Stress ve Gebelik

Stress ve Gebelik

Hamilelik süreci hem kadın keza de ailesi için özel ve ayrı bir dönemdir

Bu dönemde hamile kadının vücudunda, duygularında, ve yaşam türünden şansın dönmesi meydana gelir Bu şansın dönmesi hayat kavgası içinde iş ve aile yaşantısında böylece fazla zorluk yaşayan kadına yeni stressler ekler

Ancak stress her zaman sanıldığı kadar fena değildir uygun şekilde üstüne gidildiği taktirde stress insanlara hayat mücadelesinde arzu ve şiddet verebilir Stress kaynakları ile baş edebildiğini düşünen insan (buna gebe kadınlar da dahildir) kendini dinamik ve kuvvetli hisseder Böyle bir kadın konut ve iş yaşantısında üzerine düşen görevleri daha kolaylıkla yerine getirebilir ve stress'ten kaynaklanan afiyet sorunlarına daha az maruz kalır

Buna karşılık stress rahatsız edici boyutlra ulaştığında tüm insanlar için olduğu gibi hamile bir bayan için de zararlı olabilir Fazla stress kısa dönemde halsizlik, bitkinlik, uykusuzluk, anksiyete, iştahta büyüme ya da azalma, baş ve sırt ağrılarına yol açabilir Yüksek düzeyde stress uzun süre devam ettiğinde enfeksiyonlarla başa çıkma yeteneğinde azalma, yüksek kan basıncı ve kalp hastalıkaları gibi problemleri beraberinde getirebilir Yapılan incelemeler uzun süreli yüksek stress'in gebelik üstünde olumsuz etkilerinin olabileceğini ve bir takım özel riskleri beraberinde getirebileceğini düşündürmektedir

Gebe kadınlar ne cins stressler ile karşı karşıyadır?
Hamileliğe tabi ortaya meydana çıkan bulantı, kusma, sık idrara çıkma, bel ağrısıi, ellerde ve ayaklarda şişlikler gibi belirtiler hamile bayan için stress kaynağı olabilir Gebelik sürecinde ortaya çıkan hormonal değişimler kadının psikolojik durumunda ve mizacında değişikliklere niçin olabilir

Gebe kadın ve eşini stresse sokan önemli bir etken de bebeklerinin sağlık durumu durumudur Bebeğin sağlıklı olup olmadığı neredeyse tüm kadınlarının zihnini tüm gebelik süreci boyunca meşgul eder aynı zamanda özellikle birincil hamileliğini yaşayanlar doğum süreci ve doğum şekli ile ilgili olarak da sıkıntılar yaşarlar Kadınların böylece birçok doğum sancıları ile başa çıkamayacağını, rahat ve hoş bir doğum yapamayacağını ve bebeğine hasar verebileceğini düşünür

Annebaba adaylarını endişelendiren bir diğer konuda hesaplı faktörlerdir Bebeğin doğumu ve sonrasındaki harcamalar esnasında bıkkınlık yaşayacakları korkusu geleceğin ebeveynlerini tedirgin eder Özellikle son yıllarda bütün dünyada yaşanan idareli krizler nedeniyle işsiz kalma korkusunun da eklenmesi yaşanan stressin artmasına niçin olmuştur

Bütün bu stressler eğer tehlikeli bir hamilelik laf konusuysa kat be kat artar Hamileliğin getirdiği yüksek risk nedeni ile işinden terketmek zorunda kalan, hele hele yataağa bağlanmak zorunda kalan bayan için önündeki dönem epeyce güç geçecektir

Yapılan bir takım araştırmalar yüksek orandaki stressin erken doğum ve düşük doğum ağrılıklı bebek dünyaya getirme riskini arttırdığını göstermektedir Son zamanlarda araştırmacılar stressin hangi mekanizmalar ile bu sonuca neden olduğunu araştırmaktadırlar

1999 yılında Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles Tıp Fakültesinde yapılan bir araştırmada hamileliklerinin 1820 haftasında yoğun stress yaşadıklarını açıklayan kadınların kan dolaşımında kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) adı verilen bir hormonun yüsek oranda bulunduğu saptanmıştır Aynı çalışmada yüksek miktarlardaki CRH'nin erken doğum ile ilişkisinin olabileceği gösterilmiştir Benzer bulgular diğer araştırmalar göre da desteklenmektedir

Beyin ve plasenta göre üretilen CRH doğum eylemi ile yakından ilgilidir CRH vücutta prostoglandin adı bahşedilen verahim kasılmalarına yol açan bir takım maddelerin salınmasını tetikler CRH stress ortaya çıktığında beyinden salgılanan birincil hormondur

erken doğan bebeklerin kilolarının düşük olması normaldir Fakat stress, vaktinde doğan bebeklerin kilolarının da olması gerekenden daha düşük olmasına yol açmaktadır CRH ve güya stress hormonları plasentaya dışarı giden damarlarda daralmaya niçin olarak bebeğe daha eksik oksijen ve beslenme maddesi gitmesine niçin olmaktadırlar Bu koşul bebeklerdeki gelişme geriliğinin sebebi olabilir

öte taraftan yaşanan stress anne adayının tutum ve alışkanlıklarının değişmesine neden olarak erken doğum ve düşük doğum kilosuna yol açabilir Örneğin yüksek oranda stress yaşamış bir bayan sağlıklı hayat koşullarına dikkat etmeyebilir, tatmin edici ve düzgün beslenmeyebilir ve hatta içki ve sigara gibi hamilelik üzerinde olumsuz etkileri olduğu kanıtlanmış alışkanlıklar edinebilir Bu alışkanlıklar yalnızca erken doğum ve düşük doğum ağırlığına değil bebekte bir takım yapı anomalilerede yol açabilir

Yapılan incelemeler stressin bir takım hamilelik komplikasyonları ile de ilgisinin olabileceğini göstermektedir Finlandiya'da yapılan bir araştırmada gebeliklerinin erken döneminde yoğun stress yaşyan kadınlarda gebeliğe yan yüksek tansiyon ve preeklempsinin takriben 3 kat daha artı görüldüğü saptanmıştır 1995 yılında Kaliforniya'da yapılan bir diğer egzersiz ise yoğun stress'in düşük riskini 23 kat arttırdığını ve bu artışın 32 yaşından büyük kadınlarda daha bariz olduğunu ortaya koymuştur

Her kişi öbür durum ve davranışları stress kaynağı olarak görür Birisi için eğlenceli olan bir durum diğeri için stress kaynağı olabilir Benzer şekilde bireylerin strese verdiği yanıt da farklıdır Kentucky Üniversitesi Tıp Fakültesinde yapılan bir araştırmada kan basınçları olağan olan hamile kadınlara bir matematik problemi sorulmuş ve sonradan kan basınçları ölçülmüşKan basıncındaki artışın daha fazla olduğu kadınlarda hamileliğin ilerleyen dönemlerinde erken doğum ve fetal gelişim geriliğinin daha sık ortaya çıktığı saptanmış Bu öncü çalışmanın sağladığı bulgular stress kaynakları ve bunlarla mücadele teknikleri konusunda yeni çalışmaların yapılmasına ön but olabilir

Gebe kadın yaşadığı stressi nasıl azaltabilir?
Her gebe kadın özel ve iş yaşantısındaki stress kaynaklarını belirlemeli ve bunlarla çaba yöntemleri geliştirmeye çalışmalıdır Gebe olsun ya da olmasın her kadın eğer dinç ve dinç ise stress ile daha basit uğraş edebilir böylece gebe bir kadın dinç beslenmeli, yeteri kadar uyumalı, alko ve sigaradan uzak durmalı ve alıştırma yapmalıdır Çalışma kadının kuvvetli olmasını sağlar ve yorgunluk, halsizlik ve bel ağrıları gibi hamilelik ile ilgili rahatsızlıkların görülme sıklığını azaltır

Kadının eşi, ailesi ve iş arkadaşlarının desteği de son derece önemlidir Bu kişiler hamile kadına hissi açıdan destek olabilecekleri gibi, işlerinde asistan olarak da kadının yaşadığı stressin azalmasına yardımcı olabilirler

Hamilelikte önerilen bir takım stress ile uğraş teknikleri vardır Bilhassa gevşeme teknikleri doğum sırasında da kadına yadımcı olur

Gebelik süresince stress ile üatesinden gelmek için:
Bebeğinizin ve kendinizin sağlığı için gevşeyin
Istirahat Etmek için gün içinde kendinize zaman ayırın
Bakımlı bir pozisyon alın Telefon ve televizyon gibi cihazların olmadığı bir odada uzanın
zeka olarak kendinizi hazırlayın Aklınızdan herşeyi çıkartarak gevşemeye çalışın
Soluk alıp verişiniz üstüne odaklanın Karnınızdan (göğsünüzden yok) nefes alıp verin Yavaş, derin ve ritmik bir şekilde solgun alıp verin
Kaslarınızı dinleyin ve onları gevşetmeye çalışın
Kendinizi huzur verici bir yerde düşleyin
Bebeğinize hoş sözler fısıldayın
Bunları hergün 2030 dakika süreyle yapın

Kaynak: Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı DrAlper Mumcu *