Sözcüklerin Kökenine İnmeyi Sevenleri Bilgiyle Sarıp Kuşatacak 23 Etimolojik Bağlantı

Günlük hayatta kullandığımız sözcüklerin kökenine indiğimizde lisanın nasıl bir değişim geçirdiğini daha net görebiliyoruz. Etimoloji hakikaten şahane bir bilim, okurken tadını çıkarın.

Bilgiler Söz Köken'den alıntılanmıştır.


1. Damak: Eski Türkçe tamġak "boğaz, geniz" sözcüğünden evrilmiştir. Türkçe tam- "damlamak" fiilinden ekle türetilmiştir.



2. Itır: Arapça ˁṭr kökünden gelen ˁiṭr "güzel koku, parfüm, baharat" sözcüğünden alıntıdır. Aktar sözü de buradan gelmektedir.



Itır sözünden gelen 'aktar' sözünün temel kullanımı 'attar (ıtır satan, baharatçı)' halindedir ve halk lisanında değişime uğramıştır.

3. Flört sözü "küçük çiçek, çiçek buketi" manasındadır. Zira erkeğin, hoşlandığı bayana birinci buluşmalarda çiçek götürmesi beğenilen bir kuraldır.



Fransızca fleur 'çiçek' sözcüğünün küçültme halidir. İngilizce flower 'çiçek', flourish 'çiçeklenmek' biçimleri Fransızcadan alınmıştır.

Flört sözü günümüzde ekseriyetle 'oynaşmak, cilveleşmek' manasıyla kullanılır. Kubbealtı Lugatı'nın 'âşıktaşlık' tarifi da çok güzeldir.

4. Kısrak: Eski Türkçe kısrak "genç dişi at" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe kısır "cimri, kıt, evlenmemiş dişi" sözcüğünden türetilmiştir.



5. Güvercin: Türkçe kögerçin "güvercin", köger- "mavileşmek, göğermek" manasındadır.


cdn3.vox-cdn.com
6. Linç: İngilizce lynch "yargısız infaz" sözcüğünden alıntıdır. İngilizce Lynch's law "Lynch kanunu, yargısız infaz" tabirinden türetilmiştir.


sgtr.files.wordpress.com
Linç sözü, Virginia eyaletinde kurulan yasadışı halk mahkemelerine önayak olan Amerikalı yüzbaşı William Lynch'in isminden gelmektedir.

Amerikalı yüzbaşı ve yargıç epey sert cezalandırmalar gerçekleştirmiş, İngiliz taraftarlarına uyguladığı azaplarla nam salmıştır.

7. Şort: İngilizce short trousers "kısa pantolon" tabirinden alıntıdır. Sözcük Germence skeran "kesmek" fiilinden türetilmiştir.


veri.whicdn.com
8. Bela sözünün temel manası "sınav"dır. Kişinin ağır/ kötü/ sıkıntı bir durumla sınanmasını söz etmektedir. Vebal sözü de "bela"dan gelir.



9. Piknik: Fransızca pique-nique "kırda yenen hafif yemek" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca piquer "gagalamak, bir tutam almak" fiilinden gelir.


img-s2.onedio.com
10. Keko: Kürtçe keko "ağabey (hitap şekli)" sözcüğünden alıntıdır. Kürtçe kek "büyük erkek kardeş, ağabey" sözcüğünden türetilmiştir.


media.sinematurk.com
11. Limuzin: Fransızca limousine "açık sürücü mahalli olan binek araba", sözcük Fransa'nın Limousine bölgesinin isminden gelmektedir.


llcdn.listelist.com
Limuzin, Limousine bölgesinde kullanılan bir çeşit klâsik başlığa benzerliğinden dolayı bu ismi almıştır.

12. Çapkın: Türkçe çapġun "hızlı koşan(at), akın, saldırı" sözcüğünden evrilmiştir. Türkçe çap- "hızlı gitmek, akın etmek" fiilinden türetilmiştir.


68.media.tumblr.com
13. Salak: Türkçe sal- "sallamak, sarkıtmak, bırakmak" fiilinden ekle türetilmiştir. Kendini bırakan, sallayan, kendinden vazgeçen manasındadır.


media.tumblr.com
14. İtalik: Fransızca italique "İtalya'ya ilişkin, İtalyan şekli, eğimli matbaa yazısı", Fransızca İtalie "İtalya" özel isminden ekle türetilmiştir.


media.giphy.com
15. Tiramisu: İtalyanca tiramisù "《al götür beni》, bir cins tatlı", İtalyanca tira "çek, alıp götür" sözcüğünden türetilmiştir.


img-s3.onedio.com
16. Yalı: Yunanca yiáli "sahil, deniz kıyısı, kıyı kumsalı", Eski Yunanca aigialós "deniz kıyısı" sözcüğünden evrilmiştir.


istanbulpropertyservices.com
17. Kedi: Arapça ḳṭṭ kökünden gelen ḳaṭṭ "erkek kedi" sözcüğünden alıntıdır. Batı lisanlarındaki kullanım da muhtemelen buradan gelmektedir.



Tekir: Eski Yunanca tígris 'kaplan, benekli yahut çizgili kedi' sözcüğünden alıntıdır. İngilizcedeki 'tiger' Yunancadan alınmıştır.

18. Mavi: Arapça māˀī yahut māwī "su üzere, su rengi, mavi" sözcüğünden alıntıdır. Arapça mwh kökünden gelen māˀ "su" sözcüğünün nisbet halidir.


68.media.tumblr.com
19. Çikolata: İspanyolca chocolate "malum tatlı-yiyecek", Nahuatl (Aztek) lisanında xocolli "acı" ve atl "su" sözcüklerinin bileşiğidir.


static.tumblr.com
20. Cilve: Arapça clw kökünden cilwa(t) "açma, gelinin duvağını açarak yüzünü göstermesi, parlaklık, allık, cila" sözcüğünden alıntıdır.


68.media.tumblr.com
21. Gözün renkli kısmını söz etmek için kullanılan "iris" sözü, Gökkuşağı Tanrıçası İris'in isminden gelmektedir.


68.media.tumblr.com
22. Smokin ismi verilen kıyafetin ortaya çıkışı epey değişiktir. İlgili kıyafet sigara içmenin bir getirisi olarak ortaya çıkmıştır.


68.media.tumblr.com
Smokin İngilizce smoke 'tütmek, sigara içmek' fiilinden türetilmiştir ve 1870'lerde moda olmuştur.İlgili kıyafete 'smoking jacket' de denir.

Smokin ceketi sigara odalarına girmeden evvel giyen erkekler böylece sigara kokusundan kurtulmayı amaçlamışlardır.

Başlangıçta yalnızca sigara odalarında giyilen kıyafet daha sonra yarı resmi davetlerin bir numaralı kıyafeti olmuştur.

23. Sevda: Arapça swd kökünden sawdāˀ "kara şey, kara safra, melankoli, akıl dışı dilek, tutku" sözcüğünden alıntıdır.


68.media.tumblr.com