Sosyal Fobi ve Bilişsel Davranışsal Terapi

Sosyal Korku ve Bilişsel Davranışsal Terapi sosyal vesveseadı da bahşedilen sosyal korku, günlük sosyal ortamlarda ortaya çıkan ve insanı en ince ayrıntısına kadar etkisine bölge bir vesvese hissiyle ya da artı farkında olan olma ile kendini gösterir Sosyal fobisi olan kişiler, sürekli, yoğun ve inatçı bir şekilde başkaları kadar izlenmekten ve yargılanmaktan ya da davranışları yüzünden utanç verici bir duruma düşmekten korkarlar Bu dehşet bazen öylesine şiddetli olabilir ama kişinin günlük yaşamını, okulunu veya işini negatif etkileyebilir Sosyal fobisi olan çoğu birey, başkalarıyla benzer ortamda yeralma korkularının fazla ya da anlamsız olduğunun farkında olan olsa da bunun üstesinden gelemez Bir karşılaşma veya kalabalık bir ortama girmeden günler hattâ haftalar öncesinden vesvese duymaya başlarlar Sosyal fobi tek bir duruma indirgenmiş olabilir; mesela kalabalık aleyhinde konuşmak, başkalarının önünde yemek ya da şart çok daha ileri seviyede başkalarının yanında bulunmak gibi Sosyal fobi son derece yıkıcı olabilir ve kişinin işe ya da okula gitmesine dahi engel olabilir Sosyal fobisi olan kişiler dostluk kurmakta veya arkadaşlıklarını sürdürmekte zorlanabilirler Yoğun sosyal korku kaygısının yanı sıra çoğu kez alev basması, aşırı terleme, titreme ve diğer endişe belirtileri olan söylev zorluğu, bulantı ve mide rahatsızlıkları ortaya çıkabilir Bu belirtiler, kabul edilmeme korkusunu artırır ve belirtilerin kendisi korkunun odağı haline dönüşebilir Belirtilerden korkma, dehşet bir döngü yaratabilir; sosyal fobisi olan kişiler bu belirtilerin ortaya çıkmasından korktukça, bu belirtiler daha pozitif görünmeye başlar Sosyal fobi aile fertlerinde görülebilir ve buhran ile alkol bağımlılığını da beraberinde getirebilir Sosyal Fobinin Yaygınlığı 1854 yaşlarındaki Amerikalıların %3,7'si (takriben 5,3 milyon kişi) bir dönem sosyal fobi geçirmiştir Sosyal korku kadınlarda, erkeklerden iki kat daha artı görülür, ancak daha artı erkek bu konuda takviye almaya isteklidir Bu bozukluk tipik olarak çocuklukta veya erken ergenlikte başlar 25 yaşından sonra geliştiği pek görülmemiştir Sosyal fobi, ama birey sosyal veya işiyle ilgili bir ortamdan kaçınırsa, korkarsa veya kaygıyla beklerse ve bu şart jurnal hayatını, işini, sosyal yaşamını etkilemeye başlarsa ya da birey bu fobiye sahip olmaktan huzursuz oluyorsa teşhis edilebilir �Tanımadığı insanlarla karşılaşıp, utanılacak bir duruma düşebileceği bir ya da birkaç sosyal durumdan ya da ortamdan korkuyorsa, �Sosyal bir durumda bulunmaktan aşırı kaygı duyuyorsa, �Birey, kaygısının fazla olduğunun farkındaysa, �Korkulan durumdan kaçınıyorsa ya da bu duruma endişe ya da rahatsızlık duyarak katlanıyorsa, �Kaygı, uzak durma ya da hastalık, özellikle sosyal, akademik veya iş hayatını etkiliyorsa Sosyal fobinin nedenlerini ortaya dışında tutmak için yapılan araştırmalar sürdürülmektedir �Bir Takım araştırmalarda, beyinde yer alan amigdalaadlı bir bölgenin sosyal fobiden sorumluluk sahibi olduğu belirtilmiştir Amigdala normalde beynin korku tepkilerini yönetir �Hayvanlar üzerinde sürdürülen araştırmalar, sosyal fobinin nesilden nesile geçebildiğini göstermektedir Hattâ, ABD Milli Fikir Sağlığı Enstitüsü tarafından desteklenen araştırmacılar farelerde korkunun öğrenilmesini etkileyen bir gen keşfetmişlerdir �Bir dizi araştırma da bu bozukluğun biyokimyasal temellerini incelemektedir Araştırmacılar kabul edilmemeye karşısında gösterilen fazla hassasiyetin fizyolojik ya da hormonal nedenleri olduğunu düşünmektedirler �Diğer araştırmacılar sosyal fobinin geliştirilmesinde çevrenin etkisini incelemektedirler Sosyal fobisi olanlar, diğerlerinin davranışlarını veya içinde bulundukları durumları gözleyerek korkularını edinmiş olabilirler Bu sürece gözlemsel öğrenmeya da sosyal modellemeadı verilir id Çalışmalar sosyal fobinin iki etkili çare biçimi olduğunu göstermektedir: hap tedavisi ve kısa vadeli özel bir psikoterapi türü olan bilişseldavranışsal terapi Verilmesi uygun görülen ilaçlar aralarında seçici serotonin geri alım engelleyiciler (SSRI) ve monoamin oksidaz engelleyiciler (MAOI) gibi antidepresanlar ve yüksek dinç benzodiazepenler sayılabilir Performans fobisi adı verilen özel bir cins sosyal fobi sahibi olan kişilerde, özellikle yüksek kan basıncı tedavisinde kullanılan betablokerlerin yararlı olduğu gözlenmiştir Bilişsel Davranışsal ve Davranışsal Terapi Bilişseldavranışsal terapinin (BDT), bilhassa sosyal korku ilk olarak elde etmek üzere birçok vesvese bozukluğunda etkili olduğu araştırmalarda ortaya çıkmıştır Bu terapi şeklinin iki öğesi vardır; bilişsel öğe, insanların korkularının üstesinden gelmelerini önleyen davranış biçimlerini değiştirmelerini sağlar Mesela, sosyal fobisi olan bir kişi, başkalarının kendisini sürekli gözetlediği ya da yargıladığı inancını bu yolla aşabilir BDT'nin davranışsal öğesi, insanların vesvese uyandırıcı durumlara verdikleri tepkileri değiştirmeyi amaçlar Bu öğenin esas bileşenlerinden biri, korkularla karşı karşıya kalınan yüzleştirmedir Örneğin, sosyal fobisi olan biri, kaçmasına müsade verilmeden korktuğu bir durumda bırakılabilir Bir Takım durumlarda, sosyal fobisi olan kişi, utanç verici bir durumda bırakılabilir Eğer bekledikleri dek kötü değilse, sosyal korku azalabilir Eğer bu armoni, terapistin desteğiyle dikkatlice kurulursa, anılarla ilişkilendirilen vesvese çözülebilir Diğer bir davranışsal teknik ise hastaya rahatlamaya ve endişe denetimine yardımcı olması amacıyla nefes alma tekniklerinin öğretilmesidir Eğer BDT ya da davranışsal terapi gördüyseniz, yalnızca siz hazır olduğunuzda yüzleştirme yapılacaktır Yüzleştirme aşama aşama ve sadece sizin izniniz ile gerçekleştirilecektir Ne kadarını kaldırabileceğinizi ve hangi tempoda ilerleyebileceğinize terapistle beraber karar vereceksiniz BDT'nin ve davranışsal terapinin esas amaçlarından biri vesvese bozukluğunu sürdüren inanç ya da davranışları ortadan kaldırarak kaygıyı azaltmaktır Mesela, korkulan bir nesne ya da durumdan kaçınmak, kaçınılan şeylerin zararsız olduğunu öğrenmelerini engeller BDT ve davranışsal terapinin geçici endişe artışının getirdiği rahatsızlıktan diğer bir tabi etkisi yoktur ama terapist, tedavinin işe yaraması için bu teknikler üstünde iyi eğitilmiş olmalıdır Çare sırasında terapist büyük bir ihtimalle seanslar aralarında çalışılması gereken ev ödevleriverecektir BDT veya davranışsal terapi yaklaşık 12 hafta sürmektedir Eğer öteki kişiler de benzer sorunlar varsa, grup terapi de yürütülebilir Yakınları bu bozukluk hakkında eğitmek için yürütülecek grup terapi, çift ya da aile terapisi gibi takviye terapileri de yararlıdır Sosyal fobileri olanlar bazen sosyal maharet eğitiminden de yararlanabilirler