Şizofreni

Şizofreni

Şizofreni Nedir?
Şizofreni İçe kapanma, gerçeklere ilgisizlik ve kişilik ikileşmesi, hafıza bölünmesi, İçe karşın hafıza yapısının yerleşmesi biçiminde beliren bir psikozdur Şizofren kendine Özgü bir Dünya da yaşamakta, ilksel ve benmergezci (egosantrik) bir zihin yapısına sahip bulunmaktadır Kendi iç dünyasına resmileşmiş olan Şizofren Bir düşler aleminde yaşamaktadır Bu hastalığa yakalanma yaşı çoğunlukla 1535 yaşları arasındadır Vakaların büyük bir kısmında ırsi anıklık laf konusudur
ŞİZOFRENİ TANISI NASIL KONUR ?
Şizofrenide görülen belirtiler başka psikiyatrik hastalıklarda da görülebilir
Hiçbir belirti tek başına tanı koydurucu değildir Teşhis psikiyatri uzmanı tarafından hastanın ruhsal muayenesi, hasta yakınları ile röportaj ve çoğu zaman hastanın klinik izlenmesi sonucu konur
Şizotipal kişilik bozukluğu, şizoaffektif bozukluk, bipolar duygulanım bozukluğu şizofreni ile sıklıkla karışan bozukluklardır
Bir Takım fiziki hastalıkların seyri sırasında da benzer belirtiler görülebilir, bu nedenle ayırıcı tanıyı yapabilmek için fizik muayene ve kan tahlillerinin yapılması gerekir
Içki ve madde bağımlılığı olan ya da bazı ilaçları kullanan kişilerde de aynı belirtiler olabilir Hastanın öyküsünün alınması sırasında buna dikkat edilmeli ve öyküde bu durumlardan bahsediliyorsa buna yönelik tetkiklerin yapılması gerekmektedir

ŞİZOFRENİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR
Şizofreni hastaları dünyayı değişik algılar Normalde çevrede varolan uyaranlar dışında olmayan sesler, hayaller, ilginç kokularla dış dünya karmakarışık ve anlaşılmazdır
Bu ortamda hastalarda anksiyete artışı, heyecan ve korku sıktır Bu duygular başlıca adi olmayan davranışlar sergilerler
Şizofreninin ortaya çıkışı değişik şekillerde olabilir Bir Takım hastalarda bir anda ortaya çıkabileceği gibi çoğu hastada sinsice ağır ağır gelişir Yavaş seyir belirten şizofrenide ilk olarak uyarı birleştirme güçlüğü, toplumsal ilgiyi kaybetme, içine kapanma, kendine bakımda azalma, dini uğraşılarda çoğalma ya da kara sevdaya tutulma gibi bariz olmayan ve birincil bakışta şizofreniyi düşündürmeyen belirtiler görülebilir ve sıklıkla başka psikiyatrik hastalıklarla karıştırılır Bu açılış belirtilerinin arkasından birkaç ay veya sene içinde de tüm belirtileri ile hastalık
ortaya çıkar Hastalar sıklıkla garip davranışlar ve konuşmalar sergilerlerGerçekte olmayan sesler işitmeye ve hayaller görmeye başlarlar Bazı hastalarda garip pozisyonlarda uzun zaman durma, bazılarında hiç hareket etmeksizin uzun süre sessiz kalma veya aşırı hareketlilik görülebilir Yavaş seyir bildiren şizofreninin yanına seri seyir gösteren şizofreni de olabilir Bu hastalarda ise belirtilerin çoğu bir arada bir anda ortaya çıkarBazı hastalarda belirtiler hafif seyrederken bazılarında şiddetli semptomlar olabilir ve bu durumda hastaları kontrol etmek güçleşebilir Şizofrenide görülen belirtiler iki başlık aşağı toplanır: fazla belirtiler ve olumsuz belirtiler Her hastada bu belirtilerin tümü bir arada görülmez
Şizofreninin tipine tarafından bulgu kümeleri de değişir Örneğin paranoid şizofrenide şüphecilikle ilgili belirtiler baskındır Paranoid şizofrenlerde sık görülen temalardan bazıları şunlardır: kendisine kötülük yerine getirmek isteyen kişiler veya güçler vardır, bununla ilgili sesler işitmektedir, bu nedenle evde perdeleri kapatıp oturmakta, yemek yemek yerken zehirlenme riski olduğunu düşünerek yemeği kendi önünde hazırlatmakta veya kendi yaptığı yemeği yemektedir Odasına dinleme cihazları yerleştirilmiştir, bu nedenle odasında temkinli konuşmaktadır, eşi kendisini aldatmaktadır, vb Basit şizofrenide ise toplumsal çekilme, içine kapanma, sosyal aktivitelerde azalma, kendine bakımın düşmesi gibi belirtiler dıştan fazla semptom olmayabilir Artı belirtilerde; şüphecilik, işitme varsanılar ve garip davranışlar sıktırHastalarda us ve konuşmada kopukluk görülebilir
Konuşurken konudan konuya atlama, içerik olarak bir kasıt ifade etmeyen sözcükleri birbiri ardına koyma sonucu dinleyenler tarafından bir anlam açıklama etmeyen kelime salatası dediğimiz içeriği abes, amaçsız ve karmaşık hitabe biçimi görülebilir Ara Sıra de hastalar kendileri kelime uydururlar, bu kelimeler kendilerince bir anlam ifade etmektedirAslında amaçsız gibi görülen konuşmaya uyarı edilirse çokta amaçsız olmadığı içeriğinin olduğu görülebilir Bu konuşma biçimi kişinin çağrışımlarının hızlanması ile ilgilidir Düşüncede bu hızlanmanın yanına duraklamalar da görülebilir
Hastalar konuşurken ani duraklamalar, bloklar başlıca buna bağlıdır Düşünceler genelde çocuksu ve büyüseldir Hastalarda gerçekle bağlantısı olmayan inanışlar görülebilir Bu hastalarda görülen bazı düşüncelere şu örnekler verilebilir; telefonları dinlemekte, ırk kendisini peşine düşüp takip etmekte, herkes düşüncelerini bilmektedir, musibet yapmak isteyen kişiler vardır, hatta ev içindeki yakınları bile kötülüğünü istemekte ve kendisine yaralamak için planlar yapmaktadır,televizyondan mesajlar almakta, herkes kendisine anlamlı anlamlı bakmaktadır, iç organları parçalanmış ve değil olmuştur, telepatik güçleri vardır, uzaylılar kendisi ile bağlantı kurmaktadır vb
Gerçekle bağlantısı olmayan sesler işitilebilir Ara Sıra bu sesler bazı komutlar vermekte, alay etmekte veya fena sözler söylemektedir Yeniden gerçekte olmayan hayaller görülür
Garip şekiller, dehşet yaratıklar olabilir Hastalar bu ses ve görüntülerin sahiden olup olmadığını ayırt edemez Çoğu vakit bunlardan rahatsız olurlar ve korkarlar Bunları kendi beyinlerinin bir ürünü olarak kabul etmez ve çoğunlukla dışarıdan birileri kadar yapıldığını düşünürler Ara Sıra bu seslere cevap verir, konuşmaya başlarlar veya görüntüleri takip ederlerHastaların bu hareketleri dıştan gözlendiğinde kendi kendine konuşuyormuş ya da sabit bir noktaya bakıyormuş gibi kazanç
Negatif belirtilerde; toplumsal çekilme, içine kapanma, ilgi ve açlık azlığı,kendine bakımda azalma, konuşma ve hareketlerde azalma gibi belirtiler görülür
Duygulanımda azalma görülür Hastaların jest ve mimiklerinin azaldığı görülürOlaylara uygun tepkiler veremezler Çoğu süre yüzlerine maske giymiş gibi tepkisiz bir dış görünüş sergilerler Bazen de uygunsuz tepkiler verdikleri görülür, ağlanacak yerde güler ya da gülünecek yerde ağlayabilirler Çoğunlukla hareketler azalmıştır
Harekete başlangıç güçlüğü görülür İleri evrelerde uyuşuk uzun süre durdukları görülebilir Bu hareketsizliğin nedeni çoğunlukla ileri derecede kararsız kalmakla ilgilidir Bazen bu uzun süreli hareketsizliğin arkasından ani beklenmeyen bir hareketlilik olabilir, hasta yaydan fırlamış ok gibi eyleme geçebilir Hastalar
toplumsal olaylara alaka ve isteklerini genelde kaybederler Toplumsal çekilme, okul ve işe devam edememe, arkadaşlardan uzaklaştırma, yalnız kalmayı seçim etme sık görülür Dikkat birleştirme güçlüğü vardır, hastalar bir konuya odaklanamazlar
Şizofreni hastalarında saldırganlık sık görülen belirti değildir Ama şizofreni belirtileri ortaya çıkmadan önce saldırgan kişiliği olanlarda hastalık ortaya çıktıktan daha sonra saldırganlık görülebilmektedir Bunun dışındaki hastalar başlıca içine kapanıktır Şüpheciliği olan hastalar hap kullanmıyorlarsa agresif olabilirler Başlıca aile içinde veya dost ortamında saldırgan davranışlar gösterirler Yeniden içki ve madde bağımlılığı olan şizofrenlerde saldırganlık görülebilir Şizofrenide intihar riski alışılagelmiş topluma kadar fazladır Hastaların %10unda intihar girişimi görülebilmektedir Hangi hastanın intihar edeceğini evvelden kestirmek başlıca güçtür
*