaki en ufak bir bağlantıyı araştırmak gerekiyor Muhtemel bir acıklama, nevrotik kişilerin bağımlılık geliştirmeye daha yatkın olduğudur Diğer bir acıklama ise, nikotin bağımlılığı stresi arttırıyorsa, sigara icen kişilerin biraz daha nevrotikleşmesi mumkundur

Nikotin Bağımlılığı Stresin Sonucu mu?

Sigaranın stresi arttırdığını biliyoruz Duzenli sigara icen kişinin, ruh halinin stabil halde tutabilmesi icin nikotine ihtiyacı vardır cunku nikotin yoksunluğu gerginlik yaratabilir Yoksunluk belirtileri, nikotin bağımlılığını anlamak icin onemlidir Nikotin ve diğer maddeler arasındaki en temel fark, nikotin alımı sırasında kişinin normal hissetmesidir Duzenli sigara icenlerin nikotin seviyelerini belli bir duzeyde tutmaları gerekmektedir Bu, uzun bir sureden sonra icilen sigaranın neden cok daha keyif verici olduğunu acıklamaktadır

Sigara icenler duzenli sigara icmenin yokluk semptomların oluşmasını engellediğini fark etmişlerdir Duzenli sigara icme ve ruh halini belli bir duzeyde tutma bir sure sonra koşullanır Sigara oğrenilen bir davranıştır ve bırakmak bu nedenle zordur Coğu sigara icen kişi, sigarayı olumsuz duygularla baş etmek icin kullanır (Schachter,1978) Fakat, bu yontem kişiye zarar verebilir, cunku kişi kendini rahatlamış hissettiği icin problemini cozme girişiminde bulunmayabilir (Lloyd & Lucas, 1997) Sigara icen kişilerde sık rastlanabilen bu tur davranışlar, sigara icen kişilerin icmeyenlere gore neden daha cok stres yaşadığını acıklayabilir

Sunduğumuz model bilimsel olarak araştırılması gereken bazı teorik ve pratik soruları beraberinde getirmektedir Eğer sigara stresi arttırıyorsa, stres ve sigara arasındaki bağlantı nasıl bir bağlantıdır? Direkt, nedensel veya dolaylı? Sigara icenlerin, olumsuz duygularla sigara icerek baş etme yontemi, sigara icenleri problemlerle baş etmede daha etkisiz hale getiriyor mu? Nikotin yoksunluğu sırasında olumsuz duygu durumların ortaya cıkmasında bireysel farklılıkların rolu var mı? Yoksunluk belirtileri, nikotin bağımlılığını acıklamakta ne kadar onemlidir? Shiffman'a (1989) gore, sigara bağımlıları, sigara icmediklerinde akut yoksunluk belirtileri gosteriyorlar fakat arada sırada sigara icen kişilerde bu belirtiler gorulmuyor Sigara icme şekilleri sosyoekonomik gruplara, cinsiyete, psikiyatrik duruma gore farklılıklar gostermektedir Ayrıca, sigara icme yasaklarının etkileri nelerdir? Bağımlı kişilerde stres tepkilerinin artmasına neden olabilir mi? Fakat, madde kullanımı ve kullanma ihtiyacı kontekste bağlı olduğu icin, bu politikalar arada sırada sigara icen kişilerin bağımlı hale gelmesini onleyebilir