Yanma ve Etkileri

Enerjisiz yaşam sürmez Enerjinin esas kaynağı orta büyüklükte yıldızlardan biri olan güneştir Odun, kömür, kağıt, petrol, benzin gibi çeşitli maddeler yanabilir Doğadaki yanma olayı kimyasaldır ve oksijen gerektirir
Nefes aldığımız havanın takriben % 21 ’i oksijenden oluşur Bir maddenin yanabilmesi için % 16 civarında oksijene gereklilik vardır Bu oran % 14 ve daha altı olursa yanma olmaz Yanmaya oksitlenme adı da verilmektedir Şüphesiz yanma olabilmesi için maddenin de yanıcı olabilmesi ve tutuşturma sıcaklığına ulaşmış olması gerekir Yanma sırasında kimyasal değişmelerden diğer fiziki değişmeler de gözlenecek yani maddenin yapısı değişecektir
Güneşsiz Olmaz lakin…
İnsan derisi ya da saçları alevle bağlantı sonucu yanar ve yıkım olur Sıcak veya kaynar su da derinin yanma sebebidir Dünyamızı ısıtan tek enerji kaynağımız olan güneşin aşağı uzun süre kalınması ayrıca sıcak çarpmasına hem de birinci, ikinci hatta dördüncü dereceden cilt yanıklarına sebep olabilmektedir Deri yanıkları kolay ve kolay iyileşebilir olduğu gibi daha ciddi de olabilir
Yanma ve Çeşitleri
Yanma olayının dört öbür türü vardır
*Yavaş yanma durumunda ışık, ısı ve ateş görülmez, buhar veya gaz çıkmaz Doğadaki bir demir telin paslanması, gümüş takıların kararması ve hayat baştan başa canlılarda gerçekleşen solunum olayı gerçekte bir yavaş yanmadır
*Çabuk yanma durumunda ise ışık, ısı ve alev görülür Bir şöminede ya da sobada görülen alevler orada seri bir yanma olduğunun göstergesidir Korlaşma denilen bir çeşitlilik alevsiz yanma da süratli yanma şeklidir
*Petrol parlayarak, barut gibi bazı maddeler ise patlayarak yanar Bu yanma biçiminde enerji çabucak boşalmaktadır Nükleer enerji uranyum ve hidrojen bombalarının patlaması da bu şekilde olmaktadır Bunlara nükleer patlamalar denir
*Yavaş yanma çabuk bir yanmaya da dönüşebilir Buna kendi kendine yanma adı verilir Bir ortamdaki kömür yığınında ağır ağır oksitlenme devam ederek tutuşma sıcaklığına ulaştığında birdenbire tutuşup alevlenmeye başlayabilir
Yanma ve Sonuçları
Isınmak ve yemek yemek pişirmek gibi bayağı ihtiyaçlar için yanma olayına lüzum duyulur Ne var fakat yanma denilen bu doğal kimyasal tepkime yangınlara da sebep olabilir Şipşak büyüyebilen alevler bir anda her yeri sarıp ortamda yer alan canlıların da yanarak hasar görmesi, büyük acılar çekip ölmesiyle de sonuçlanabilir Yangın kontrolsüz bir yanmadır Yararlanmak amaçlı bile olsa yakılan bir ateş minik bir dikkatsizlik sonucu kontrolden çıkıp hasar verebilir Enerjisiz yaşam olmayacağı gibi denetim edilemeyen enerji de yaşamı sonlandırabilir
Yangınlara Karşı Alınabilecek Önlemler
Yangınla karşılaşıp eşya ve gövde olarak zarar görmemek için bir takım önlemler alınmalıdır Elektrik tesisatları ve sigorta sistemi yeterli olmalı, konut, fabrika, dükkan bacaları itina gösterilerek sıvanmalı, ahenkli temizlenmeli, doğal gaz veya tüp gaz kullanırken dikkatli olunmalı, gerekli güvenlik önlemleri alınıp devirli bakımları yaptırılmalıdır
Amnezi da Başa Bela
Mutfak, çatı, tavan arası gibi alanlarda kolay tutuşabilen eşyalar bulundurulmamalı, hangi etkenlerin kolay kıvılcım çıkarabileceği öğrenilmelidir Sıçrayan küçük bir kıvılcım yakınında bulunan yanıcı maddeleri tutuşturacak, vasıta veya yapı yangınlarına sebep olacaktır
Bellek Yitimi da ayrı bir sorundur Fişte takılı unutulan bir ütü, söndürülmeyen bir sigara izmariti, ocaktaki bir yemeğin taşması gibi bazı durumlar da çıkan çoğu yangının sebebidir Trafikte iken yapılan dikkatsizlik ve unutkanlıklar da kazalara ve araçların ve içindekilerin yanmasına ve şayet ölümüne sebep olacaktır
Yangınların bir diğer sebebi de sabotajlardır Şimşek düşmesi, depremler, güneş ışınları gibi doğa olayları da kendiliğinden çıkan bir yangına sebep olabilmektedir
Yangın Esnasında Ne Yapmalı?
Ne süre nasıl bir olayla karşılaşacağımızı bilemeyiz Örneğin bir evcil hayvan bile bir ocağı ya da lambayı devirerek yangına sebep olabilir
Bir yangınla karşılaşıldığında artı panik yapmadan yangın meydana çıkan yerde eğer varsa yangın ihbarıyla ilgili botuna basılmak ihmal edilmemelidir Vakit geçirmeden 110 olan itfaiye ivedi numarasına yangın ihbarı yapılmalıdır ihbar esnasında adres net olarak bildirilmeli, yangının cinsi de belirtilmelidir çünkü her yangının söndürülme şekli ve kullanılan malzemeler benzer değildir Destek gelinceye dek eldeki imkanlarla yangın söndürülmeye çalışılmalı, ortamdaki tüp gaz ve doğal gaz vanaları, elektrik sigortaları kapatılmalıdır Yangının kapalı bir alanda olması durumunda pencere ve kapılar kapatılarak yayılması önlenmeli, ilerlemiş bir yangınla karşısında karşıya olunduğunda ortamdan süratli bir şekilde uzaklaşılmalıdır
Yangın esnasında ortam sıcaklığı tez yükselir Ilk 5 dakikada 555 santigrat dereceye, 10 dakikada 660, 15 dakikada 720, 30 dakikada 820, 60 dakikada ise 927 santigrat dereceye yükseldiği ölçülmüştür Yangın çıktığında birincil saniyelerde ya da dakikalarda müdahale etmek gerektiği açıktır
Tatbikatlar Önemlidir
Sebebi ne olursa olsun muhtemel yangın tehlikelerine aleyhinde muhtemel olduğunca bilinçlenmek gerekir farklı zamanlarda okul, hastane gibi farklı alanlara yönlendirilmiş kurum ve kuruluşların bünyesinde çalışanlar, düzenlenen yangın tatbikatlarına katılıp bilgilenmeli, becerilerini artırmalıdır Bu tatbikatlarda acele durumlarda ortaya çıkabilecek panik durumlarının nasıl yoklama aşağıda tutulabileceği de öğrenilecektir
Kaynakça:
tesisatorgyanginnediryanmaveyanmacesitlerihtml
cerezforumnetkonuyanmanediryanmacesitlerinelerdir48560
baysanyangincomyanginnediryanmanedirateşnedir
isgtedbircomaceleşartyanginyanginnedirtehlikelerinelerdir
fenbilimlerinedircom201901yanmatepkimelerihtml
msxlabsorgforumsoruyanıt291591yanmayanmaturlerivesartlariyanginsondurmesartlariveyakitturlerinedirhtml
afetorgyanginanindaneleryapilmali