Covid-19 virüsü kapmış olan hastalarda ortaya çıkabilen sitokin fırtınası yıkıcı hasarların artışına ve vefata neden oluyor. Pekala, sitokin fırtınası nedir, kaçıncı gün ortaya çıkar?
Dünyayı tesiri altına alan ölümcül virüs Kovid-19 ile uğraşta, "bağışıklık sisteminin dosttan düşmana dönüştüğü an" olarak isimlendirilen "sitokin fırtınası" yıkıcı hasarların artışına ve vefata neden olduğu ortaya çıktı. Yakın vakitte ünlü sunucu Hakan Ural'ın koronavirüs sonrasında yakalandığı "sitokin fırtınası" arama motorlarında en çok tıklananlar ortasında listenin başında yer alıyor. Tedaviye karşın düşmeyen ateş, akciğer hasarının artışı ve laboratuvar bedellerinde bozukluk durumunda "sitokin fırtınası" tanısı konuluyor. En sık viral enfeksiyonlar sonucu gelişen bu tabloda, sitokin çok ve denetimsiz formda salındığında, etrafında ne varsa yıkıyor, sağlam hücreleri de öldürüyor. Bağışıklık sistemi, kendi dokularını yok etmeye başlıyor.
SİTOKİN FIRTINASI BELİRTİLERİ;
- Genel olarak, akut enflamasyon da dahil olmak üzere beş ana belirtileri ile başlar kızarma ya da kızarıklık, tümör ya da şişmedir.
- Sitokin fırtınaları ile bağlantılı en dikkate paha klinik durumlardan biri, SARS-CoV-2'den kıymetli sayıda mevtten sorumlu olan akut teneffüs ıstırabı sendromunu (ARDS) içerir.
PEKİ SİTOKİN FIRTINASI KAÇINCI GÜN ORTAYA ÇIKAR?
Covid-19'da sitonik fırtınası çoklukla hastalığın 7. ya da 8. günlerinde ortaya çıkmaktadır. Bu günlerde hastanın durumu sitokin fırtınası seyrine nazaran ya daha kötüleşerek ağır bakım sürecine girer ya da düzgünleşme göstererek olumlu bir halde ilerler.
Son araştırmalar, COVID-19 tanısı ile çoklu organ disfonksiyon sendromu (MODS) ortasında 5-7 günlük kritik bir müddet olduğunu bulmuştur. Hastaların yaklaşık %80'i bu mühletten sonra güzelleşme eğilimindeyken, hastaların yaklaşık %20'si şiddetli pnömoni yaşayacak ve yaklaşık %2'si sonunda bu virüse yenik düşebilir.
COVID-19'DA SİTOKİN FIRTINASI TEDAVİSİ
COVID-19'daki sitokin fırtınasını tedavi etmek için çok çeşitli anti-inflamatuar tedaviler araştırılmaktadır. Araştırmacılar, sitokin fırtınasının COVID-19 için olumlu test eden bireyler üzerindeki ziyanlı tesirlerini direkt azaltmak için sitokin fırtınası teşhisi sırasında immünoterapinin uygulanmasını tavsiye ettiler.
Bu tedavi seçeneklerinin COVID-19'un neden olduğu sitokin fırtınasını başarılı bir formda inhibe etme yeteneğini tam olarak kıymetlendirmek için daha fazla klinik çalışmaya gereksinim vardır.
SİTOKİN FIRTINASI İÇİN İLAÇLAR GELİŞTİRİLİYOR
Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Batu Erman, Kovid-19 hastalığında ortaya çıkabilen enflamasyonu (sitokin fırtınası) önlemek için yeni ilaç çalışmaları yapıyor.
Üniversiteden yapılan açıklamaya nazaran, uzun yıllar yurtdışında genetik ve kanser immünolojisi alanında çalışmalarını sürdüren, Amerikan Ulusal Sıhhat Enstitüsü NIH'de çalıştıktan sonra 2004'te Türkiye'ye dönen Prof. Dr. Batu Erman, geçen yılın sonunda üniversite takımına dahil oldu.
İnsan bağışıklık sistemi üzerine yaptığı araştırmalarla kanser ve son olarak koronavirüs ilaçları geliştirmek için çalışmalar yürüten Erman, kurduğu yeni laboratuvarda koronavirüs için ilaç çalışmalarına Boğaziçi Üniversitesi'nde devam ediyor.