Türkiye'den İlk Kez Bahsedilen 352 Yıllık Makale

Türkiye hakkındaki araştırmalar kelam konusu olduğunda, bizim aklımıza birinci olarak Türkiye Cumhuriyeti geliyor. Haliyle 1920’de birinci TBMM açılana kadar Türkiye hakkında makale yazılmasını beklemiyoruz.

Öte yandan, Osmanlı Dönemi’nde ve daha öncesinde Türkiye, Turqia, Turkey üzere özünde “Türk Yurdu/Vatanı/Memleketi” mealine gelen sözcükler zati kullanılıyordu.


30 Mayıs 1667 tarihli bir makale, Inquiries for Turky başlığını taşıyor. Burada bir yazım günahı (Turkey/Turky) mı olduğu yoksa hengam içerisinde sözcükte değişiklik mi olduğu (Thou/You) tartışmalı. Eski metinler Optik Karakter Tanımlama ile dijital ortama aktarıldığı için günahlı karakterler bulunabiliyor.

Makale, metnin Türkiye’ye yola çıkacak İngiliz vatandaşları için hazırlandığı belirtiyor. Yani akademik bir makaleden fazla bir turistik rehber ile karşı karşıyayız.

Makalede umum olarak Türkiye ve o devirde Osmanlı denetiminde olan topraklar hakkında sorular gündeme getiriliyor. Makale, bu içeriğin istihbarat haberleri temelinde ilerlediğini ortaya çıkarıyor. Osmanlı topluluğunun yaşayışı ve memleket hakkında malumatlar aktarmayı amaçlayan makale, onlarca farklı mevzuda sorular soruyor.


Türkiye’nin coğrafi özellikleri, devlet hakkında anlatılan söylencelerin doğruluğunun ya da yanlışlığının tespiti, ileride Birleşik Krallık tarafından işe yarayabilecek haberlerin derlenmesi amaçlanıyor. Türkler'den at yetiştiriciliği ve zehir prodüksiyonu, Ermeniler'den et saklama yolları ve mümkünse sair zanaatleri öğrenmek, bu gayeler arasında taraf alıyor. Başkaca Osmanlı ve Türkiye’deki seyahat rotaları (özellikle Çin’e giden yollar), Osmanlı su kanalları da büyük ilgi çekmiş üzere görünüyor.

Makale son olarak “ülkenin dolu olduğu bilinen gelgelelim cahillerin fark etmeyeceği ya da koruyamayacağı antik eserler” üzerine odaklanıyor. Kanuni Sultan Süleyman tarafından İstanbul civarında yaptırılan su kemerleri hakkında da malumatlar edinilmesi isteniyor.

Makaleye buradan ulaşabilirsiniz.