Uyku Bozukluğu Uykusuzluk Demek Midir?

Uyku Bozukluğu Yalnızca Uykusuzluk Çağırmak Midir?
Kişinin uykusuyla ilgili haberdar olduğu ve onu en fazla rahatsız eden sızlanma uykusuzluktur Bu yüzden hekime başvuran hastaların çoğunluğunu, uykusuzluktan yakınanlar oluşturur Buna karşılık fazla uykululuk (bitkin kalkma ve gün içinde uyuklamalar), birçok hasta ve yakınları kadar önemsenmez hatta adi karşılanır


Memorial Hastanesi Uyku Laboratuvarı Sorumlusu Doç Dr Turan Atay, “Aşırı uyku ve uyku bozuklukları hakkında veri verdi


“Fazla uyku hali jurnal yaşamdaki koşuşturmaya, strese, meslek hayatının zorluklarına, trafiğe, yaşa veya kişinin tembelliğine bağlanır Ancak lüzum neden oldukları meslek veya trafik kazaları, gerek hayati tehlike arz eden diğer hastalıklara yol açmaları dolayısıyla uyku tıbbı ile uğraşan hekimlerin tartma verdiği bir konudur Vakit geçirmeden tedavi gerektiren birçok rahatsızlık, kendini fazla uykululukla kesin eder

Uykusuzluk kişiye daha artı rahatsızlık verse de tanımlanmış 80'den artı uyku hastalığının yalnızca küçük bir bölümünü oluşturmaktadır Sonuçları bakımından yaşamsal ya da ivedi rahatsızlıklar, fazla uyku hali önemsenmediği için atlanabilmektedir


Uyku Nedir? Uykuyla ilgili araştırmalar, uykunun zannedildiği gibi bitkinlik sonucu başlayan faizsiz bir işlem yok, vücudun biyoloji ile ilgili saatinin düzenleyici rol oynadığı, birçok uyku getirici biyokimyasal maddenin ve hormonun salınması, bu sırada beyindeki özel merkezlerin bir sıra ve ahenk içinde etkili ışık halkası gelmesi doğru başlayıp sürdürülen aktif bir işlev olduğunu göstermiştir


Organizmadaki bazı karoser işlevlerinin (sırası gelmişken uykunun) 24 saat içindeki düzeni ve dağılımı, biyolojik saatimiz göre düzenlenmektedir Uyku getirici veya tersine uyanıklığı arttıran maddelerin veya hormonların hangi saatlerde salgılanacağı buna bağlıdır Biyoloji Ile Ilgili saatimize yol gösteren etmenlerin en önemlilerinden biri “ışıktır Gözlerimiz (retina tabakası) kadar algılanan ışık, beyindeki ilgili merkeze ulaşır ve bu merkez de ışığın miktarına (gündüzgece) emrindeki olarak, uyku getirici ya da uyanıklığı sağlayan (diğer bir ifadeyle uykuyu kaçıran) madde ve hormonları salgılayan merkezlere uyarıcı ya da engelleyici mesajlar yollar Dolayısıyla 24 saat içinde uyumaya yatkın olduğumuz ya da istesek de kolay basit uyuyamayacağımız dönemler vardır: Örneğin tüm gece uyumayan ve fazla halsiz olan birinin, sabahtanöğle saatleri aralarında istediği halde kolayca uykuya dalamaması, hatta hayret verici biçimde hareketli ve konuşkan görünmesi gibi Buna karşılık uykuyu getiren hormonlardan biri olan melatonin akşam saatlerinden sonradan daha pozitif salgılanır ve gece uyumamızı kolaylaştırır


Uyku açısından biyoloji ile ilgili ritmimizi düzenleyen etmenlerden biri de beden ısısıdır Vücut ısısının düşük olduğu dönemlerde, uykuya daha meyilli oluruz Ceset ısısı gün içinde iki kere düşer Bu düşüşlerden en keskin olanı sabaha karşısında saatlerde, diğeri ise öğleden sonradan saat 1400 civarındadır (öğleden sonra bastıran ve genellikle öğle yemeğine bağladığımız mahmurluk hali, gerçekten karoser ısısındaki azalmaya bağlıdır; ve yeniden bu sayede “öğle uykusu uyumak muhtemel olmaktadır)



“Tatmin Edici Uykunun Süresi Ne Kadardır?Yeterli uyku süresi kişiden kişiye değişir ve esasen kalıtımsal olarak getirilen bir özelliktir Erişkin insanlarda bu zaman 411 saat arasında değişmektedir; herkesin bildiği 78 saatlik zaman ortalama bir değerdir Ama yukarıda uykunun yapısıyla ilgili verdiğimiz bilgileri göz önüne alarak uykunun süresi dek, hatta ondan daha da fazla, uykunun kalitesinin manâlı olduğunu belirtmeliyiz Çoğu kişi kendini zamanla adapte edip, alışageldiği uyku süresini bir arz azaltarak da işlevlerini yerine getirebilmektedir Ancak çeşitli uyku bozukluklarıhastalıkları, uyunan ortamdaki negatif koşullar, dağıtılmış nedenlerle kullanılan ilaçlar vb birçok etken uykuyu bölerek, uyku dönemlerinin oranlarını bozarak kaliteyi olumsuz yönde etkileyebilir Böyle durumlarda kişi istediği kadar uyusun, kendini dinlenmiş hissetmez ve gün içinde işlevlerini yerine getirmekte zorlanır, konsantre olamaz, hatta her fırsatta uyuklar



Şöyle de söyleyebiliriz: Kişinin sabahleyin kalktığında kendini dinlenmiş ve dinç hissettiği, gün boyunca da konsantrasyon eksikliği ve bitkinlik hissetmeden, işlevlerini aksatmaksızın yerine getirebildiği uyku miktarı onun için yeterlidir



Aşırı Uyku (Hipersomni) Ne Demektir, Ne Gibi Durumlarda Görülür? Hipersomni, kasıt olarak fazla uyku ve uygunsuz ortam ve zamanlarda uyku ihtiyacının ön planda olması demektir Çoğu uyku hastalığı bu belirtiye yol açmaktadır; oysa burada en önemli olanları hakkında data verilecektir



NarkolepsiKatapleksi Sendromu: Gün içinde sıradan 23 saat aralıklarla önlenemez uyku ataklarının ortaya çıktığı, bu ataklar dışında da kişinin kendini uyku sersemi ya da bitkin hissedebildiği, hatta kurnazlık içine mikro uyku dediğimiz saniyelik uyku dönemlerinin karışabildiği, daha fazla ergenlik ve genç erişkinlik çağlarında başlayan bir hastalıktır Uykululuğun yanında, kasların aniden gevşemesine emrindeki olarak kişinin olduğu yere yığılmasına ve bir süre durağan kalmasına yol açabilen katapleksi de önemli belirtilerden biridir Katapleksinin daha hafif şekillerinde yalnızca boyun veya çene kaslarında tonus kaybı (gevşeme) olur Bu durumda hastanın sadece başı öne veya arkaya dürüst düşer veya çenesi sarkar Katapleksi çoğunlukla ani hissi değişikliklerle (endişe, korku, kahkaha, matem gibi) tetiklenir Diğer bir semptom uyku paralizisi (uyku felci) olup, uykuya dalarken ya da uyanırken kolbacaklarda ve gövdede tek taraflı ya da yaygın, kısa süreli, ani zorlama kaybıyla karakterizedir Yine uykuya dalarken veya uyanırken ortaya meydana çıkan, çoğunlukla görsel tipte sanrılar (halusinasyonlar) da hastalığın belirtilerindendir

Kaynak: Memorial Hastanesi
*