Yaz Mevsiminde gıda zehirlenmeleri ve korunma yolları

Yaz Mevsiminde gıda zehirlenmeleri ve korunma yolları

Memorial Şişli Hastanesi Dahiliye Bolumunden Uz Dr Selahattin Turen, yaz mevsiminde artış gosteren gıda zehirlenmeleri ve korunma yolları hakkında bilgi verdi

imagesyazmevsimindegidazehirlenmelerivekorunmayollari5ad55b755f3b8


Zehirlenme; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishalle kendini gosterebilir

Mikrop veya toksin bulaşmış gıdaların veya suların alınması ile ortaya cıkan hastalıklara “gıda zehirlenmesi denir En sık gorulen belirtiler; bulantı, kusma, karın ağrısı veya krampları ishal, halsizlik, yorgunluk, ateş ve daha az olmakla birlikte kabızlıktır Gıda zehirlenmesine neden olan ajana (bakteri, virus, parazit, cevresel toksinler) gore belirtilerin ortaya cıkma suresi değişebilir Cevresel toksinlere bağlı gelişen gıda zehirlenmelerinde belirtiler birkac dakika veya birkac saatte ortaya cıkabilirken; bazı bakteri turlerine bağlı gelişen gıda zehirlenmelerinde belirtiler 12 saat 36 saat sonra ortaya cıkabilir Ayrıca bu toksin veya mikroplari iceren gıdalardan tuketilen miktar da belirtilerin ortaya cıkma suresine etki edebilir

Konserveler tehlikeli olabilir

Gıda zehirlenmelerinde genellikle ishal gorulur, nadir olmakla birlikte kabızlık da belirtilerden biri olabilir Bu durum, gıda zehirlenmesine neden olan bakteri turune bağlıdır “Botulism adı verilen ve “C Botilismus adlı bakteriyle gelişen besin zehirlenmesinde kabızlık gorulur Botulismde, bakterinin urettiği toksin sinir sistemini etkiler ve kişide cift gorme, yutma ve konuşma gucluğu, kol ve bacaklarda kaslarda zayıflık ve felce neden olur Bu daha cok iyi ve yeterli pişirilmemiş konserve yiyeceklerle veya bebeklerde bal tuketilmesi ile ortaya cıkar

Zehirlendiğinizi duşunuyorsanız mutlaka doktora başvurun

Gıda zehirlenmeleri coğunlukla hafif atlatılır ve 4872 saatte gecer ve bir hafta icinde kişi tamamen eski durumuna doner Genellikle gıda zehirlenmeleri daha ileride ciddi rahatsızlıklara neden olmaz Nadiren bazı tipte bakterilerle gelişen gıda zehirlenmelerinden yaklaşık 12 hafta sonra “Hemolitik uremik sendrom adı verilen, kanda bir takım anormalliklerin ve bobrek yetmezliğinin oluşturduğu bir tabloya neden olabilir İshali olan kimseler eğer rahatlıkla beslenmelerine devam edebiliyorlarsa, ishalleri kanlı değilse, ateşleri yoksa, şiddetli karın ağrıları yoksa ve yakınmaları 2448 saatten kısa suruyorsa evde bol sıvı alarak bu durumu atlatabilirler Bu bahsedilen durumlar varsa veya yakınmalar 2 gunden fazla devam ederse doktora başvurmak doğru bir yaklaşım olacaktır

Gıda zehirlenmeleri can alabilir

Turkiyede sağlıklı rakamlar bulunmamakla birlikte; gıda guvenliği sistemini kurmuş, surekli denetimlerini yapan, eğitim ve gelir duzeyi Turkiye ortalamasının oldukca uzerinde olan Amerika Birleşik Devletlerinde, yılda 76 milyon insan gıda zehirlenmelerine maruz kalmaktadır Ancak bunlardan sadece 350 bin kişinin hastaneye yatması gerekmekte ve 5 bine yakın olum gercekleştiği belirtilmektedir

Ulkemizin eğitim ve gelir seviyesinin goreceli duşukluğu, gerekli fiziki yatırımların yapılamaması, denetim uygulamalarının surekliliğinin yeni yeni sağlanmaya calışılması, hizmet ici eğitimlerin yurutulememesi, kalabalık nufusu, yıllarca suren mevzuat eksikliği ve yetersiz mevzuat nedeniyle gıda zehirlenmelerinden kaynaklanan, olumle sonuclanan vakaların, sağlık harcamalarının ve iş gucu kayıplarının daha fazla olacağını tahmin etmek mumkundur

Dışarıdan yenen gıdalara dikkat edin!

Tum gıdalar uygun şartlarda hazırlanmadan, yeteri miktarda pişirilmeden ve hijyene

uygun olmayan şekilde hazırlanırsa zehirlenmelere neden olabilir Daha cok dışarıda ve uygun koşullarda hazırlanmamış gıdalar, iyi yıkanmamış meyve ve sebzeler, temiz olmayan icme sularının tuketilmesi, pastorize edilmemiş sut tuketilmesi gıda zehirlenmelerine neden olmaktadır

Sıvı tuketimine ağırlık verilmeli, sutlu ve yağlı gıdalardan kacınılmalı

Gıda zehirlenmelerinin şiddetine gore vucuttan kusma ve ishalle birlikte az veya şok miktarda su ve elektrolitlerin kaybı olur Bu donemde vucudun kaybettiği bu sıvı ve elektrolitlerin yerine konması esastır Belirtiler iyice azalıp kaybolana kadar su ve sıvı gıdalar alınmalı, daha sonra pure benzeri yumuşak gıdalar alınmalı ve daha sonra normal gıdalara başlanmalıdır Bir sure sut ve sut urunlerinin kullanıldığı ve yağlı gıdalardan tuketilmesinden kacınılmalıdır Cocuklarda dengeli tuz miktarları iceren karışımlar eğer hafif bir tablo varsa kullanılabilir

Doktora başvurmanız gereken durumlar:

* 2 gunden uzun suren bulantı, kusma ve ishalde
* 3 yasından kucuk ve duşkun hastalar
* Ateşle birlikte şiddetli karin ağrısında
* Tropikal bolgelere yapılan gezi sonrası gelişen bulantı, kusma ve ishalde
* Bulantı ve kusma şikayetleri şiddetliyese, bu nedenle yeterli gıda ve sıvı alınamamışsa
* Yuksek ateş
* Kanlı ishal
* Sarılığı gelişenler
* Bilinci kapanan, yutma, konuşma gucluğu ve kol ve bacaklarda kuvvetsizlik gelişen kimseler
* Şiddetli bulantı nedeniyle recete edilen ilacları yutamayan ve alamayan kimseler
* Bebek, yaşlı, duşkun ve bağışıklık sistemi zayıf olan kimseler mutlaka doktora başvurmalıdır

Bu onerilere kulak verin:

* Tuketilen suların iyi yapılmış olması veya kaynatılarak mikroplar oldukten sonra icilmesi gerekir
* Besinlerin hazırlanması ve saklanmasında gıda hijyenine uyulmalıdır
* Tuvaletlerden sonra ve sık sık ellerin yıkanması gerekir
* Meyve ve sebzeler cok iyi yıkanmalıdır Gıdaların buzdolabında ve uygun sıcaklıklarda saklanması sağlanmaldır
* Acıkta ve sıcakta uzun sure beklemiş, rengi, kokusu bozulmuş gıdaları tuketmemek onemlidir
* Ev dışında yemek yemek zorunda olanların gıda hijyenine uyduğunu bildikleri ve guvendikleri yerlerden yemek yemeleri ve bol sıvı tuketmeleri onerilir