Uçak Korkusu Nasıl Yenilir

Uçak fobisi,
Uçakla seyahat edenlerin yüzde 85 ’i hafif de olsa rahatsızlık hissediyor Uçuş fobisini yenmenin yollarını İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Bölümü Başkanı Prof Dr Tarık Yılmaz anlattı


Uçuş fobisi nedir?

Uçağa binmekten duyulan fazla korkudur Aslında uçakla gezi edenlerin yüzde 85 ’i hafif de olsa bir rahatsızlık hissediyor Fakat korku diyebilmemiz için kaygının çok yoğun olması gerekli Uçuş fobisi içerisinde birçok daha aşağı fobiyi de barındırabilir Bunlar arasında; kapalı alan korkusu, doruk korkusu, evden uzaklaşma korkusu, ani hareket korkusu ve denetim korkusu gibi fobiler yer alır

Uçuş fobisi olan biri neler hisseder?

Fobik kişiler uçağa binmek zorunda olduklarında fazla tedirgin olurlar, paniğe kapılırlar bu nedenle uçağa binmekten kaçınırlar Uçağın motorunun duracağını, terörist hamle olacağını veya tribülans esnasında uçağın düşeceğini düşünürler Hatta hayallerinde uçağın düşüş anını, çığlıkları canlandırırlar, geride kalanları düşünürler Yani çok yoğun bir süreklilik yazarlar Böyle olunca da uçağa bir süre sonra binememeye başlarlar veya ıslah edici ya da içki alarak uçarlar Buradaki bezginlik şu: Uçak fobisi olanlar uçağın düşme ihtimalini çok yüksek görür bu nedenle kişi uçağa bindiğinde her ayrıntıya uyarı eder Örneğin motorun sesini dinlemeye başlar, sesteki en ufak değişikliği motorun her lahza duracağının işareti gibi algılar Uçak her an düşecekmiş gibi geldiği için korkuları gitgide artarak artar Şart tahammül edilemez boyuta ulaşır, uçuş bir eziyete dönüşür Bazen nefret böylece şiddetli ışık halkası gelir fakat, birey yolda yürürken havada bir uçak gördüğünde veya uçak resmiyle karşılaştığında bile can sıkıntısı yaşar Bir yakınını karşılamaya havaalanına gidemez

Peki uçuş fobisinin nedenleri neler?

En kayda değer sebebi, daha önceki uçuşlarda ciddi bir korkunun yaşanması Mesela tribülans, fena hava şartlarında gezi, uçağın rehin alınması gibi uçuş korkusuna sebep olabilir Fakat uçuş fobisi her zaman sorunlu bir uçuşun arkasında gelmez Diğer streslere ast olarak da ortaya çıkabilir Kişi zaten bir stres yaşamıştır, gergindir, o arada yolculuk etmesi sıkıntılarla birleşebilir ve korku başlayabilir giderken olumsuz uçuş öykülerinin anlatılması, uçak kazalarıyla ilgili filmler, belgeseller izlemek de fobiye niçin olabilir Uçağın mekanizmasının, nasıl uçtuğunun bilinmemesi uçuş korkusuyla baş etmeyi güçleştiren faktörlerden bir adam başına

Uçuş korkusu tedavi edilebilir mi?

Hasta bize başvurduğunda önce uçağın mekanizmasını anlatıp uçakla ilgili kara senaryoları bir liste halinde yazarız Örneğin uçağın düşme ihtimali nedir, hangi durumlarda uçak düşebilir, tribülans ne anlayış geliyor gibi Bu sorulara cevap aramak realist bir risk tahmini için çok manâlı
Çünkü uçak fobisi olanlar başlıca uçağın düşme ihtimalini yüzde 40, 70 gibi fazla yüksek oranlarda görür Halbuki istatistiklere baktığımızda tehlike yalnızca 1 milyonda 1 4 arasındadır Senaryoları yazdıktan sonra bir bir ihtimaller üstünde dururuz ve riski değerlendiririz Daha Sonra ‘duyarsızlaştırma ’, ‘stop tekniği ’, ‘gerçekçi iç diyalog ’ gibi yöntemlerle bu durumla baş etmesini sağlarız

Hipnozla tedavi edilebilir mi?

Hipnoz fobilerin tedavisinde kullanılabiliyor Oysa fazla sık tercih ettiğimiz bir usul değil Çünkü hipnoz bilinçdışı bir takım süreçleri de harekete geçirebilir böylece doğrusu bu işe fazla hakim kişiler kadar yapılmalı bir de fobisi olan birinin sorunuyla kendi kendine baş etmesini öğrenmesi manâlı Kişi bu yöntemi öğrenirse edindiği bilgilerle birçok alanda yaşayabileceği kaygıların üstesinden gelebilir Lakin hipnozda fazla faal bir telkin yöntemi var

Yoksa korkularınızın esiri misiniz?

1 Aşağıdaki durumlarda korkuyor musunuz?
* Yükseklik
* Uçak
* Asansör
* Kan Görme
* Hastane
* Tünel
* Kapalı Alanlar
* İğne
* Sınav
* Açık alanlara çıkmak
* Otobüs, Metro gibi kapalı alanlar
* Deniz otobüsü

2 Aşağıdaki objelerden korkuyor musunuz?
* Köpek
* Kedi
* Yılan
* Örümcek
* Hamamböceği
* Fare
* Kuş
* Palyaço
* Ayna
* Pislik, Leke, Toz
* Su
* Yıldırım
* Gök gürültüsü
* Karanlık

3 Yukarıda korktuğunuzu belirttiğiniz durum ya da objelerden kaçınmaya çabalıyor musunuz?

4 Bu koşul ya da obje ile karşılaştığınızda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkıyor mu?
* Çarpıntı
* Terleme
* Ağız kuruluğu
* Nefes almada zorluk
* Göğüste baskı
* Bulantı
* Baş dönmesi
* Dizinin bağının çözülmesi
* Bayılma
* Kontrolü kaybetme korkusu
* Vefat korkusu
Bu belirtilerin en düşük dördü var ise bu soruya cevabınızı evet olarak kabul edin

5 Bu korkular yaşantınızda o konu ve alanla ilgili kısıtlamalara yol açıyor mu?

6 Bu gibi koşul veya objelerle karşılaştığınızda, veya karşılaştığınızı düşündüğünüzde sıkıntınız oluyor mu? Oluyorsa bu tepkinizi abartılı buluyor musunuz?

Yukarıdaki soruların hepsine yanıtınız ‘evet ’ ise sizde korku olma olasılığı yüksektir Oysa bu test bir tanı yerine kullanılamaz; uzman bir hekim kadar değerlendirilme ihtiyacını gösterir *