Tıkalı Burun

Tıkalı Burun

Burun tıkanıklığı, nefes almada güçlük çekme insanoğlunun en eski şikayetlerinden biridir Bazıları için bu fazla önemli olmasa bile kimileri bu şikayetlerden dolayı çok güçlük çeker
Doktorlar burun tıkanıklıklarının nedenlerini dört bölümde inceler ve bunlar aralarında ara sıra aynı noktalar da olabilmektedir Özellikle şikayetlerine birden artı şeyin niçin olduğu hastalarda bu ortak noktalar artmaktadır

Yapı

Bu sınıf içinde, burun ile ince bir kıkırdaktan oluşan ve burnu iki farklı bölüme ayıran burun septumunun bozuklukları incelenir Bu bozukluklar çoğunlukla insanın hayatında geçirdiği herhangi bir kaza sonucu oluşmaktadır Kaza çocukluk çağında olmuş olabileceği gibi unutulmuş da olabilir Yenidoğan bebeklerin yüzde yedisinde doğum esnasında burun zedelenmesi olabilmektedir Şu bir gerçektir ama, insan hayatı boyunca en az bir defa burnunu bir yere çarpar Bu nedenlerden nedeniyle burun deformiteleri ve septum deviasyonları fazla sık görülen nedenlerdir Eğer bunlar benzi atmış almayı güçleştirirse cerrahi olarak düzeltilebilir
Çocuklarda en sık rastlanan burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin büyümesidir Bu, bademciğe benzer ve damağın ardından, burnun arkasından bulunan bir dokudur Böyle problemi olan çocuklar geceleri sesli nefes alırlar, hatta horlarlar Bunun yanısıra durmadan ağızlarından nefes alırlar, yüzlerinde bir mutsuzluk ifadesi vardır Dişlerinde de bozukluklar söz konusu olabilir
Geniz etini almaya karşın cerrahi girişimler önerilebilir Bu kategori içinde yer alan diğer nedenler aralarında burun tümörleri ve yabancı cisimler de vardır Çocuklar ufak parçacıkları burunlarına sokma eğilimindedirler Bunlar; düğme, çengelli iğne, oyuncak parçaları, bezelye veya nohut olabilir tek yanlı fena kokulu akış duyduğunuzda titiz olun çünkü bu tanıdık olmayan ceset kadar tıkalı bir burnun uyarıcısı olabilir Bu durumda belirlenmiş bir doktora başvurulmalıdır

Enfeksiyon

Sıradan bir insan yılda sıradan bir iki defa soğuk algınlığı geçirebilir Bu gençlerde daha pozitif, bağışıklık sistemi gelişmiş yaşlı kişilerde ise daha azdır Soğuk algınlığı virüsler tarafından oluşturulan bir hastalıktır Bazı virüsler hava yoluyla geçerken başlıca el ve burun aracılığıyla bulaşır Virüs bir kere buruna yerleşince vücutta yer alan histamin adında bir kimyasal maddenin salgılanmasına niçin olur Bu madde sonucunda buruna giden kan miktarında dramatik olarak çoğalma gözlenir, sonuç olarak burun zarları şişer bundan başka burun zarlarından akıcı salgılanması da artar Antihistaminikler ve dekojestanlar bu şikayetlerin azaltılması için kullanılabilir Fakat soğuk algınlığı zaman içinde kendi kendine geçer Virüs enfeksiyonları esnasında burnun ve sinüslerin bakteri enfeksiyonlarına olan direnci azalır Bu da soğuk algınlığı sırasında neden çoğunlukla burun ve sinüs enfeksiyonu görüldüğünü açıklar Burun akıntısının berrak görünümünden sarı ya da yeşile dönmesi bakteriyel enfeksiyonun göstergesidir ve emin doktora başvurulmalıdır

Ani sinüs enfeksiyonlarında burunda tıkanıklık, koyu bir sızıntı, hangi sinüsün etkilendiğine alt olarak yanaklarda, üstteki dişlerde, gözler aralarında, ardındaki ya da üzerinde sızı ve hassasiyet bulunur
Kronik sinüs enfeksiyonları sancı yapabilir veya yapmayabilir Ama burun tıkanıklığı ve burun akıntısı kesintisiz vardır Bazı hastalarda sinüslerden polip denilen yapılar gelişir Hastalık aşağıda hava yollarına da yayılarak kronik öksürük, bronşit ve astıma niçin olabilir Akut sinüzit çoğunlukla antibiotik tedavisine cevap verir, kronik sinüzit için ise çoğunlukla cerrahi çare önerilir

Alerji

Bahar Nezlesi allerjik rinite verilen isimdir Allerji burun tıkanıklığında olduğu gibi, yabancı bir cisime, çiçek tozu, ev tozu akarı, hayvan atıkları ya da ev tozundaki bir takım parçacıklara aleyhinde oluşan fazla enflamasyon yanıtıdır Ara Sıra besinler de rol oynamaktadır Polenler ilkbaharda ya da sonbaharda problem oluşturmaktadır Bunun yanında konut tozu tüm bir yıl boyunca rahatsız edebilir Bunun ideal tedavisi şikayetlere neden olan şeylerden uzakta durmaktır, fakat çoğu vakit bu pratik değildir Allerjik hastalarda, soğuk algınlığında olduğu gibi, vücutta histamin salgılanmasına niçin olan parçacıklar sonucunda burun tıkanıklığı ve akıntısı oluşur Antihistaminik ilaçlar histaminin etkisini önleyerek şikayetleri ortadan kaldırabilir Dekonjestanlar genişlemiş kan damarlarını büzerek burnun açılmasını sağlarlar Antihistaminiklerin büyük çoğunluğu uykuya meyili artırırken dekonjestanlar tam bunun somurtkan olarak uyarıcı etki gösterir bu nedenle ilaçları bir arada kullanmak en doğru seçim olacaktır

Uyarı!

Antihistaminik kullanırken uykuya meyili olanların otomobil kullanmaları veya tehlikeli işlerde çalışmaları çok sakıncalıdır Dekonjestanlar yürek hızını ve kan basıncını arttırdıkları için yüksek tansiyonu, kalbinde ritm bozukluğu, glokomu ve idrara çıkmada zorluğu olan hastalarda kullanılmamalıdır
Hamileler alacakları herhangi bir hap için mutlaka doktorlarına başvurmalıdırlar
Kortikosteroidler (kortizon) birçok allerjik hastada belirgin bir şekilde etkindir, oysa bilinen yan etkilerinden dolayı belirli doktor kontrolünde kullanılmalıdır Bunun yanında bu ilaçlar burun spreyi olarak kullanıldıklarında daha güvenilir ve etkilidirler

Allerji iğneleri en spesifik çare yöntemidir Bazen hastanın hangi maddelere aleyhinde allerjik olduğunu çakmak için kan ve cilt testleri yapılabilir
Doktor tedavinin açılış şemasını belirleyecektir Bunlar başlıca enjeksiyonlar biçiminde olacaktır Bu tedavi insandaki antikorları bloke ederek allerjik reaksiyonun önlenmesi yoluyla etki gösterir Birçok hasta ilaçların alt etkilerinden dolayı enjeksiyonu seçim eder
Allerjisi olan hastaların sinüs enfeksiyonu olma eğilimleri daha da artmıştır

Vazomotor Rinit

Rinit burnun ve burun zarlarının enflamasyonu demektir Vazomotor kan damarları ile ilgili demektir Burun zarları çok miktarda genişleme ve daralma yeteneğine sahip atar damar, toplar damar ve kılcal damarlara sahiptir Normalde bu damarların yarısı açık, yarısı kapalıdır Fakat kişi ağır alıştırma yapıyorsa uyarıcı etkin hormonların (adrenalin) salgılanması artar Adrenalin damarların büzülmesine niçin olur, bunun sonucunda zarlar büzülür hava yolu açılır ve kişi daha kuytu nefes alır
Bunun bütün tersi allerjik atakta veya birey soğuğa maruz kalınca gelişir Kan damarları genişler ve burun tıkanır
Allerji ve enfeksiyonlara ilave olarak bir takım başka nedenler de burun damarlarının genişlemesine sebep olarak vazomotor rinite yol açar Bunlar arasında; gerginlik, tiroid fonksiyonlarında yetersizlik, gebelik, bir takım tansiyon ilaçları, doğum teftiş hapları, dekonjestan ilaçların aşırı ya da uzun kullanılması sayılabilir Bütün bu nedenlerin başlangıcında burun tıkanıklığı geçici ve geri dönebilir niteliktedir Yani neden ortadan kaldırılırsa rahatsızlık düzelecektir Bunun yanında eğer durum yeterince uzun sürerse kan damarları elastikiyetini kaybeder ve durum geri dönülmez bir duruma dönüşür Varisleşmiş damarlara benzerler Hasta sırt üstü yattığında veya bir tarafına döndüğünde aşağı kısımlar kanla dolar

Kaynak: Op Dr Abdülkadir Göksel *