Uğur Mumcu'suz 29 Yıl: Sis Perdesi Hâlâ Aralanamadı

Araştırmacı gazeteci Uğur Mumcu'nun Ankara'daki konutunun önünde bombalı suikast sonucu hayatını kaybetmesinin üzerinden 29 yıl geçti.




Mumcu, 24 Ocak 1993'te otomobiline yerleştirilen bombalı taarruzla hayatını kaybetti. Suikastı, İBDA-C ve Hizbullah üzere örgütler üstlense de ortadan geçen 29 yıla karşın cinayetin üzerindeki sis perdesi aralanamadı.

Türkiye'yi sarsan suikasta ait birinci yargılamalar, Mumcu'nun vefatından 7 yıl sonra başladı. 

Mumcu suikastı ile Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Prof. Dr. Muammer Aksoy ve Doç. Dr. Bahriye Üçok cinayetlerini de kapsayan davanın ismi 'Umut' oldu.

Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen dava, cinayetlerin gerisindeki sırrı tam olarak ortadan kaldıramadı.

Yargılamalar oldu



Birinci dereceli mahkemenin kararının Yargıtay tarafından bozulmasının akabinde yine görülen davada, 3 sanık 'yasa dışı Tevhid-Selam ve Kudüs Ordusu örgütünü kurmak ve yönetmek' cürmünden, 5 sanık ise tıpkı örgüte üyelikten çeşitli müddetlerde mahpus cezalarına mahkum edildi.

Bu kapsamda sanıklardan Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç ve Ekrem Baytap, 'silahlı cürüm örgütü kurma ve yönetme' aksiyonlarından 12 yıl 6'şar ay mahpusla cezalandırıldı.

Sanıklar Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın'a ise 'silahlı kabahat örgütü üyesi olmak'tan 6 yıl 3'er ay mahpus cezası verildi.

Anayasa Mahkemesi, gözaltında tutuldukları tarihlerdeki mevzuatın, gözaltı müddetinde avukata erişim imkanı tanımadığı gerekçesiyle sanıklar Aydın, Tekin, Kılıç ve Karakuş'un yine yargılanmasına hükmetti.

"Sakıncalı piyade" Uğur Mumcu kimdir?



Mumcu, 22 Ağustos 1942'de, Tapu Kadastro memuru Hakkı Şinasi ile Nadire Mumcu'nun dört çocuğundan biri olarak Kırşehir'de dünyaya geldi.

Ailesinin Ankara'ya taşınması üzerine birinci ve orta tahsiline burada devam eden Mumcu, 1965'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu.

Öğrencilik yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 'Türk Sosyalizmi' makalesiyle 'Yunus Nadi Ödülü'nü alan Mumcu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yönetim Hukuku Kürsüsü Profesörü Tahsin Bekir Balta'nın asistanlığını yaparken Milliyet gazetesine incelemeler yazdı.

Mumcu, 12 Mart 1971 devrindeki bir yazısında kullandığı 'ordu uyanık olmalı' kelamlarıyla, 'orduya hakaret etmek' ve 'sosyal bir sınıfın öteki toplumsal sınıflar üzerinde tahakkümünü kurmak' kabahatini işlediği argümanıyla gözaltına alındı.

Mamak Askeri Cezaevi'nde birçok aydınla bir yıla yakın kalan Mumcu, bu davadan 7 yıl mahpusa mahkum edildi. Mumcu, kararın Yargıtay tarafından bozulması üzerine tahliye edildi.

Hür bırakılmasının akabinde çabucak askere alınan Mumcu, askerliğini 'yedek subay' olarak yapması gerekirken kendi tabiriyle 'sakıncalı piyade' ilan edildi.

Mumcu, Tuzla Piyade Okulunda 10 Ocak'a kadar süren üç aylık eğitimden sonra, 1973'te okul idaresi tarafından 'kötü hal ve fikir sahibi' diye suçlanarak 'er' çıkarıldı ve Ağrı Patnos'a yollandı.

Askerlikten sonra üniversitedeki misyonundan ayrılan Mumcu, profesyonel gazeteciliğe 25 Şubat 1974'te Yeni Ortam gazetesinde 'Anarşist!..' başlıklı yazısıyla başladı.

Köşe yazılarında hem sıkıntıları lisana getiren hem de hukuka ters ve yasa dışı uygulamaların üstüne giden Mumcu, yazdığı kitaplarla da ses getirdi.

"Ağca ve temaslarını araştırdı"



Güldal Homan ile 19 Temmuz 1976'da evlenen Mumcu'nun bir oğlu (Özgür) ve bir kızı (Özge) oldu.

Usta gazetecinin 1977'de yayımlanan 'Sakıncalı Piyade' kitabı tiyatroya uyarlandı ve Ankara Sanat Tiyatrosu'nda yüzlerce kere sahnelendi.

Mumcu, terörün silah kaçakçılığıyla bağlantısını ortaya koymak ve bu tarafta kamuoyu oluşturmak için 1981'de 'Silah Kaçakçılığı ve Terör' kitabını okurlarıyla buluşturdu.

Papa 2. Jean Paul'e düzenlediği silahlı hücuma ait Mehmet Ali Ağca ve temasları hakkında araştırma yapan Mumcu'nun, 'Rabıta' ve '12 Eylül' kitapları 1987'de, kıymetli araştırmalarından kabul edilen 'Kürt-İslam Ayaklanması 1919-1925' yapıtı ise 1991'de yayımlandı.

"Olaylar yıllar sonra aydınlanır. O da bir kısmı"



Uğur Mumcu, Muharrir Musa Anter'in öldürülmesinden sonra 27 Eylül 1992'de Cumhuriyet gazetesinde kaleme aldığı 'Dipsiz Kuyu' başlıklı yazısında, 'Orta Doğu, emperyalizmin kol gezdiği, terör örgütleri ile çeşitli istihbarat örgütlerinin kanlı ve kirli oyunlar oynadığı karanlık tabansız bir kuyudur. Bu karanlık ve tabansız kuyuda cinayetler birbirini izler. Halk deyişi ile Orta Doğu'da 'kimin eli kimin cebindedir' bilinmez. Kim, kimi, neden öldürüyor? Bu soruların cevaplarını anında bulmanın imkanı yoktur. Olaylar yıllar sonra aydınlanır. O da bir kısmı!' sözlerini kullandı.