Yaz Aylarında Gıda Zehirlenmeleri

Uzun ve soğuk kış mevsimi yaşanırken yaz mevsiminin gelmesi özlemle ve sabırla beklenir Kalın giysilerden kurtulmak, incecik, rengârenk kıyafetler, tişörtler ve şortlarla gezmek, neşelenen, canlanan plajlar anlamına da gelen yaz ayları tatil planlarının uygulandığı aylar bununla birlikte Nerede olunursa olunsun, ne şekilde yaşanırsa yaşansın, bir takım kurallara uyarı edilmediğinde tatilin zehir olması sık karşılaşılan bir durumdur
Yaz deyince mevsimin farklı alanlara yönlendirilmiş meyvelerinden ve beslenme alanında çeşitlilikten de bahsetmemek gerekir Yakıp kavurucu sıcakların da yaşandığı bu mevsiminde eğer titiz olunmazsa besin zehirlenmeleri dâhil farklı alanlara yönlendirilmiş hastalıklarla da rastlamak olasıdır
Diyabet ve Yüksek Tansiyonu Olanlar
En ilk kez diyabet ve yüksek tansiyon hastalarının sıcaktan ve güneşten kendilerini koruması gerekmektedir Bu konuda uzmanların fikri şudur oysa diyabetliler şeker seviyelerinin yükselmemesi için bolca su içmeli ve aşırı sıcakların nispeten azaldığı saatlerde yürüyüşlerini ve yüzmeyi dikkatsizlik etmemelidir Böylelikle keza kilolar yoklama altında tutulabilmekte ayrıca de yürek ve damar hastalıklarının önüne geçilebilmektedir Diyabetle birlikte yüksek tansiyon şikâyetleri taşıyanlar varsa fazla sıcaktan korunmak hayati tartı taşımaktadır Gıda konusu da diyabetliler ve yüksek tansiyonlular için önemlidir
Tatilde Nelere Uyarı Edilmelidir?
Tatillerde beslenme sadece diyabet ve kan basıncı sorunu yaşayanlar için manâlı değildir Her yaş ve her cinsten kişi yaz dönemi her tarafında bilhassa tatil beldelerinde ve konaklama ortamlarında ne yiyip içeceğine özen göstermelidir Sıcakların yükselmesiyle mutfaklarda besinlerin hazırlanma ve pişirilme süreci de tartma kazanmaktadır Bazı besinler sıcağın etkisiyle daha basit bozulabilmektedir En basit bozulan ve bakteri üremesine sebep olan besinlerin başında beyaz ve kırmızı etler, süt, süt ürünleri ve yumurta gelmektedir Bu besinlerin hijyenik koşullara özen gösterilmeksizin hazırlanması ve pişirilmesi esnasında gelişen bakteriler ve onların toksinleri besinleri tüketen kişilerde besin zehirlenmelerine sebep olacaktır Beslenme zehirlenmeleri hafif seyredebileceği gibi ağır da seyredip ölümlere sebebiyet verebilmektedir
Gıda Zehirlenmeleri Kimlerde Görülür?
Besin zehirlenmelerine herkeste görülebilse de daha çok bağışıklık sisteminde zayıflık olan kişilerde, bebeklerde, hamilelerde ve ihtiyar kişilerde daha çok gözlenmektedir Beslenme zehirlenmesi tek bir kişide görülebileceği gibi salgın halinde de görülebilmektedir
Besin Zehirlenmeleri Yalnızca Yaz Aylarında Mı Görülür?
Şahısların ve ortamın hijyenine dikkat edilmediği sürece gıda zehirlenmelerine herhangi bir zamanda rastlanabilmektedir Yaz aylarında görülme sıklığının artmasının sebebi sıcaklık yükselmesinin bakteri üremesini kolaylaştırmasıdır Artan bakterilerden çıkan toksinleri içeren besinlerle beslenen kişilerde birincil zehirlenme belirtileri genel olarak karın ağrıları ve ishaldir Yalnızca pişirme aşamasında yok, besinlerin saklanma aşamasında da yapılan hatalar beslenme zehirlenmesinin sebebidir Besinlerin fırın, mikrodalga fırın, düdüklü tencere kullanılarak pişirilmesi en dinç yöntemlerdendir
Gıda Zehirlenmesinin Etkenleri
*En sık beslenme zehirlenmesi yapan faktör stafilokok türü bakterilerdir Çeşitli salatalarda, yumurtada, kremalarda, patateste, süt ve süt mamullerinde, et ürünlerinde çoğalırlar Bu bakterilerin bulunduğu besinlerin alınmasından 2 ya da 6 saat dek sonra belirtiler ortaya çıkar Birincil semptom ani bulantılar ve kusmalardır İshale daha az rastlanır Hasta birkaç gün içinde iyileşir
*Süt, et ve salata tüketimi, bakteri bulaşmış içme suları, ham gıdalar ile bulaşan ve zehirlenmeye yol açan bir bakteri türü de Shigella ’dır Besinlerin alınmasından itibaren 17 gün içinde belirtiler görülebilir Alev, bulantı, kusma, ishal ve karın krampları ile kendini belirlenmiş eder İshalde kan görülmesi de mümkündür Bu tür zehirlenmede de iyileşme süresi bir iki gün olabileceği gibi birkaç haftaya kadar çıkabilir
*Salmonella adlı bir öteki bakteri türü ile ortaya meydana çıkan bezin zehirlenmesi de besinlerin alınmasından itibaren 648 saat içinde ateş, kusma, ishal ve karın krampları ile kendini belirli eder Birkaç gün içinde iyileşme görülür Tavuk, et, yumurta, pastörize olmayan sütlerle, peynir, ham sebze ve meyvelerle bulaşabilir
*Clostridium botilinum adlı bakteri türünün yaptığı zehirlenmeler en ölümcül ve önemli olanlarıdır Bu bakteri türünün toksinleri diğerlerinden daha etkin ve öldürücüdür Oksijensiz ortamda üreyen bu bakteriler en çok bozuk konservelerle insanlara bulaşır Sebze, meyve ve ette, fermente balıkta da bulunabilen Clostridium botilinum ile ortaya çıkan besin zehirlenmeleri etkisini birkaç gün içinde gösterir Öteki gıda zehirlenmelerinde olduğu gibi ishal, bulantı ve kusma ile seyreder Bulanık veya çift görmeye, yutma güçlüğüne de sebep olabilir Solunum yapmayı engelleyen bu bakteri toksinleri ölüme sebep olabilir
*Basillus cereus, Campylobacter jejuni, Clostridium perfringens, Cryptosporidium, Cyclospora Cayetanensis, Escherichia coli, Hepatit A, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus beslenme zehirlenmesine sebep olan öteki bakteri türleridir
Zehirlenme Belirtileri
Besin zehirlenmelerinde görülebilecek belirtiler besinin bakterilerle ya da toksinleriyle bulaşma oranına, şahısların tükettiği miktara, bağışıklık sisteminin gücüne emrindeki olarak değişim gösterecektir Çoğunlukla görülen zehirlenme belirtileri mide bulantıları, kusma, karında şiddetli kramp türü ağrılardır İshaller iki günden daha uzun sürüyorsa, yüksek ateş varsa, karın ağrıları fazlaysa mutlaka bir doktora gidilmelidir Yapılan tetkikler, hastanın öyküsü, tüketilen besinler değerlendirilerek tanı koyulacaktır
İshal ve Gıda
Yaz ya da kış tüketilecek besinler dürüst koşullarda pişirilmeli ve saklanmalıdır Fazla güneş aşağıda kalmamak, bol su tüketmek de yaz aylarında yapacağımız en dürüst iştir İshal sebebiyle gerçekleşen su kaybı da ayran, kaynamış, temiz su, meyve suyu gibi sıvılar tüketilerek giderilmelidir Elma, şeftali ve muz da ishal sırasında tüketilebilecek meyveler arasındadır Haşlanmış patates, pirinç ve yoğurt da tedavi sürecinde alınabilecek besinlerdendir İshali olan kişiler posalı ve yağlı beslenme tüketmemelidir
Beslenme Zehirlenmelerinden Korunma Yolları
*Gıda zehirlenmeleri ile karşılaşmamak için dışında, açıkta ve yeterince tedbir alınmadan satılan yiyeceklerden uzakta durulmalıdır
*Süt, balık, tavuk, et ve yumurta açıkta artı bekletilmemiş olmalı, yemek yemek için hazırlanma süreçlerine ve pişirme koşullarına fazla uyarı edilmeli, pişirdikten daha sonra da gizleme koşulları uygun olmalıdır
*Yemeklerin bir kerede tüketilebilecek kadar hazırlanması, tekrar ısıtılıp kullanılmaması veya fazla gerekliyse yalnızca bir kere ısıtılması da zehirlenme olasılığını azaltacaktır
*Meyveler ve sebzeler tüketilmeden önce akan su altında iyi yıkanmalı fakat yıkama sırasında deterjan kullanılmamalıdır
*Satın alınan yiyecekler oda sıcaklığında ve üstü açık bırakılmamalı, buzdolabında saklanmalıdır
*Pişen besinlerin + 4 derecenin aşağı saklanması da bakteri üremesini engelleyecektir Tüketilecek besinlerin son kullanma tarihlerine de uyulmalıdır
*Buzdolabında çiğ ve pişmiş besinler birbiri ile bağlantı etmeden, mutlaka üstleri kapalı bir şekilde saklanmalıdır
*Pastörize süt ve süt ürünleri kullanılmamalı, çatlak ve kırık olan, üstüne dışkı bulaşmış yumurta satın alınmamalıdır
*Yumurtaları kullanmadan önce tamamen yıkanmalı, yumurta ve tavuk gibi besinlere dokunduktan anında sonradan elleri bol sabunlu suyla yıkanmalıdır
*Et, tavuk gibi besinlerin doğrandığı kesme tahtası başka bir amaçla kullanılmamalı, bu tahtalar, kesme bıçakları ve kaplar kullanıldıktan sonra deterjanla ve sıcak suyla en ince ayrıntısına kadar yıkanıp durulanmalıdır
*Konserve satın alırken üst ve daha alçak kapaklarına dikkatlice bakılmalı, ezik, hasarlı, kapaklarında şişlik olan, son kullanım tarihi geçen ürünler alınmamalıdır
*Dondurulmuş gıdalar 18 derecede korunuyor durumda iken satın edinmek, ambalajında buz kristalleri olmadığından belli olunmalıdır Dondurulmuş gıdalar buzdolabı içinde veya mikrodalga fırın içinde çözdürülmeli, oda sıcaklığında çözünmesi beklenmemelidir
Görülmektedir ama şen bir yaz geçirmenin yolu yeterince önlem almaktan geçmektedir
Kaynakça:
diyabetgovtrindexphp?lang tr&page 94&newsCat 1&newsID 40
besingovtrindexphp?lang tr&page 121
sağlıknetbesinzehirlenmelerihtml
populermedikalcomenfeksiyongidazehirlenmesiasp
milliyetcomtryediklerinizedikkatedin–tatiliniz–zehir–olmasinpembenardetaylargenelsaglik1276168
hastanecomtrsaglikuzmanindanyazaylarindabeslenmezehirlenmelerihtml
academiaedu5598190BESİNZEHİRLENMELERİNEDENLERİVEKORUNMAYOLLARI