Uykusuzluk Yaşam Dengesini Bozuyor…

Nöroloji Uzmanı Mehmet Yavuz, Türkiye’de 5 milyon kişinin uyku problemi olduğunu söyledi Uyuyamayan bir insan atıl, ahenksiz, sinirli ve alıngan olabildiğini gösteren Dr Yavuz, uyumayan insanların kusur yapma ihtimallerinin de yüksek olduğunu, trafik kazalarının böylece çoğunun uykusuz direksiyon başına geçmekten kaynaklandığına dikkat çekti Dr Yavuz, sağlıklı bir uyku için neler yapılması gerektiğini anlattı Uyku, insan ömrünün hemen hemen üçte birini kapsayan ve organizmanın dinlenmesi ve kendini yenilemesi için zorunlu bir gereksinim Beynin de istirahat etmek için uykuya ihtiyacı vardır Bazı kişiler uykunun boşa harcanmış bir süre olduğunu düşünür Hatta eksik uyumakla övünen fazla insan vardır Bu kişiler ‘hayatımı uyuyarak mı geçireceğim’ derler Hâlbuki bu hafıza ‘hayatımı fazla oksijen tüketerek mi geçireceğim’ sorusu değin yanlıştır Ama sağlıklı ve mutlu yaşamamız için olmazsa olmazlardan bir durumdur uykuUykusuzken hata yapma ihtimali yüksektir “genelde insanların yeterince uyuyamaması, ruhsal ve maddesel o kadar çok soruna yol açabilir” diyen hekim Mehmet Yavuz, uyumanın; su içmek, gıda olmak gibi insan hayatının olmasa olmazlarından olduğunu vurguladı Nöroloji Uzmanı Dr Mehmet Yavuz’a göre, uyuyamayan bir insan atıl, uyumsuz, sinirli ve hassas olabilir Uykusuz insanların kusur yapma ihtimalleri yüksektir Trafik kazalarının böylece çoğunun da uykusuz direksiyon başında olmaktan kaynaklandığına dikkat çekici eden Dr Yavuz şunları dile getirdi: “Uykusuz insanın beyini, kendi bakımını tatmin edici derecede yapamaz, bu da hatalara sebep olur Uyku o denli manâlı ki, böylece çok işlevimizi etkiler bu nedenle uyku sürelerini eksilmek bilinç, zekâ, maharet gibi faaliyetlerimizde gerilemeye yol açabilir 14 gün uyumayan bırakılan farelerin ölmesi, uykunun önemini bilmek için yeterli olabilir Uyumayan kalan insanların belirli bir vakit sonra bilinç kaybı yaşadıkları da bilinmektedir” Uykunun evreleri…Dr Mehmet Yavuz, uykunun evreleriyle ilgili de veri verdi Yavuz’un belirttiğine kadar sağlıklı bir uyku, rüya görülen (REM) ve görülmeyen dönem (nonREEM) diye ikiye ayrılır Rüya görülmeyen uykunun da iki türü var: Yüzeyel ve derin uyku Yatağa girip uyuduğumuzda önce yüzeyel uykuyu yaşarız, daha sonra gitgide artarak derin uykuya geçeriz Derin uykunun bir uygun önce rüya görülen, sonradan bitmiş rüya görülmeyen uykuya geçeriz Sabaha değin yüzeyelderinrüya görülen uyku paketleri 3–4 kere tekrarlanır REM uykusunda zihnimiz toparlanır, beynimiz dinlenir Uykunun diğer evrelerinde de bedenimiz dinlenir Eğer uykuyu kesintiye uğratan bir sebep varsa uyku her zaman yüzeyel uyku döneminde kalabilir Yani baygın gibi uyuma ve REM uykusu beceriksiz kalır Bu da bedenimizin ve zihnimizin dinlenmemesine yol açar Öğrencilere tavsiyem şu: Sınavlarınıza çalışmayı son geceye bırakmayın gece 4′ e kadar oturup ertesi gün sınava girerseniz tatmin edici REM dönemi uykusu yaşanamayacağı için başarısız olunabilir Bu yüzden özellikle imtihan öncesinde uykuya çok dikkat edilmelidir Ne değin uyumalıyız? genellikle yetişkin ırk günde 4–11 saat aralarında değişen sürelerde uyur Yeni doğan bebekler 18 saat, okul çağı öncesi çocuklar 12–13 saat uyurlar Aslında buluğ çağı döneminin ardına kadar uyku ihtiyacında azalma olmaz Beynin öğrenme sürecinde uykudan vazgeçilmemesi gerektiğinin altını çizen Dr Mehmet Yavuz, “Çünkü öğrenmek, beyinde birtakım sinirsel bağlantıların kurulması ve sürdürülmesi demektir Bu sürecin doğru olması için uyku gerekir Uyku sorunu olanlarda bellek bozukluğu, çocuklarda ise öğrenme zorluğu olur Yaşı biraz ilerlemiş insanlarda uyku süresinin azalmasının nedeni, yeni bir şeyler öğrenmekten vazgeçmiş olmalarıdır” diye konuştu Horlayanlar kaliteli uykudan yoksundur Uykuda horlama problemi yaşamış insanların nitelikli uykudan yoksun kaldıklarını belirten Dr Yavuz, bu yüzden bu şahısların gündüzleri de çoğu kez uyku atakları ile karşılaştıklarını söyledi Dr Yavuz, “Gündüzleri olur olmadık yerlerde bonbon yapan kişilerin birçok, uykuda horlayan insanlardır” dedi Aşırı uyku da sorun Mehmet Yavuz’a tarafından, nasıl ama uykusuzluk manâlı bir sorundur, fazla uyuma da aynı şekilde günlük hayatı etkileyen kayda değer bir problem Aşırı uyku (Narkolepsi) durumunda da kişilerin meslek ve sosyal hayatları negatif etkilenir Bu ahali çalışırken veya araç kullanırken dağıtılmış tehlikelerle karşılaşabilirler Neyse ama, bugün bundan böyle fazla uykunun ilaçlarla tedavisi mümkün… maksimum ne kadar uyumayan kalınabilir?Normalde 2–3 günden itibaren uykusuzluk beyin işlevlerini bozmaya başlar Hiç uyumama rekoru 11 gündür Adi dinç bir kişi, 48 saatlik bir uykusuzluk döneminden daha sonra ayakta bile uyumaya başlayabilir Dinç bir uyku için nelere uyarı edilmeli?Dr Mehmet Yavuz, sağlıklı bir uyku için dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı: — Çok aç ya da tok olmamak, — Kafeinli, alkollü, kolalı içeceklerden ve tütün kullanımından sakınmak, — Ahenkli egzersiz yapmak, fakat akşam saatlerinde heyecan oluşturacak aktivitelerden sakınmak, — Uyku gelmeden yatağa girmemek, — Yatak odasında başka rutin işler yapmamak, uyuyamadığında uyumaya çabalamamak, yataktan ve yatak odasından çıkarak diğer bir yerde süre geçirip uyku gelince yatağa dönmek (Kitap okumak bunların dışındadır)— Ne değin uyunursa uyunsun sabah belirtilen bir saatte kalkmak,— Gündüzleri uyumamak ve yatak odasını ses, ışık, ısı yönünden izole etmek,Dr Mehmet Yavuz, ayrıca şu tavsiyelerde de bulundu:— Aerobik egzersizler yapmayı alışılmışlık haline getirmek lazımdır Gününüzün kayıtlı bir bölümünü bu egzersizlere ayırın Açıklanmış bir süre egzersiz yapmak genelde geceleri dar bir şekilde uyumanız için yeterli olabilir— Yatmadan önce aşırı sıcak olmayan, ılık bir yıkanmak kaslarınızı gevşeterek uyumanıza kolaylık sağlayabilir— Eğer kas ağrılarınız ve adale spazmlarınız varsa ve bu nedenle uyuyamıyorsanız, şerbetçiotu (Humulus lupulus) bitkisinin çaylarını içebilirsiniz Bira yapımında kullanılan bu bitki, binlerce yıldır yatıştırıcı ve sakinleştirici olarak kullanılmaktadır Benzer şekilde ıhlamur çayı da uyumanıza yardımcı olabilir— Odanız karanlık, rahat ve gürültüsüz olsun Işık ve ses, uyku kaçırır Yatak odanızda TV ve bilgisayar bulundurmayın Odanızın sıcaklığı optimum derecelerde olması gereklidirEvcil hayvanınız varsa odanıza almayın!— Uyumadan önce ağır yemekten kaçının, ama aç da yatmayın Bir Takım besinler uykuya dalmanıza muavin olur Süt, ton ve kalkan balığı, enginar, badem, yumurta, şeftali, ceviz, kayısı, kuşkonmaz, yulaf, patates ve muz uyumanızı kolaylaştırabilir— Gece televizyon başında sakın bonbon yapmayın Şekerleme uyku disiplininizi bozabilir— Evcil hayvanınız varsa, odanıza almayın Kedi ve köpeğiniz sizinle mi uyuyor? Demek fakat uykusuzluğa davetiye çıkarıyorsunuz demektir— Dinç bir kişi, uykusu gelip yatağa gittiğinde ortalama 5 ile 15 dakika arasında uyur Bu süre, günün koşullarına kadar değişken Örneğin bezginlik ya da kederli iseniz uykuya geçmeniz daha uzun sürer Eğer uykuya dalmanız yarım saati aşıyor ve bu koşul sık sık tekrarlıyorsa, uykusuzluk probleminiz var demektir Bu durumda bundan böyle profesyonel yardım almanızın gereklidir Dr Mehmet YavuzNöroloji Uzmanı