iltasyazilim
FD Üye
Yeme Bozuklukları
Günümüzde görülen yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve atipik yeme bozukluğu (kontrolsüz yeme ve bingeeating disorder) elde etmek üzere 3 hastalık bulunmaktadır
Çoğunlukla yüksek sosyohesaplı düzeydeki ailelerde görülmektedir Şişmanlıktan korkulması, genç kızlarda mankenlere özenti, gelişim sorunları,psikolojik etmenler nedenler arasındadırYeme bozuklukları, yediğinden suçluluk duyarak kusma, tiksinerek yememe veya yeniden yiyemeyecekmiş gibi fazla yemeden nedeniyle açığa çıkmaktadır
Daha fazla genç kızlarda görülmekle birlikte aktör, manken,hostes ve dansöz gibi dış görüntüsü ön planda olan mesleklerde de ve son zamanlarda erkeklerde de görülebilmektedir Yeme bozukluğu olan kişilerde homoseksüellik, aseksüellik, bunalım, anksiyete , şahsiyet bozuklukları veya uyuşturucu madde kullanımı daha sık görülmektedir
Vejetaryenler, atletler ve ölümcül kronik hastalığı olanlarda da yeme bozukluklarına sık rastlanır Irsi faktörler, yetiştirilme özellikleri, kültürel ve biyolojik özellikler kişinin yeme bozukluğu geliştirmesine önemli katkılarda bulunur
Zayıflık hastalığı olarak aşina anoreksia ve bulimia gibi yeme bozuklukları beyinde daimi hasarlar bırakabilmekte ve kilo kaybıyla birlikte beyin kütlesinde de azalma ve beyindeki kimyasal reaksiyonlarda değişim olabilmektedir
ANOREKSİYA NEVROZA
Arzu hastalığı olarak da adlandırılan Anoreksiya'da beslenme alımına, kiloya ve zayıflığa karşısında takıntılı olan kişiler cılız olsalar zeka yemeği ve aç olduklarını redderlerÇok düşük kalorili bir perhiz tükettikleri için beden ağırlıkları zamanla azalır Genelde buluğ çağı döneminde başlamakta sıradan 17 yaş ama arada bir 40 yaşın üstünde de görülebilmekte
Anoreksiyalı bir kişi,
Kilo almaktan korkar, şişmanlık onlar için kabus gibidirEski kilolarına yada çevrelerinde görünüm olarak alkış şampiyon şahısların kilosuna inmek için kasıt belirler,gün içinde farklı zamanlarda tekrar tekrar tartılırlar Toplum içerisinde küçük porsiyonlar tüketirler,aç olsalar bile tok olduklarını söylerlerKısa sürede çok pozitif kilo verirlerKabızlık ve baştan savma menstürasyon sorunları vardır,tüylenme ve saç dökülmesi problemi yaşarlarNormal miktarda besin tükettikten sonra mide bulantısı ya da şişlik hissederlerHiperaktif, depresif, korkak ve saldırgan olurlar Azar Azar sosyal çevrelerini kısıtlarlarSürekli spor ya da ağır egzersizler yaparlar
Bilhassa temizleme ve ders çalışma ile ilgili saplantılara rastlanabilir Cinsel gelişimlerinde sorun olduğu gibi , cinsel isteksizlik ve diğer cinsel sorunlar da beraberinde gözlenebilmektedir
BULİMİA NEVROZA
Psikolojik kökenli bir hastalıktırAnormal yeme alışkanlığı ile kendini belli eder ve daha sonra kilo almayı durdurmak için uygun olmayan davranışlar gösterir, hasta kusar,laksatif ve diüretik ilaçlar alıp, lavman yaparak yediği yiyecekleri çıkarır Aç kalırlar, yada fazla alıştırma yaparlarGenel Olarak ergenliğin son veya erişkinliğin birincil dönemlerinde görülmektedir
Bulimiyalı bir birey,
Kendini iyi hissetmediği, zorluk ve stres içerisinde olduğu zamanlarda veya diyetlerden sonra fazla özlem duygusuyla tıkınmaya başlamakta rahatlama hissinden sonra suçluluk duygusuyla yenilen yiyecekleri çıkarmaktadırlarYemekten sonra ortadan kaybolmakta ve genelde banyoya gitmektedirler Depresif belirtiler veya bozukluklar, %30'unda uyuşturucu madde ya da alkol bağımlılığı görülebilmektedir Mide asidinin ağıza gelmesi ile diş çürükleri, mide delinmeleri ,ellerin üzerine istifra etmek için baskı esnasında oluşan diş izleri ve yaralar, adet düzensizlikleri görülebilmektedir
ATİPİK YEME BOZUKLUKLARI
Pozitif Yeme…kontrolsuz yeme
Kendini kontrol edemeden yeme bir hastalık sayılmaktadır Bulimikler gibi aşırı kalorili yiyecekler ansızın tüketilir ve fakat vücutlarından atmazlar Borderline bir kişilik bozukluğu sayılabilir Bu şahısların kimlik duygusunda, duygu durumunda ve ilişkilerinde kesintisiz bir tutarsızlık vardır Ümidini Yitirme duygularını alt etmek için cisim ağırlığı, biçimi ve yeme davranışları üstünde fazla bir denetleme sağlamaya çalışırlar Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise kontrolsüz yeme nöbetleri görülmektedir
Gece Yeme Sendromu…Binge eating…
Jurnal enerjinin an azından %25'ni akşam yemeği ile ertesi sabahtan arasında geçen sürede almaktadırlar Bu durum uyku bozukluklarına tabi olabilir veya uyku apnesinin bir özelliği olarak da kabul edilebilmektedir O nedenle bu hastalar gündüz uyuklar vaziyette dolaşırlar Binge eating bir psikiyatrik hastalıktır,depresif bir tutum ile karakterize olmasına karşın gün içindeki seyirleri birbirinden farklılık göstermektedir Denetim edilemeyen fazla yemek yeme nöbetleri vardır ve obezlerin adeta %30'unda görülmektedir
Hasta sabahtan uyandığı vakit iyi durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır
TEDAVI
Yeme bozukluklarının tedavisi şiddet Muhtemel olduğunca çabuk profesyonel yardım alınmalı En iyi çare yöntemi tıbbi, psikolojik ve beslenme konsültasyonunu içeren kombine bir alıştırma ile gerçekleşmektedir Anoreksialı kişi tehlikede olmadığına ve yardıma lüzum duymadığına inanır, Bulimialı kişi ise sorunun farkındadır ama yeniden kilo alma korkusu ile tedavi bakmak istemez Çare süreci birkaç aydan birkaç yıla dek sürebilir Oysa tedaviden sonra da tekrarlayabilmesi hala bir sorun olmaya devam edebilmektedir *
Günümüzde görülen yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve atipik yeme bozukluğu (kontrolsüz yeme ve bingeeating disorder) elde etmek üzere 3 hastalık bulunmaktadır
Çoğunlukla yüksek sosyohesaplı düzeydeki ailelerde görülmektedir Şişmanlıktan korkulması, genç kızlarda mankenlere özenti, gelişim sorunları,psikolojik etmenler nedenler arasındadırYeme bozuklukları, yediğinden suçluluk duyarak kusma, tiksinerek yememe veya yeniden yiyemeyecekmiş gibi fazla yemeden nedeniyle açığa çıkmaktadır
Daha fazla genç kızlarda görülmekle birlikte aktör, manken,hostes ve dansöz gibi dış görüntüsü ön planda olan mesleklerde de ve son zamanlarda erkeklerde de görülebilmektedir Yeme bozukluğu olan kişilerde homoseksüellik, aseksüellik, bunalım, anksiyete , şahsiyet bozuklukları veya uyuşturucu madde kullanımı daha sık görülmektedir
Vejetaryenler, atletler ve ölümcül kronik hastalığı olanlarda da yeme bozukluklarına sık rastlanır Irsi faktörler, yetiştirilme özellikleri, kültürel ve biyolojik özellikler kişinin yeme bozukluğu geliştirmesine önemli katkılarda bulunur
Zayıflık hastalığı olarak aşina anoreksia ve bulimia gibi yeme bozuklukları beyinde daimi hasarlar bırakabilmekte ve kilo kaybıyla birlikte beyin kütlesinde de azalma ve beyindeki kimyasal reaksiyonlarda değişim olabilmektedir
ANOREKSİYA NEVROZA
Arzu hastalığı olarak da adlandırılan Anoreksiya'da beslenme alımına, kiloya ve zayıflığa karşısında takıntılı olan kişiler cılız olsalar zeka yemeği ve aç olduklarını redderlerÇok düşük kalorili bir perhiz tükettikleri için beden ağırlıkları zamanla azalır Genelde buluğ çağı döneminde başlamakta sıradan 17 yaş ama arada bir 40 yaşın üstünde de görülebilmekte
Anoreksiyalı bir kişi,
Kilo almaktan korkar, şişmanlık onlar için kabus gibidirEski kilolarına yada çevrelerinde görünüm olarak alkış şampiyon şahısların kilosuna inmek için kasıt belirler,gün içinde farklı zamanlarda tekrar tekrar tartılırlar Toplum içerisinde küçük porsiyonlar tüketirler,aç olsalar bile tok olduklarını söylerlerKısa sürede çok pozitif kilo verirlerKabızlık ve baştan savma menstürasyon sorunları vardır,tüylenme ve saç dökülmesi problemi yaşarlarNormal miktarda besin tükettikten sonra mide bulantısı ya da şişlik hissederlerHiperaktif, depresif, korkak ve saldırgan olurlar Azar Azar sosyal çevrelerini kısıtlarlarSürekli spor ya da ağır egzersizler yaparlar
Bilhassa temizleme ve ders çalışma ile ilgili saplantılara rastlanabilir Cinsel gelişimlerinde sorun olduğu gibi , cinsel isteksizlik ve diğer cinsel sorunlar da beraberinde gözlenebilmektedir
BULİMİA NEVROZA
Psikolojik kökenli bir hastalıktırAnormal yeme alışkanlığı ile kendini belli eder ve daha sonra kilo almayı durdurmak için uygun olmayan davranışlar gösterir, hasta kusar,laksatif ve diüretik ilaçlar alıp, lavman yaparak yediği yiyecekleri çıkarır Aç kalırlar, yada fazla alıştırma yaparlarGenel Olarak ergenliğin son veya erişkinliğin birincil dönemlerinde görülmektedir
Bulimiyalı bir birey,
Kendini iyi hissetmediği, zorluk ve stres içerisinde olduğu zamanlarda veya diyetlerden sonra fazla özlem duygusuyla tıkınmaya başlamakta rahatlama hissinden sonra suçluluk duygusuyla yenilen yiyecekleri çıkarmaktadırlarYemekten sonra ortadan kaybolmakta ve genelde banyoya gitmektedirler Depresif belirtiler veya bozukluklar, %30'unda uyuşturucu madde ya da alkol bağımlılığı görülebilmektedir Mide asidinin ağıza gelmesi ile diş çürükleri, mide delinmeleri ,ellerin üzerine istifra etmek için baskı esnasında oluşan diş izleri ve yaralar, adet düzensizlikleri görülebilmektedir
ATİPİK YEME BOZUKLUKLARI
Pozitif Yeme…kontrolsuz yeme
Kendini kontrol edemeden yeme bir hastalık sayılmaktadır Bulimikler gibi aşırı kalorili yiyecekler ansızın tüketilir ve fakat vücutlarından atmazlar Borderline bir kişilik bozukluğu sayılabilir Bu şahısların kimlik duygusunda, duygu durumunda ve ilişkilerinde kesintisiz bir tutarsızlık vardır Ümidini Yitirme duygularını alt etmek için cisim ağırlığı, biçimi ve yeme davranışları üstünde fazla bir denetleme sağlamaya çalışırlar Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise kontrolsüz yeme nöbetleri görülmektedir
Gece Yeme Sendromu…Binge eating…
Jurnal enerjinin an azından %25'ni akşam yemeği ile ertesi sabahtan arasında geçen sürede almaktadırlar Bu durum uyku bozukluklarına tabi olabilir veya uyku apnesinin bir özelliği olarak da kabul edilebilmektedir O nedenle bu hastalar gündüz uyuklar vaziyette dolaşırlar Binge eating bir psikiyatrik hastalıktır,depresif bir tutum ile karakterize olmasına karşın gün içindeki seyirleri birbirinden farklılık göstermektedir Denetim edilemeyen fazla yemek yeme nöbetleri vardır ve obezlerin adeta %30'unda görülmektedir
Hasta sabahtan uyandığı vakit iyi durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır
TEDAVI
Yeme bozukluklarının tedavisi şiddet Muhtemel olduğunca çabuk profesyonel yardım alınmalı En iyi çare yöntemi tıbbi, psikolojik ve beslenme konsültasyonunu içeren kombine bir alıştırma ile gerçekleşmektedir Anoreksialı kişi tehlikede olmadığına ve yardıma lüzum duymadığına inanır, Bulimialı kişi ise sorunun farkındadır ama yeniden kilo alma korkusu ile tedavi bakmak istemez Çare süreci birkaç aydan birkaç yıla dek sürebilir Oysa tedaviden sonra da tekrarlayabilmesi hala bir sorun olmaya devam edebilmektedir *