Yeni gündem: Esnek çalışma geliyor!

25 yaşından küçükler ayda 10 günden az çalışırsa (ayın yarısı) sigorta yatırma mecburiliği olmayacak. Muhakkak müddetli iş mukavelelerinde, kontrat mühletin bitiminde bizatihi sona eriyor. Bu sayede patron ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmıyor. Düzenlemenin bu halinin sendikaların büyük yansısını çekmesi bekleniyor. Yetkililer düzenleme ile deneyimsiz genç ve deneyimli orta yaşlı çalışanların istihdamının kolaylaşmasını hedeflediklerini savunuyor.

Çalışma hayatında gençleri ve 50 yaş üstündekileri ilgilendiren üç düzenleme yapılıyor.

Ayda on günden az çalışan gençler için sigorta primi ödeme mecburiliği kaldırılacak.

Kısmi vakitli çalışma, vergi istisnası ve prim takviyesiyle teşvik edilecek. 25 yaş altı ve 50 yaş üstündeki çalışanlar için “belirli süreli” iş kontratı yapmak kolaylaştırılıyor.



Belli müddetli iş mukavelesi ile çalışanlar, kontrat müddeti bittiğinde ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı alamıyorlar. Mukaveleleri yenilenmediğinde işe iade davası açamıyorlar.

BU HAFTA MECLİS’E GELMESİ BEKLENİYOR

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran; TBMM'ye bu hafta sunulması beklenen istihdam kalkanı paketinde 25 yaş altındaki gençlerin ve emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kümesinde yer alan 50 yaş üstündeki bireylerin işten çıkarma maliyetleri azaltılacak. Taslağa nazaran, kelam konusu yaş kümesindekilerin kolay iş bulabilmelerini sağlamak hedefiyle üç temel değişiklik yapılacak.

MAKUL VADELİ KONTRAT

20 yaşından küçük, 50 yaşından büyük şahıslarla patron ortasında belli vadeli iş mukavelesi yapılabilecek. Kontrat yapılırken “objektif koşul” aranmayacak, işin niteliğine bakılmayacak. Sözleşme, iki yılı geçmemek üzere zincirleme olarak yapılabilecek.

10 GÜNDEN AZ ÇALIŞAN GENCE SİGORTA YOK

25 yaşından küçük şahısların ayda 10 günden az çalıştırılması halinde uzun vadeli sigorta primi yatırma mecburiliği olmayacak. Sadece yüzde 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi yatırılması yeterli olacak. Olağanda bir emekçi için ayda yüzde 22.5 oranında patron, yüzde 15 oranında da emekçi primi olmak üzere yüzde 37.5 oranında prim yatırılıyor. Patron ayda 10 günden az çalıştırdığı emekçi için yüzde 37.5 yerine yalnızca yüzde 2 oranında prim yatıracak.

KISMİ VAKİTLİ ÇALIŞMA



50 yaş ve üzerindeki bireyler tam vakitli çalışmadan kısmi vakitli çalışmaya geçerlerse gelir vergisi istisnasından yararlanacaklar. Bu haktan yararlanabilmek için patronun kısmi vakitli çalışmaya geçen çalışandan doğan istihdam açığını kapatmak için bu süreyi tamamlayacak halde kısmi vakitli çalışacak bir öteki kişiyi en az 6 ay istihdam etmesi koşulu aranacak. Gelir vergisi istisnasından, kısmi vakitli çalışanların ikisi de yararlanacak.

Tam vakitli çalışmadan kısmi vakitli çalışmaya geçenlerin çalışmadıkları mühletlere ait emeklilik primleri devletçe karşılanacak. Böylelikle, ayda 30 gün yerine 15 gün çalışan kişi, yarım fiyat alacak lakin primi 30 gün üzerinden yatırılacak.

İSTİSNA KONTRATI KALICI HALE GELECEK

4857 Sayılı İş Kanunu'nun 11. unsuruna nazaran, iş mukaveleleri temel olarak “süresiz” yapılıyor. “Belirli süreli” mukavele ise istisnai durumlarda kelam konusu oluyor.

Muhakkak vadeli mukavele yalnızca belli müddetli işlerde yahut muhakkak bir işin tamamlanması yahut makul bir olgunun ortaya çıkması üzere “objektif” şartlara bağlı olarak yapılabiliyor.

Makul müddetli iş mukavelesi, asıllı bir neden olmadıkça birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş kontratı başlangıçtan itibaren “belirsiz süreli” kabul edilir.

HANGİ DALLAR İÇİN GEÇERLİ?

Uygulamada makul periyodik iş sözleşmeleri turizmde, dönemlik tarım iş yerlerinde, örneğin bir baraj imali, köprü üretimi üzere mühleti belirli olan ihaleli işlerde kelam konusu olabiliyor. Süreli mukavele bir kez yenilendiğinde süresiz hale geliyor. 



Patron, işten çıkarma yükümlülüklerinden kurtulmak için makul periyodik kontrat yaptığında ve bu durum dava konusu olduğunda, Yargıtay, işin ve mukavelenin sahiden vadeli olup olmadığının incelenmesini istiyor. Patronun, işten çıkarma maliyetinden kurtulmak için vadeli kontrat yaptığı tespit edilirse, kontratın süresiz olduğu kabul ediliyor.

Yeni düzenlemeyle, işin periyodik olup olmadığına bakılmaksızın ve zincirleme olarak muhakkak vadeli kontrat yapılabilecek. Kanundaki istisnai düzenleme, kalıcı hale gelecek. Böylelikle, açılacak davalarda mahkemelerce daima mukavelenin geçerli olup olmadığına dair inceleme yapılamayacak.

EMEKÇİ İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI ALAMAYACAK

Muhakkak müddetli iş kontratlarında, mukavele müddetin bitiminde zaten sona eriyor. Bu sayede patron ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmıyor.

EMEKÇİ İŞE İADE DAVASI AÇAMAZ

İş Kanunu'na nazaran, 30'dan fazla personel çalıştırılan iş yerlerinde patron emekçiyi işten çıkartırken geçerli bir sebep göstermek zorunda. Personel, sebebin geçerli olmadığı savıyla işe iade davası açabilir.



İşe iade davasını kazanan çalışana öncelikle boşta geçen müddete karşılık 4 aylık fiyatı ödenir. Ayrıyeten, patron mahkeme kararına karşın işe başlatmazsa 4 ay ile 8 aylık fiyat ortasında değişen meblağda tazminat öder.

Muhakkak vadeli iş kontratı ile çalışan çalışanlar ise kontrat yenilenmediğinde işe iade davası açamazlar.

ÖZEL YAPTIRIM UNSURU KONULABİLİR

Muhakkak periyodik iş kontratı yapılırken, kontratın bitiminde kıdem tazminatına karşılık gelecek formda bir ödeme yapılması yahut kontratın müddetinden evvel bitirilmesi halinde kalan mühletin fiyatının ödenmesi biçiminde karar konulmasının önünde ise kontrat hürriyeti gereği bir pürüz bulunmuyor. Makul müddetli mukavelelerde genel olarak, karşılıklı olmak koşuluyla, taraflardan birinin mukaveleyi müddetinden evvel bitirmesi halinde, kalan mühlete ilişkin fiyatın ödeneceğine dair karar konulabiliyor.