Sporda Hangi Kemik Sakatlıkları Oluşabilir?

Esas olarak kemik sakatlanmaları iki şekilde oluşur
Kemik yaralanmaları: Doğrudan darbelere bağlı olarak ortaya çıkan travmatik yaralanmalardır
Kemik zararlanmaları: Sportif yüklenmelere karşı fiziksel yetersizlik ve aşırı kullanıma bağlı (overuse) olarak gelişen kemik hasarlarıdır
Kemik sakatlanmalarında başlıca sorun ortaya çıkan hareket kaybıdır Bu durum spora katılımı uzunca bir süre engelleyeceği için performans kaybına neden olur
Kemik yaralanmalarının teşhisinde röntgen çekmek çoğu zaman yeterlidir Ancak bazen daha gelişmiş görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir
1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen adlı fizikçinin “x ışınlarını keşfetmesi kemik sakatlanmaları için önemli bir gelişmeye yol açtı Tıpta “röntgen çekmek diye anılacak en yaygın tanı yöntemlerden birine dönüştü Kemik hasarlarının teşhisinde büyük yararlar sağlayan bu buluş, Fizikçi Röntgen’e Nobel ödülünü (1901) kazandırdı
Spora Özgü Bazı Kemik Sakatlanmaları
Koşucu bacağı Shin splint: Medial tibial stres sendromu olarak da bilinir Overuse (aşırı kullanım) türü bir sakatlanmadır Sert zeminde koşma, uygunsuz ayakkabı kullanımı, kötü koşu tekniği, kontrolsüz yüklenmelere bağlı olarak kemik zarında ortaya çıkan yangılı durumdur Bacakta tibia kemiğinin iç kısımlarında aşırı duyarlılık ve ağrı vardır Belirtiler koşu ve diğer aktivitelerle artar Tedavi edilmezse stres kırığıyla sonuçlanabilir
Stres Yorgunluk Kırığı: Yaşlılık, kemik yoğunluğu azalması (osteoporoz), şişmanlık ve uzun süreli yüklenmeler sonucunda ortaya çıkabilen kırıklardır “Yorgunluk kırığı olarak bilinirler
Aşırı kullanım kemik dayanıklılığını zayıflatır Bunlar komplike kırıklara benzemezler; kılcal kırıklar şeklinde görülürler Genellikle uzun mesafe koşucularında, aşırı antrenman yapan fibulada oluşabilir
Koşucu Dizi Patella Femoral Ağrı Sendromu: Diz önü ağrısıyla karakterizedir Diz kapağı kemiği etrafında ve arkasında hissedilen ağrılar vardır “Kondromalazia patella olarak da tanımlanır Yürüme, koşma, çömelme, atlama, bisiklete binme gibi patellanın baskı altında kaldığı aktiviteler sırasında ağrı oluşur Yokuş aşağı yürürken veya meren inerken ağrılar artar Kadınlarda erkeklere göre üç, dört kat daha fazla görülür Koşucu dizi, büyüme çağındaki genç sporcularda ve kıkırdak yıpranmalarının başladığı ileri yaşlarda aktif sporculuğu sürdüren veteran sporcuların sorunu olabilir Sporda kuvvet çalışmaları yapmak önemlidir Koşucu dizi tipi sakatlanmalardan korunmanın yolu da diz çevresindeki kasların özellikle de uyluk ön yüzündeki M Quadriceps Femoris’in güçlendirilmesi yararlıdır
OsgoodSchlatter: Uyluk önünde yer alan Kuadriceps femoris kasının yapışma yeri olan Tuberositas tibiae’ de aşırı duyarlılık ve şişlik şeklinde görülür Ergenlik dönemindeki erkek sporcularda üç kat daha sık görülür Tek veya çift taraflı olabilir Hızlı büyüme, basketbol gibi aşırı sıçrama içeren sporlar neden olabilir Büyüme döneminde güçsüz olan kemik tendon yapışma yerinde periostta ayrılma olur Aktiviteyle artan dinlenmeyle azalan ağrılar vardır
Kemiklerin büyüme kıkırdakları erkeklerde 16 kızlarda 14 yaş civarında kapanmaya başlar Dolayısıyla korunma açısından çocuk sporundaki yüklenme yoğunluğunda ve kemik yaralanmalarında bu durum gözetilmelidir Fiziksel aktivitenin azaltılması ile sorun giderilebilir Ancak zorlama azaltılmaz yükleme sürdürülürse kopma kırığı gelişebilir
Avülsiyon kırıkları: Kopma kırıklarıdır Kaslardaki ani ve şiddetli kasılma sonucunda oluşurlar Genellikle 1319 yaş arası adolesanlarda görülür Direk travmaya bağlı avülsiyon fraktürü çok nadirdir Kasların kemiklere tutunma bölgelerindeki zayıflığa bağlı olarak tendonların kemik parçasıyla beraber ayrılmasıdır
Travmatik kırıklar: Düşme, çarpma veya çarpışma sonucunda ortaya çıkan kırıklardır
Sporda futbol, kayak, motor sporları, güreş ve diğer yakın temas sporlarında kemik kırıkları görülebilir Boksörlerde görülen ve “boksör burnu denilen çökük görünümlü burun, travmatik kırıkların sonucudur Kaburga kırık ve çatlakları ise daha çok sert bir cisim üzerine düşme ya da rakibin dirsek darbeleriyle oluşur Çok ağrılıdır
Omurga Yaralanmaları: Kafatası ve omurga kırıkları bu tip kırıkların en tehlikeli olanlarıdır
Omurga yaralanmaları çok sık olmamakla beraber sportif etkinlikler sırasında oluşabilir Çarpmalar, çarpışmalar ya da spor araç gereçlerine bağlı kazalar omur kırıkları ile sonuçlanabilir Risk faktörü yüksek olan havacılık, motor sporlarının yanı sıra kayak, yakın temas sporları ve jimnastik gibi branşlarda gerçekleşebilir Omurga içinde korunan omuriliğin zedelenmesi ile felç gibi oldukça ciddi sağlık sorunları görülebilir Omurga zedelenmesi olasılığı olan spor kazalarında İlkyardım ilkeleri gereğince omurga korunarak, sporcu sarsılmadan ve mümkünse 112 acil ekibi tarafından taşınması sağlanmalıdır
Üst ekstremite sakatlanmaları: Kayak, futbol, taekwondo gibi sporlarda alt ekstremiteler risk altında iken cimnastik, güreş, tenis ve judo da üst ekstremiteler daha çok sakatlanır
Kırık iyileşmesi
Kemik dokunun bütünlüğünün yeniden sağlanabilmesi için başlayan doku yenileme faliyeti yaklaşık 68 haftalıkbir sürenin sonunda kemiklerin “kaynamasıyla tamamlanır