Vucutta alerji

Alerji nedir?
Alerji belirtileri, alerji tedavisi
Vucutta alerjik kaşıntılar neden olur?

Alerji Turleri
Dunyada en fazla rastlanan hastalıklar arasında ilk sıralarda gorulen alerjinin turleri de gun gectikce artıyor Globalleşmenin doğal bir sonucu olarak toplumlar arasında karşılıklı alışveriş artmasıyla alerjiye zemin hazırlandı Enfeksiyon hastalıklarında azalma oldukca diğer bir deyişle mikroplardan arındıkca alerjik hastalıkların gorulme oranı arttı

Alerji vucudun gosterdiği normal tepkinin aşırı olması şeklinde tanımlanabilir Genetik yapı hastalığın gorulmesinde en onemli faktordur
Alerjik hastalıkların artış nedenleri:
1Hava kirliliğindeki artış
2Ozon tabakasındaki delinme sonucu ultraviyole ışınlarına maruz kalma
3Sigara icilmesi
4Besinlerdeki katkı maddeleri
5Ani hava değişiklikleri
6Kullanılan ilaclar ve kozmetik urunler
7Stres
8Bitki ortusunun azalması
9Az guneş goren, boydan boya halı kaplı, iyi havalanmayan binalar

ALERJİK BELİRTİLER NELERDİR?
Alerji belirtileri cok ceşitli olup tutulan hedef organa bağlı olarak gelişir
Burun tıkanıklığı, sabahları hapşırık krizleri, burun akıntısı, gozlerde yanma batma, geniz akıntısı, oksuruk, nefes darlığı, hırıltı, kaşıntı, dokuntu, dudakta dilde şişme, tekrarlayan orta kulak iltihapları, sinusit

ALLERJİK RİNİT ( SAMAN NEZLESİ) NEDİR?
En sık gorulen alerjik hastalıkdır Toplumun % 25ini etkilemektedir
Burunda kaşıntı, hapşırma, burun tıkanıklığı, boğazda kaşıntı, gozlerde yanma batma, eniz akıntısı tipik belirtileridir
Yıl boyu surebildiği gibi mevsimsel ( bahar aylarında) de olabilmektedir
Saman nezlesi olan hastalar x3 daha fazla astım olma riski taşımaktadır

Nedenleri nelerdir?
Ev tozu( mite)
Polenler
Kuf mantarları
Kedikopek tuyu
Boyalı, katkı maddeli gıdalar

Nasıl tanı konulur?
Sorumlu allerjnin saptanması icin cilt alerji testi yapılır


Tedavisi nedir?
Hasta eğitimi tedavinin en onemli aşamasıdırZaman ayırıp hastalığın gidişi, yakınmaların yoğunluğuna gore tedavide yapılması planlanan değişiklikler, ilac ya da aşı tedavisi konuşulmalıdır
1Sorumlu etkenin saptanıp uzaklaştırılması tedavinin ilk aşamasıdır
En sık rastlanan etkenler; yıl boyu suren rinitte ev tozu akarları olup mevsimsel gorulen rinitte ise polenlerdir
Ev tozu akarlarının azaltılması icin; yatak carşaflarının haftada bir en az 55 derece ve uzerinde yıkanması, tuylu oyuncakların, halıların uzaklaştırılmaları, yıkanabilir perde kullanılması, yun ve kuş tuyu iceren yastık ve yorgan kullanılmaması gerekmektedir
Kuf allerjisi olanlarda ev icindeki nemin azaltılması onemlidir

Polen allerjisi olanlarda; sıcak, kuru ve ruzgarlı gunlerde dışarı cıkmamaları, saclar yatmadan once mutlaka yıkanmalı, gozluk ve şapka kullanmalı evde ve arabada iltre kullanmalıdır
Besin alerjilerinin tek başına allerjik rinit bulgularına neden olmaları sık ratlanan bir durum değildir
2İlac tedavisi
3Aşı tedavisi: En fazla yararlanan grup ev tozu ve polenlere karşı duyarlılığı olanlardır

URTİKER (KURDEŞEN)
Deriden kabarık genellike kaşıntılı ceşitli buyukluklerde olabilen lezyonlardırHer yaş grubunda gorulebilir Dokuntuler aniden başlar ve 48 saat icinde duzelir 6 haftayı gecen urtiker kronikleşir
Dokuntuler vucudumuzun hassas bolgelerinde boyunda, kasıkta goğus bolgesinde daha cok gorulur Bazen dudaklarda dilde şişme boğazda kuruluk ve ses kısıklığı eşlik ediyorsa daha tehlikeli bir durum olan daha derin dokuları tutan angioodem gozlenebilir
Ceşitli urtiker tipleri vardır: Kolinerjik urtiker, egzersiz, sıcak banyo ya da heyecanlanma gibi vucutta terlemeye neden olan uyarılarla ortaya cıkıp, 1015 dakika surer Guneşe bağlı urtiker (solar urtiker) guneşe cıktıktan kısa bir sure sonra cıkar Fiziksel urtiker; elbiselerin sıktığı kısımlar gibi vucuda devamlı basınc uygulanmasından sonra ortaya cıkar

Nedenleri:
Gıdalar (sut, yumurta,kakao, fındık, fıstık, deniz urunleri, cilek,muz, cukulata)
Gıda katkı maddeleri
Enfeksiyonlar
Parazitler (kıl kurdu, solucan)
Bocek ve arı sokması
İlaclar ( antibiotikler, ağrı kesiciler)
Fiziksel nedenler ( sıcak, soğuk, basınc )
Hormonal nedenler ( tiroid hormonunun fazla calışması)

Tanısı:
Tanı genellikle klinik bulgulara dayanılarak konulur Allerji deri testleri besin yada ilac allerjisinden şuphelenildiğinde yapılmalıdır
Tedavi:
Nedene yoneliktirSoğuk duş, kaşıntının hafiflemesini sağlar

BESİN ALERJİLERİ
Gorulme sıklığı cocuklarda % 6 , erişkinlerde % 1,5 dur Gıda katkı maddelerinin neden olduğu alerjiler toplumda %1 oranında gorulur Herhangi bir gıda alerjiye neden olsa da en sık; inek sutu, yumurta, yer fıstığı, mısır,f ındık, balık ve kabuklu deniz urunleri sayılabilir
Bulgular gıdanın yenmesinden 12 dakika icinde ile 2 saat sonra sonra ortaya cıkabilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, dokuntu, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gozlenebilir
Tanısı:
Detaylı oyku, cilt testi ve besin yukleme testidir
Kesin tanı konduktan sonra alerjiye neden olan besin diyetten cıkarılır Sut, yumurta ve soya allerjisi gecici olup balık ve fıstık allerjisi uzun sure devam edebilir
İnek sutu allerjisi genellikle 3 yaş civarında kaybolur

İLAC ALERJİLERİ
En sık ilac alerjisine neden olan ilaclar antibiyotikler ve ağrı kesicilerdir Penisilin alerjisi en sık rastlanan ilac alerjisidirGorulme sıklığı % 2dir
Tanısı icin cilt testi yapılmalıdır

EGZEMA
Cocukluk cağında gorulme sıklığı %10 olup, genetik bir hastalıktır Tekrarlayan ataklarla seyreden kaşıntılı ciltte kuruma, pullanmaya neden olan bir deri hastalığıdır Egzemalı bebeklerde astım ve nezle gorulme olasılığı daha sıktır
Erken sutcocukluğu doneminde 23 aylıkken başlar ve 5 yaşlarında iyileşmeye başlar Once yanaklar sonra el bilekleri ve diz arkalarında cıkar
Soğuk kuru hava ve banyo sonrası cilteki kuruluk artar

Tanısı klinik bulgulara dayanılarak konulur

Tedavisi; hastalığın alevlendiği donemlerde ilac verilmelidir
Cildi kurutmayan, nemlendiren notral pHlı sabunlar kullanılmalı ve nemlendirici kremler kullanılmalıdır Hastalığı artıran etkenler hastaya anlatılmalıdır Aşırı terleme kaşıntıyı artırır

ASTIM
Cocukluk cağının en sık gorulen kronik hastalığıdır Solunum yollarının ataklar halinde seyreden bir hava yolu hastalığı olup havanın akciğerlere girip cıkmasının engellenmesi sonucu oksuruk, hırıltı, nefes darlığı gozlenir
Her yaşta gorulebilir İlk belirtiler 1 yaş civarında ama coğunlukla 45 yaşından once cıkar
Turkiyede 14 yaş altında 15 milyon astımlı cocuk bulunmaktadır

Astım krizini uyaranlar:
Allerjenler( ev tozu, polenler, kuf, hayvan tuyu )
Enfeksiyonlar
Hava değişimi, nem oranının artması, soğuk hava
Egzersiz
Hava kirliliği
Sigara
Stres
Astımlı cocuklarda gece oksuruğu tipiktir; gece yatağa yatınca başlayan, peşpeşe olan bir oksuruktur Oksuruk ve hırıltılı solunum ataklarının tekrar etmesi astımı duşundurmelidir
Hareketle gelen koşunca oynayınca nefes darlığı, değişik kokulara karşı hassasiyet astımda gorulen diğer belirtilerdir
Astım tanısında hastanın klinik belirtileri dışında, cocuğun yaşına gore solunum fonksiyon testleri ve kan testleri yapılabilir
Tedavisinde hasta hekim işbirliği cok onemlidir Hastalar ve aileler hastalık hakkında bilgilendirilmelidirAmac erken tanı ve tedavidir Tedavsinde sprey, toz gibi doğrudan solunum yoluyla alınan ilacların buyuk onemi vardır
Astımlı cocukların buyuk bir kısmı allerjiktir Anne sutu ile beslenme ve allerjenlerden kacınma hastalığın ortaya cıkışını azaltır Anne sutuyle de allerjen bebeğe gecebilirEmziren annelerin diyetlerine dikkat etmeleri şart Emziren annelerin fıstık, fındık, muz, sut , yuurta yememesi gerekmektedir Alerji ne kadar gec cıkarsa o kadar iyi olur
Astımlı cocuklarda allerjik rinit de vardır ve sinusit sık gorulen bir bulgudur
Zamanında onlem alınmazsa cocuklar omur boyu allerjiyle ve bu hastalığın sorunlarıyla yaşamak zorunda kalabiliyorlar Cocuğunuza 2 yaşına kadar her istediği yiyeceği vermemelisiniz
Kaynak:Memorial Hastanesi Cocuk Hastalıkları Merkezi Pediatrisit Dr Arzu Ozgeneci