Türkiye'nin İlk Kadın İllüstratörü Sabiha Rüştü Bozcalı'nın Hayatı ve Çalışmaları

Tekrar ismini pek duymadığımız bir yetenek;


Dahiliye Nazırı Memduh Paşa’nın sanatkar kızı Handan Hanım ile Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Paşa’nın oğlu Amiral Rüştü Paşa’nın ikinci çocuğu olan Sabiha Rüştü, annesinin teşvikiyle beş yaşında resme başladı.



Birinci derslerini ressam ve müze müdürü Ali Sami Boyar’dan aldı.

15 yaşından itibaren yaklaşık tarihleriyle 1918-1920 ortasında Berlin’de Lovis Corinth ile, 1921-1924 ortasında Münih’te Moritz Heymann ve Karl Caspar ile ve 1925-1926 ortasında aldığı davet üzerine Kahire’de de bulundu.



Namık İsmail ve Sedirde Uzanan Bayan isimli çalışması





Bozcalı, Münih ve Berlin’de eğitim gördükten sonra İstanbul’daki Sanayi-i Nefîse Mektebi’ne gitti. 1928-1929 yıllarında, İstanbul’daki Hoş Sanatlar Akademisi’nde Namık İsmail’in atölyesine devam etti.

Sabiha Rüştü Bozcal'nın 1928 yılında resmettiği İstanbul Kız Kulesi ve Salacak kıyısından denize girenler.



Paul Signac ve çalışmalarından biri.





1930-1933 ortasında Paris’te Paul Signac ile çalıştı. Neo-Empresyonist ressam Paul Signac’ın “kabiliyetli, fotoğraf sanatının gerektirdiği hassasiyete sahip ve kendini büsbütün bu mesleğin kuvvetli çalışmasına adayan biri” olarak tanımladığı Sabiha Rüştü Bozcalı, görüntü ve natürmortlar yaptı lakin bilhassa portreleriyle dikkati çekti.

Anadolu kentlerini resmetmek üzere Cumhuriyet Halk Fırkası ve Halkevleri tarafından 1939’da ikincisi düzenlenen “Yurt Gezileri”ne davet edilen on sanatkarın ortasına girdi.





Seyahate seçilen birinci bayandı. Bu kapsamda, çağdaşlaşma ve yeni bir kültürel kimlik oluşturma sürecini belgelemek üzere 1939’da Zonguldak’a gönderildi; fabrikalara ağırlaşarak kentteki endüstriyel gelişim sürecinden detayları yansıttı. Ancak Sabiha Bozcalı’ının sanayi bahisli birçok resmi, stant listelerinde olmasına karşın, bu yapıtların şu anda nerede olduğu bilinmemektedir.

1946’da ismi MONOPOL olarak değiştirilen İnhisarlar Yönetimi ve Yapı Kredi Bankası üzere kıymetli kurumlar için yaptığı çizimlerle reklam ve yayıncılık alanlarında dönüşüm geçirmekte olan görsel anlatım lisanına katkıda bulundu.



Giorgio de Chirico ve en beğenilen çalışmalarından biri





1947-1949 ortasında Roma’da Giorgio de Chirico ile çalıştı. 1953’ten itibaren Milliyet başta olmak üzere Yeni Sabah, Hergün, Havadis, Cumhuriyet ve Tercüman’da gazete ressamı olarak vazife yaptı.

Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi sayılarından biri





Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nin ressamlarından biri olan Sabiha Rüştü Bozcalı, yakın iş birliğinde olduğu tarihçinin yanı sıra resimlediği kitaplar ortasında Orhan Veli’nin Türkçeye çevirdiği “La Fontaine Masalları”, Osmanlı Padişahları ile Nezihe Araz’ın “Anadolu Evliyaları ve Yunus Emre” yapıtları yer alıyor.

Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı (sağda)



95 yıl süren hayatının neredeyse yarısını fotoğraf eğitimiyle geçiren Sabiha Rüştü Bozcalı 1998 yılında hayata gözlerini yumdu.

Sabiha Rüştü Bozcalı’nın hayatı ve az bilinen üretimi 2016 yılında SALT Galata’da sergilenmişti.



Stantta yer alan çalışmalarının kimileri:

Kendini resmettiği bir çalışması ve epeyce sıkıntı bir perspektifle neredeyse kusursuz çizdiği St. Antuan Katolik Kilisesi.







Sabiha Rüştü Bozcalı gözünden Ayasofya (suluboya)



Rumeli Hisarı



Süleymaniye Camii











Yassıada duruşmaları Sabiha Rüştü Bozcalı çizimiyle





Kaynak
1 2 3 4