Sosyal Fobi (Aşırı Utangaçlık)

Psikiyatristlerin sosyal korkuolarak isimlendirdikleri fazla mahçupluk, her yüz kişiden üçünde görülen, hafife alınmaması gereken manâlı bir sorun Mahçupluk çare edilmedi inde içki ba ımlılı ıriskini artırıyor, buhranve panik bozuklu ugibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya çıkıyor Her iki cinste de eşdeğer olarak rastlanan sosyal korku nedeniyle gençler duygularını paylaşamadıkları için karşısında cinsle ilişkilerinde de önemli sıkıntılar yaşıyorlar

Vaktiyle meziyet olarak kabul edilen mahçupluk şimdilerde kişinin yaşamını, meslek ve toplumsal performansını olumsuz yönde etkileyen önemli bir psikiyatrik problem olarak kabul ediliyor Utangaçlık çocu un okul yaşamında başarısız olmasına yol açıyor Meslek yaşamında o kadar çok birey çekingen oldu u için kendini gösteremiyor, haketti i konuma gelemiyor Mektep ve meslek hayatında utangaçlı ı yüzünden yeteneklerini gösterme fırsatı bulamayan ve başarısız olarak de erlendirilen öyle fazla insan var oysa

Ebeveyni göre aralıksız azarlanan, aşırı korunup kollanan, inisyatif kullanmasına müsade verilmeyen, yetkisiz ya da yetersiz oldu u kendilerine hissettirilen çocuklar ilerideki yaşamlarında çekingen, çekingen, ürkek, kendi başlarına karar veremeyen, sosyal ilişkiler kurmakta güçlük çeken yetişkinler olarak karşımıza çıkıyorlar

Aşırı mahçupluk duygularıyla artan çocuk, başkaları karşı utanma duygusundan kendini kurtaramıyor Bu yüzden toplumdan kaçmaya başlıyor, başkalarıyla konuşmaktan çekiniyor İnsanlarla iletişim kurmaktan kaçındı ı için bu konuda bilgisiz ve beceriksiz kalıyor Herhangi bir kişiyle konuşurken kusur yapaca ı kaygısı, onu, gitgide artarak insanlardan uzaklaştırıyor

Halen toplumumuzda aşırı utangaçlı ın bir psikiyatrik sorun oldu unu, tedavi ile düzelebilece ini bilen ve tedavi için başvuranların sayısı çok az Keza günümüzde bile anne babalar çocuklarının çekingen olmasından az daha kibir duyup, bunu bir meziyet olarak kabul ettiklerinden tedavisi için çaba göstermek akıllarına bile gelmiyor Ancak psikiyatristlerin sosyal fobiolarak isimlendirdikleri aşırı utangaçlık, her yüz kişiden üçünde görülen, hafife alınmaması gereken önemli bir sorun

Mahçupluk tedavi edilmedi inde buluğ çağı ça ından itibaren alkol alışkanlı ına da niçin olabiliyor Kişiler alkol almadan sosyal ortamlara giremiyorlar, karşı cinsle de iletişim kuramıyorlar Içki tüketimi, kişiyi geçici olarak rahatlatıyor Tekrarlayan içki alımı, alkol ba ımlılı ıriskini artırıyor Yeniden sosyal fobisi olan kişilerde depresyonve panik bozuklu ugibi psikiyatrik hastalıklar da çoğunlukla ortaya çıkıyor Utangaçlı ı nedeniyle kimseyle konuşmayan, kalabalık arasına girmek istemeyen, dost edinemeyen, işte ya da okulda kapasitesini gösteremeyen genç toplum içinde yalnız kalıyor

Sosyal fobi, %95 oranında yirmi yaşından önce ortaya çıkıyor böylece, anne babaların çocuklarını fazla tedbirli gözlemleyip utangaçlık belirtilerini saptamaları gerekiyor Tekrar, mektep fobisi(okula gitmek istememek) olan çocuklar dikkatle incelendi inde %30'unda sosyal korkubulundu u görülüyor

Her iki cinste de eşdeğer olarak rastlanan sosyal fobi nedeniyle gençler duygularını paylaşamadıkları için karşı cinsle ilişkilerinde de ciddi sıkıntılar yaşıyorlar Negatif yönde etkilenen iletişim kurma çabası kapanmaz yaralar açabiliyor

Sosyal fobinin temel özellikleri

Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal ortamlarda başkaları kadar inceleneceklerinden, gözaltında tutulacaklarından ve olumsuz de erlendirileceklerinden korkuyorlar Keza ilişkilerinde incinebilecekleri durumlarla karşılaşabilecekleri endişesi de taşıyorlar

Sosyal fobiyi başlatan durumlar

· Başkalarıyla tanıştırılmak,
· Idareci konumundaki insanlarla dokunmak,
· Telefon etmek,
· Davetli benimsemek,
· Bir işle u raşırken seyredilmek,
· Şaka konusu edilmek,
· Aşina kişilerle evde yemek yemek,
· Başkalarının önünde yazı kâğıda dökmek,
· Toplulukta konuşmak

Sosyal fobisi olan kişiler korktukları durumla karşılaştıklarında

· Çarpıntı,
· Terleme,
· Titreme,
· Kas gerginli i,
· Bo az kuruması,
· Sıcaklık veya so ukluk hissi
· Baş a rısı gibi stres belirtileri gösterirler

Sosyal fobisi olanların genel nüfusa tarafından farklılıkları

· Yalnız yaşama oranları yüksektir,
· E itim seviyeleri düşük olabilir,
· Ekonomik olarak ba ımlı ve daha düşük gelir grubunda yer alırlar,
· Eşlik eden diğer psikiyatrik bozuklukların oranı yüksektir,
· Iş hayatları inişli çıkışlıdır,
· Sosyal ilişkileri sınırlıdır

Sosyal fobinin tedavisi

Gerek hap tedavisi, gerekse psikoterapide epeyce iyi sonuçlar alınmaktadır Hap tedavisi ile psikoterapinin birlikte yürütüldüğü tedaviler fazla daha başarılı sonuçlar vermektedir *