Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Damarın iltihabi hastalığıdır. Otoimmün nedenlere bağlı olarak organ ve dokuların beslenmesi ve işlevlerini yapabilmesi için gerekli olan deveranın sağlanmasında misyonlu olan damarlarda gelişen iltihaplanma ile bu dokularda hasarın meydana gelmesidir. Vaskülitler bazen tek bir organ yahut dokuda sonlu kalabilirler, örneğin deride hudutlu lökositoklastik vaskülitler üzere. Ya da yaygın olarak hem atar, hem toplar damarların hem büyük çaplı hem kapiller düzeydekilerinin etkilenmesi ile pek çok organda yetmezlik yaparak hayati tehdit edebilirler örneğin: Wegener granülomatozu, Churge-Strauss vasküliti, Poliarteritis Nodoza, Takayasu’ vasküliti üzere.
Çok çeşitli bulgular verebilirler: el ve ayaklarda uyuşma, deride döküntü, nefes darlığı, öksürük, idrarla yahut gaytayla kanama, beğenilen kızarıklık, ani görme kaybı, ani felç, ödem.. üzere
Vaskülit neden olur?
Vaskülit gelişiminde genetik faktörlerin çok değerli olduğu bilinmektedir. Fakat yatkın olan genlerin birden hastalık gelişmesine denen olacak proteinleri üretmeye başlamaları epigenetik faktörler dediğimiz çevresel faktörler, sigara, Hepatit B ve C virüs enfeksiyonu üzere faktörlere bağlıdır. O vakte kadar faaliyet göstermeyen gen bölgesi epigenetik faktörle tetiklenerek çalışmaya başlar ve ürettiği protein yapılar bağışıklık sistemimiz tarafından yabancı olarak algılandığı için ortadan kaldırılmaya çalışılır ve bu da inflamasyonun başlamasına ve iltihabın gelişmesine neden olur.
Vaskülit kimlerde görülür?
Her cinsiyette her yaş gurubunda görülebilir. Birtakım tipleri belli yaşlarda yahut cinsiyette daha fazla görülebilir. Örneğin Kawasaki Hastalığı’nın çocukluk yaş gurubunda daha fazla görülmesi, Temporal arteritin ise daha ileri yaş gurubunda görülmesi üzere.
Vaskülit teşhisi nasıl yapılır?
Uygun bir hikaye alma ve muayene temel teşhis usulüdür. Bunu destekleyecek kan analizleri , ileri görüntüleme tetkikleri ve doku biyopsisi gerekebilir. Bu analizler hem vasküliti sınıflandırmak hem de etkilediği organ ve sistemleri belirlemek için gereklidir. Tedavimiz bu bilgilere nazaran şekillenecektir.
Vaskülit sınıflandırması genelde etkilenen damar büyüklüğüne nazaran yapılır. Büyük damar vaskülitleri: temporal arterit ve Takayasu, orta damar vaskülitleri: poliarteritis nodoza, Kawasaki hastalığı, küçük damar vaskülitleri: ANCA bağlı vaskülitler (Wegener Granülamatozu, Churge Strauss Sendromu, mkroskopikpolianjiit gibi), başka romatizmal hastalıklar ve kansere sekonder gelişen vaskülitler, tüm damar tiplerini tutan vaskülitler: Behçet hastalığı, tek organ bölgesinde kalan vaskülitler: izole santral hudut sistemi vasküliti…gibi.
Vaskülitler nasıl tedavi edilir?
Vaskülit tanısı konur konmaz birinci verilecek casus kortizon preparatlarıdır. Hastalığın ilerlemesi ve organ-doku hasarı gelişmesini en süratli engelleyecek ilaçlardır. Vaskülit tiplendirmesi yapıldıktan ve etkilenen organ-doku dağılımı belirlendikten sonra DMARD dediğimiz uzun tesirli casuslardan biri yahut birkaçı seçilebilir. Cerrahi müdahale az da olsa birtakım vaskülit gelişen olgularda gerekebilir.
Vaskülit başlığı altındaki hastalıkların tesir edebileceği organ sistem tutulumları çok geniş olduğu için hastaların yakından takip edilmeleri, ilaçları sistemli kullanmaları, doktora müracaattan ilaç dozu azaltmamaları yahut tümden ilaçları kesmemeleri çok değerlidir. Sağlıklı yaşamaları için gerekli olan ve önerilen tüm hayat değişikliklerini yerine getirmeleri çok değerlidir.
