Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türklerde Hamam Kültürü
Suyun İçine İşleyen Kültür: Türk Hamamı
Sıcaktan al al olmuş yanaklarıyla etli butlu kadınlar uzanır göbek taşına… Börekler açılır akşamdan, tatlılar hazırlanır, şerbetler konur taslara… Şarkılar yükselir daima bir ağızdan, neşe saçan sohbetler edilir… Daima bir sebep bulunur bu güzelliği paylaşmaya…
Aydınlık ve geniş bir mekânın ortasında, elli dereceye varan sıcaklıkta, günün yorgunluğunu iri kıyım tellağın kesesi ve ovuşlarıyla geride bırakan bedenler Dört yanı çeviren işlemeli mermerden duvarları ve yüksek kubbeli yapısıyla yalnızca temizlenilen bir yer yok, toplumsal hayatın vazgeçilmez bir parçası… Tellağı, natırı, külhanbeyi ile yaşayan ve kuşaklar boyu aktarılan bir kültürün simgesi Birçoğumuzun çocukluk yıllarında tanıştığı şımartma…
Hamam, Anadolu kültürünün epeyce önemli bir parçası Tarih sahnesine 6 bin sene önce Sümerlerle çıkmış, ardından tarihte adı geçen hemencecik her medeniyetin kültürel bir parçası olmuş En anlamlı ve en sık “Türk adıyla söylenegelmiş Böylece fakat turistler, “Türkiye dendiğinde, akıllarına gelen ilk şey olarak, genelde “Türk hamamı derler
Türk hamamı, Türk banyosu geleneğinin, XV yüzyılın ikinci yarısında Anadolu ’nun hamam kültürüyle birleşiminden ortaya çıkan bir yapıdır Bu tarihten başlayarak ülkenin dört bir yanına inşa edilen hamamlarla 17 yüzyılda, sadece İstanbul ’da, yaklaşık 15 bin hamam olduğu biliniyor Bu devirde insanlar, dağıtılmış fırsatları kollar, birçok nedenle (nefse, gelin, damat, adak, kırk, sünnet hamamı; hamamda kız beğenme) hamama giderlerdi Hamamlar, kapalı Osmanlı toplumunda, hoşgörü ve eğlencenin her çeşidinin yaşandığı mekânlardı Erkek ve bayan hamamının farklı olmadığı tek hamamlarda, başlıca gündüzler kadınlara ayrılırken, erkekler ise sabahtan erken saatlerde veya gece yıkanırdı
Bugün, ülkemizin bazı bölgelerinde tarihe tanıklık etmiş ve hâlâ işler durumda olan hamamlarımız yok yok… İstanbul öncelikle olmak üzere birçok şehrimizde (Bursa, Afyon, Kayseri, Mardin vb) tarihi hamamlara ve hamam müdavimlerine yüz yüze gelmek muhtemel
Türk kültürünün önemli bir parçası olan hamam sefasını yaşamak isteyenler için, bilhassa İstanbul ’da, Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan hamamlar, yerli ve tanıdık olmayan turistlerin istek ettiği mekânlar arasında Tarihi hamamlarımızın yanı sıra, günümüzün modern Türk hamamları da bu kültürümüzün yaşamasına imkan tanımakta Bunun yanı sıra birçok lüks otel, bünyesinde işlettiği minik Türk hamamlarıyla bu hazzı konuklarına sunuyor
Hamamın insan sağlığına yararı çoktur Uzun vakit kalmamak kaydıyla, sıcak su ve sabunla yapılacak temizleme için en uygun yer olan hamamda, terleyen vücudun, lif ya da keseyle ovularak yıkanması, kan dolaşımını hızlandırdığı için rahatlatlık hissi verir
Türk Hamamı Başlıca Üç Bölümden Oluşur:
Soyunma yerleri: Geniş bir sofa ve bunun çevresinde bölmeli sekiler bulunur Yıkanan kimseler, bu sekilerde uzanıp dinlenirler
Yıkanma yerleri: Soğukluktan geçilerek girilir Burası da bazı bölümlere ayrılır “Kurna başı denilen, herkesin teker teker yıkandığı yer; “halvet adı verilen, kapalı ve yalnız başına yıkanma hücreleri; bir de üstüne uzanıp ter dökülen “göbek taşı Göbek taşı, hamamın misket astarlı zemininden daha yüksek yapılmıştır ve farklı alanlara yönlendirilmiş geometrik şekillerde olabilir
Isıtma yeri (külhan): Hamamın aşağıda ateş yanan yerdir Alev ve duman, misket zeminin altındaki özel yollardan, duvar içlerinden geçer, tüteklikadı verilen bacadan çıkar
Türk Hamamına Özgü Terimler:
Külhan: Hamamların ısıtıldığı, kapalı ve geniş ocak
Sıcak halvet: Külhanın üstü
Soğuk halvet: Külhana uzak olan yer
Natır: Müşteriyi yıkayıp keseleyen bayan çalışan
Tellak: Müşterileri yıkayıp keseleyen erkek çalışan
Peştemal: Örtünmek için kullanılan ince dokuma
Takunya: Hamam terliği *
Suyun İçine İşleyen Kültür: Türk Hamamı
Sıcaktan al al olmuş yanaklarıyla etli butlu kadınlar uzanır göbek taşına… Börekler açılır akşamdan, tatlılar hazırlanır, şerbetler konur taslara… Şarkılar yükselir daima bir ağızdan, neşe saçan sohbetler edilir… Daima bir sebep bulunur bu güzelliği paylaşmaya…
Aydınlık ve geniş bir mekânın ortasında, elli dereceye varan sıcaklıkta, günün yorgunluğunu iri kıyım tellağın kesesi ve ovuşlarıyla geride bırakan bedenler Dört yanı çeviren işlemeli mermerden duvarları ve yüksek kubbeli yapısıyla yalnızca temizlenilen bir yer yok, toplumsal hayatın vazgeçilmez bir parçası… Tellağı, natırı, külhanbeyi ile yaşayan ve kuşaklar boyu aktarılan bir kültürün simgesi Birçoğumuzun çocukluk yıllarında tanıştığı şımartma…
Hamam, Anadolu kültürünün epeyce önemli bir parçası Tarih sahnesine 6 bin sene önce Sümerlerle çıkmış, ardından tarihte adı geçen hemencecik her medeniyetin kültürel bir parçası olmuş En anlamlı ve en sık “Türk adıyla söylenegelmiş Böylece fakat turistler, “Türkiye dendiğinde, akıllarına gelen ilk şey olarak, genelde “Türk hamamı derler
Türk hamamı, Türk banyosu geleneğinin, XV yüzyılın ikinci yarısında Anadolu ’nun hamam kültürüyle birleşiminden ortaya çıkan bir yapıdır Bu tarihten başlayarak ülkenin dört bir yanına inşa edilen hamamlarla 17 yüzyılda, sadece İstanbul ’da, yaklaşık 15 bin hamam olduğu biliniyor Bu devirde insanlar, dağıtılmış fırsatları kollar, birçok nedenle (nefse, gelin, damat, adak, kırk, sünnet hamamı; hamamda kız beğenme) hamama giderlerdi Hamamlar, kapalı Osmanlı toplumunda, hoşgörü ve eğlencenin her çeşidinin yaşandığı mekânlardı Erkek ve bayan hamamının farklı olmadığı tek hamamlarda, başlıca gündüzler kadınlara ayrılırken, erkekler ise sabahtan erken saatlerde veya gece yıkanırdı
Bugün, ülkemizin bazı bölgelerinde tarihe tanıklık etmiş ve hâlâ işler durumda olan hamamlarımız yok yok… İstanbul öncelikle olmak üzere birçok şehrimizde (Bursa, Afyon, Kayseri, Mardin vb) tarihi hamamlara ve hamam müdavimlerine yüz yüze gelmek muhtemel
Türk kültürünün önemli bir parçası olan hamam sefasını yaşamak isteyenler için, bilhassa İstanbul ’da, Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan hamamlar, yerli ve tanıdık olmayan turistlerin istek ettiği mekânlar arasında Tarihi hamamlarımızın yanı sıra, günümüzün modern Türk hamamları da bu kültürümüzün yaşamasına imkan tanımakta Bunun yanı sıra birçok lüks otel, bünyesinde işlettiği minik Türk hamamlarıyla bu hazzı konuklarına sunuyor
Hamamın insan sağlığına yararı çoktur Uzun vakit kalmamak kaydıyla, sıcak su ve sabunla yapılacak temizleme için en uygun yer olan hamamda, terleyen vücudun, lif ya da keseyle ovularak yıkanması, kan dolaşımını hızlandırdığı için rahatlatlık hissi verir
Türk Hamamı Başlıca Üç Bölümden Oluşur:
Soyunma yerleri: Geniş bir sofa ve bunun çevresinde bölmeli sekiler bulunur Yıkanan kimseler, bu sekilerde uzanıp dinlenirler
Yıkanma yerleri: Soğukluktan geçilerek girilir Burası da bazı bölümlere ayrılır “Kurna başı denilen, herkesin teker teker yıkandığı yer; “halvet adı verilen, kapalı ve yalnız başına yıkanma hücreleri; bir de üstüne uzanıp ter dökülen “göbek taşı Göbek taşı, hamamın misket astarlı zemininden daha yüksek yapılmıştır ve farklı alanlara yönlendirilmiş geometrik şekillerde olabilir
Isıtma yeri (külhan): Hamamın aşağıda ateş yanan yerdir Alev ve duman, misket zeminin altındaki özel yollardan, duvar içlerinden geçer, tüteklikadı verilen bacadan çıkar
Türk Hamamına Özgü Terimler:
Külhan: Hamamların ısıtıldığı, kapalı ve geniş ocak
Sıcak halvet: Külhanın üstü
Soğuk halvet: Külhana uzak olan yer
Natır: Müşteriyi yıkayıp keseleyen bayan çalışan
Tellak: Müşterileri yıkayıp keseleyen erkek çalışan
Peştemal: Örtünmek için kullanılan ince dokuma
Takunya: Hamam terliği *
