Yemek pişirme becerisi milyonlarca yıl önce mi başladı?

Yeni bir araştırma şempanzelerin yemek pişirmek için gereken aklî yeteneklerin çoğuna sahip olduğunu ortaya koydu Bu da besinleri pişirme yeteneğinin çok daha eskilerde yattığı ve milyonlarca yıl önceki insanların da yemek yapmış olabilecekleri düşüncesini doğurdu

Royal Society'e bağlı bir yayın organında yer alan bulgulara göre, insan, ateşi kontrol altına almayı öğrenmesinden hemen sonra yemek pişirme yeteneğini de geliştirmiş olabilir Şaşırtıcı görünse bile, yumurta kaynatma işi dahi gelişkin aklî beceri gerektiriyor Hayvanlar buldukları ya da avladıkları besinleri hemen yemeğe girişirken, insan, çok acıkmış bile olsa besinlerini saklıyor ve pişirip yiyor Güzel hazırlanmış lezzetli bir yemeğin pişmesini hevesle beklemek, resim yapmak, dili geliştirmek, insanı eşsiz kılan teknolojiler geliştirmek için gereken tasarlayabilme yeteneğini içeriyor

Peki insan bu yeteneği ilk olarak ne zaman geliştirdi?

Harvard Üniversitesi'nden Dr Felix Warneken, bu sorunun cevabını bulabilmek için şempanzeler üzerinde yemek pişirme yarışması düzenledi Amacı, şempanzelerin aşçı olabilme becerisine sahip olup olmadıklarını saptamaktı

Şempanzelerin yemek pişiremeyecekleri malum Dolayısıyla önlerine bir torba dolusu besin maddesi koyup tencere tavalarla dolu bir mutfakta bir başlarına bırakmak, eğlenceli bir senaryo olsa da, bir anlam taşımıyor
Bunun yerine Dr Warneken şempanzelerin aklî yeteneklerini ölçmek için bir dizi deneyime girişti Çiğ besin yerine pişmiş yemeği tercih edip etmediklerini, çiğ besinlerin pişmesini bekleyip bekleyemediklerini, çiğ besinleri pişmiş yemek için ayrılan kurulara koyup koymadıklarını inceledi Denek şempanzeler, bütün bu sınavları verdi ve daha da ileri yetenekler sergiledi

Şempanzeler niye yemek pişirmiyor?

Ateşi kontrol edememeleri, nedenlerden biri Dr Warneken'e göre, şempanzeler yemek pişirmek için gereken sosyal becerilere sahip değil
Bununla, yemek hazırlarken birbirlerinin elindeki yiyecekleri çalmama gibi, grup içi güvenme duygusundan yoksun olmaları kastediliyor

Dr Warneken'e göre, bu, şempanzeleri yemek yapma aşamasına geçmekten alıkoyan başlıca unsurlardan biri Şempanzeler açısından bir besini ele geçirir geçirmez mideye indirmek, o besini korumanın en emin yolu



Dr Felix Warneken, yaptığı deneylere dayanarak insanın 5 ile 7 milyon yıl önceki atalarının yemek pişirmek için gereken aklî becerilerin çoğuna sahip olduklarını düşünüyor Bunun için de ateşin kontrol altında tutulabilmesinin yanı sıra, içinde bulunulan gruptaki diğerlerine güven duyabilme yeteneğinin gerekli olduğunu söylüyor

Yapılan bu araştırmanın amacı, insan beyninin büyümesi için besinlerin pişirilmesinin şart olduğuna ilişkin teoriyi incelemekti Yine Harvard Üniversitesi'nden primatları inceleyen Prof Richard Wrangham, yiyecekleri pişirmenin daha fazla protein alınmasına neden olduğunu ve böylelikle insanın atalarında beynin geliştiğini savunuyor Dr Warneken de, Prof Wrangham'ın görüşüne katılıyor ve insanın, evriminin hayli erken aşamalarında, yiyeceklerini pişirmeyi öğrenmiş olması gerektiğini söylüyor
Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nden Prof Chris Stringer da, Etin daha sindirilebilir hale getirilmesi ve patojenlerle zehirli maddelerin etkisizleştirilmesi bakımından ve ayrıca sosyal yaşamdaki rolü nedeniyle pişirmek, insan tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır Ancak isteyerek ateş yakabilme becerisi, sadece son 400 bin yılda görülüyor

Londra Üniversitesi'nden Prof Fred Spoor da, Yiyecekleri pişirme işi 300400 bin yıl öncesine kadar gerçekleşmedi Bu da insanın 7 milyon yıllık evriminde hayli geç bir aşamadiyor Prof Spoor, daha büyük beynin 1,5 milyon yıl önce görülmeye başlandığını ve en büyük gelişimin de 500 bin yıl kadar önce olduğunu kaydediyor; Herhalde et yenmesi bunu mümkün kıldı Ama 1,5 milyon yıl önce eti ateşte pişirmenin bunda rol oynadığı kesin olarak söylenemez Bu konuda kanıt yok, ya da çok az Yemek pişirmenin 500 bin yıl önce başlamış olması, daha büyük bir olasılıkdedi

BBC