Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Yanık tedavisi
Yanık derecesi
Yanıklarda ilkyardım
Isı, kimyasal maddeler, elektrik ve radyasyonun etkisi ile deride olan yaralara yanık denir
a) Yanıkların Sebepleri
Yanıkların sebeplerini şöyle sıralayabiliriz:
a) Yüksek ısı
1 Yaş ısı: Kaynar su, buhar, sıcak yağ
2Kuru ısı: Kavgalı maden, güneş, kor ateş, sürtünme, ateş vs
b) Kimyasal Maddeler
1 Asit maddeler (sülfürik asit, hidroklorik asit)
2Alkali maddeler (Potasyum hidroksit, sodyum hidroksit, sönmemiş kireç)
3Fosfor ve diğer kimyasal maddeler
4Harp gazlan Mesela; (vezikül) içi su dolu kabarcık yapan gazlarla olan yanıklar
Hardal gazı bunların en tipik örneklerdir
c) Elektrik
1 Düşük voltajlı elektrik ile 1000 volltan düşük) 2Yüksek voltajlı eletkrik ile : (1000 volttan yüksek)
d) Radyasyon
l)Alfapartikülleri
2)Betapartikülleri
3) Gamaışını
4) Nötron ışını,
5) Röntgen ışını
b) Yanık Yüzdesi
Vücut yüzeyi Dokuzlar Kuralı'na göre hesaplanır Yetişkin bir kişide kolların herkes beden düzeyinin %9 olmak üzere %80'ini meydana getirir Her bir bacak %18'ini, göğüs ve karın birlikte vücudun ön yüzü %18'ini, vücudun arkası %80'ini, baş %9, kasık bölgesi %1'ini teşkil eder Gövde yüzeyinin %20'inden fazlasını meydana getiren yanıkta yaşam tehlikeye girmektedir
c) Yanık Çeşitleri, Yanık Dereceleri
1 Ceset dokularının yanma derecelerine tarafından yanıklar üç gruba ayrılır
a) Birinci derece yanık: Deri yüzeyi kızarmış, hafif şiş, aklıselim ve basmakla ağrılıdır Güneş yanıkları bu gruba girer
b) İkinci derece yanık: Yukarıda belirtilenlere ilave olarak deri üzerinde içi su dolu kabarcıklar olur 5 cm 'den büyük böyle bir yanığı olan kişi kuşkusuz hastahaneye gönderilmelidir
c) Üçüncü derece yanık: Derinin bütün kalınlığını içine aldığı gibi ara sıra daha derinlere, kemiğe kadar yanık olabilir Böyle yanığı olanlar hemencecik hastahaneye gönderilmelidir
2 Yanıkların büyüklüklerine göre:
a) Minik yanıklar,
b) Büyük yanıklar diye ikiye ayırabiliriz
a) Ufak yanıklar:
(1) l'inci dereceden olan yanıklar
(2) 2'inci dereceden olup ta gövde yüzeyinin yüzde ikisinden eksik olanlar
b) Büyük yanıklar:
(1) 2'inci dereceden olupta yüzde, eklemler üzerinde, el ve ayaklarda, kalçalarda olan yanıklar
(2) Karoser yüzeyinin yüzde ikisinden artı olan 2'inci derece yanıklar
(3) Tüm 3'üncü derece yanıklar, büyük yanıklardır,
Yanıkta Acil Ilk Yardım
(1) Parmağınızda olduğu gibi küçük bir yeriniz yanmışsa içinde ufak buz parçalan yer alan su dolu bir bardağa sokunuz ya da soğuk pak musluk suyu aşağı 10 dakika tutunuz
(2) Eğer yanık ikinci derece yanık ise ve 5 cm'den büyükse veya üçüncü derece yanıksa mutlaka hastahaneye gönderiniz
(3) Yanık yer üzerine yoğurt, salça, diş macunu gibi hiçbir şey sürmeyiniz Hava ile ilişkisini kestiğinden ağrı azalır Ama yanık yerin iyileşmesini, bakımını ve teşhisini zorlaştırır İltihaplanmasına sebep olur
(4) Steril pansuman varsa onu koyunuz Eğer yoksa temiz bir çaput ya da çarşafla örtünüz Huysuz durumda açık bırakınız Yanık yerin hava ile ilişkisinin kesilmesi ile ağrı azalacaktır Genel Olarak 57 gün açmayınız
(5) İçi su dolu kabarcıkları (bül) kuşkusuz patlatmayınız Eğer patlamışsa üstüne pak bir pansuman, yahut kaba şaka örtünüz ve üzerinden sarınız
(6) Yanıklı hastayı sakin olarak ılık bir yerde dinlendiriniz
(7) Şok durumunu önleyiniz Şuuru yerinde ise ağızdan bol miktarda sulu gıda veriniz
(8) Yanık kol veya bacağı yürek seviyesinin yukarısına kaldırınız
(9) Ağrısını ve rahatsızlığını azaltmak için Aspirin veriniz
(10) Yanık koldaki bilezik veya parmaktaki yüzük mutlaka çıkarılmalıdır Aksi halde kol veya parmağı sıkarak kangrene sebep olabilir
(11) Alev ve ağrıda artış olursa doktora gönderiniz
(12) Büyük yanıklarda yanık üzerine mikropsuz (steril) pansuman koyup hemencecik hastahaneye gönderiniz
(13) Elektrik sonucu olan yanıklar görüldüğünden daha derindir aynı zamanda sinirler de yaralanabilir Aradan geçen günler içinde yanık yerin ne kadar çok derin ve büyük olduğu görülür Bu bakımdan evde çare etmeyiniz Mutlaka hastahaneye gönderiniz
Yanıkta Şunları Yapmayınız
(1) Büyük yanıklarda kuşkusuz yanık pomadı sürmeyiniz Doktorun yanık yarasına bakarak karar vermesini güçleştirirsiniz
(2) Dargın yağa doymuş ellerinize birdenbire fazla soğuk su serpmeyiniz Sıcak buhar daha fazla yanık yapar
(3) Deriye yapışmış elbiseyi etrafından keserek çıkarınız
(4) Su kabarcığı (bül) varsa delmeyiniz İltihaplanma (enfeksiyon) tehlikesini arttırmış olursunuz *
Yanık derecesi
Yanıklarda ilkyardım
Isı, kimyasal maddeler, elektrik ve radyasyonun etkisi ile deride olan yaralara yanık denir
a) Yanıkların Sebepleri
Yanıkların sebeplerini şöyle sıralayabiliriz:
a) Yüksek ısı
1 Yaş ısı: Kaynar su, buhar, sıcak yağ
2Kuru ısı: Kavgalı maden, güneş, kor ateş, sürtünme, ateş vs
b) Kimyasal Maddeler
1 Asit maddeler (sülfürik asit, hidroklorik asit)
2Alkali maddeler (Potasyum hidroksit, sodyum hidroksit, sönmemiş kireç)
3Fosfor ve diğer kimyasal maddeler
4Harp gazlan Mesela; (vezikül) içi su dolu kabarcık yapan gazlarla olan yanıklar
Hardal gazı bunların en tipik örneklerdir
c) Elektrik
1 Düşük voltajlı elektrik ile 1000 volltan düşük) 2Yüksek voltajlı eletkrik ile : (1000 volttan yüksek)
d) Radyasyon
l)Alfapartikülleri
2)Betapartikülleri
3) Gamaışını
4) Nötron ışını,
5) Röntgen ışını
b) Yanık Yüzdesi
Vücut yüzeyi Dokuzlar Kuralı'na göre hesaplanır Yetişkin bir kişide kolların herkes beden düzeyinin %9 olmak üzere %80'ini meydana getirir Her bir bacak %18'ini, göğüs ve karın birlikte vücudun ön yüzü %18'ini, vücudun arkası %80'ini, baş %9, kasık bölgesi %1'ini teşkil eder Gövde yüzeyinin %20'inden fazlasını meydana getiren yanıkta yaşam tehlikeye girmektedir
c) Yanık Çeşitleri, Yanık Dereceleri
1 Ceset dokularının yanma derecelerine tarafından yanıklar üç gruba ayrılır
a) Birinci derece yanık: Deri yüzeyi kızarmış, hafif şiş, aklıselim ve basmakla ağrılıdır Güneş yanıkları bu gruba girer
b) İkinci derece yanık: Yukarıda belirtilenlere ilave olarak deri üzerinde içi su dolu kabarcıklar olur 5 cm 'den büyük böyle bir yanığı olan kişi kuşkusuz hastahaneye gönderilmelidir
c) Üçüncü derece yanık: Derinin bütün kalınlığını içine aldığı gibi ara sıra daha derinlere, kemiğe kadar yanık olabilir Böyle yanığı olanlar hemencecik hastahaneye gönderilmelidir
2 Yanıkların büyüklüklerine göre:
a) Minik yanıklar,
b) Büyük yanıklar diye ikiye ayırabiliriz
a) Ufak yanıklar:
(1) l'inci dereceden olan yanıklar
(2) 2'inci dereceden olup ta gövde yüzeyinin yüzde ikisinden eksik olanlar
b) Büyük yanıklar:
(1) 2'inci dereceden olupta yüzde, eklemler üzerinde, el ve ayaklarda, kalçalarda olan yanıklar
(2) Karoser yüzeyinin yüzde ikisinden artı olan 2'inci derece yanıklar
(3) Tüm 3'üncü derece yanıklar, büyük yanıklardır,
Yanıkta Acil Ilk Yardım
(1) Parmağınızda olduğu gibi küçük bir yeriniz yanmışsa içinde ufak buz parçalan yer alan su dolu bir bardağa sokunuz ya da soğuk pak musluk suyu aşağı 10 dakika tutunuz
(2) Eğer yanık ikinci derece yanık ise ve 5 cm'den büyükse veya üçüncü derece yanıksa mutlaka hastahaneye gönderiniz
(3) Yanık yer üzerine yoğurt, salça, diş macunu gibi hiçbir şey sürmeyiniz Hava ile ilişkisini kestiğinden ağrı azalır Ama yanık yerin iyileşmesini, bakımını ve teşhisini zorlaştırır İltihaplanmasına sebep olur
(4) Steril pansuman varsa onu koyunuz Eğer yoksa temiz bir çaput ya da çarşafla örtünüz Huysuz durumda açık bırakınız Yanık yerin hava ile ilişkisinin kesilmesi ile ağrı azalacaktır Genel Olarak 57 gün açmayınız
(5) İçi su dolu kabarcıkları (bül) kuşkusuz patlatmayınız Eğer patlamışsa üstüne pak bir pansuman, yahut kaba şaka örtünüz ve üzerinden sarınız
(6) Yanıklı hastayı sakin olarak ılık bir yerde dinlendiriniz
(7) Şok durumunu önleyiniz Şuuru yerinde ise ağızdan bol miktarda sulu gıda veriniz
(8) Yanık kol veya bacağı yürek seviyesinin yukarısına kaldırınız
(9) Ağrısını ve rahatsızlığını azaltmak için Aspirin veriniz
(10) Yanık koldaki bilezik veya parmaktaki yüzük mutlaka çıkarılmalıdır Aksi halde kol veya parmağı sıkarak kangrene sebep olabilir
(11) Alev ve ağrıda artış olursa doktora gönderiniz
(12) Büyük yanıklarda yanık üzerine mikropsuz (steril) pansuman koyup hemencecik hastahaneye gönderiniz
(13) Elektrik sonucu olan yanıklar görüldüğünden daha derindir aynı zamanda sinirler de yaralanabilir Aradan geçen günler içinde yanık yerin ne kadar çok derin ve büyük olduğu görülür Bu bakımdan evde çare etmeyiniz Mutlaka hastahaneye gönderiniz
Yanıkta Şunları Yapmayınız
(1) Büyük yanıklarda kuşkusuz yanık pomadı sürmeyiniz Doktorun yanık yarasına bakarak karar vermesini güçleştirirsiniz
(2) Dargın yağa doymuş ellerinize birdenbire fazla soğuk su serpmeyiniz Sıcak buhar daha fazla yanık yapar
(3) Deriye yapışmış elbiseyi etrafından keserek çıkarınız
(4) Su kabarcığı (bül) varsa delmeyiniz İltihaplanma (enfeksiyon) tehlikesini arttırmış olursunuz *
