Zaturre ve pnömorok Aşısı

Zaturre ve pnömorok Aşısı
Zatürre Nedir?
Akut solunum yolları hastalıkları bilhassa 5 yaşından küçük çocuklarda, daha fazla kış aylarında görülen yaygın hastalıklar olup, bunlardan “pnömoni (zatürre) dünyanın pekçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de çocuk ölümlerinde birinci sırayı almaktadır

Hastalığa niçin olan “pnömokok adlı bakteri, damlacık enfeksiyonu şeklinde aksırma ve hapşırıkla hasta insanlardan sağlam kişilere bulaşmakta, solunum yolları vasıtası ile kısa sürede akciğerlere yerleşmekte ve insanlar arasında zatürre olarak tanıdık akciğerlerin iltihaplanmasına neden olmaktadır Zatürre hastalığı yüksek ateş, iştahsızlık, öksürük ve halsizlik ile seyretmekte ve etkili şekilde tedavi edilmez ise solunum yetmezliğine neden olmakta ve yaşamsal korkutma oluşturmaktadır

Eğer öksürüklü bir çocuk, normalden fazla daha sık ve çabuk nefes alıp veriyor ise (dakikada 50 ’nin üzerinde yada siz bir kez nefes alıp verene kadar çocuk 23 kez yada daha fazla nefes alıp veriyorsa), çocuk nefes alırken, göğüs (kaburgalarının) daha aşağı kısmı normalde olduğu gibi dıştan doğru genişleyeceğine, içeriye doğru çöküyor ise, ememiyor yada hiçbirşey içemiyorsa, aile vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurmayı ihmal etmemelidir

Erken dönemde ve etkin tedavi edilemeyen kişiler bu rahatsızlık nedeniyle yaşamlarını yitirebilmektedirler Dünyada heryıl bir milyon, Türkiye ’de ise her yıl adeta 65000 çocuk zatürreden ölmektedir Ülkemizde yapılan dağıtılmış araştırma ve çalışmalar çocuk ölümlerinin %25 ila 32 ’sinin zatürre ’den kaynaklandığını göstermektedir

Pnömokok bakterisinin bir başka özelliği ise, çocuklarda sık görülen orta kulak iltihaplarının (otit) %30 ila 60 ’ında hastalık etkeni olmasıdır öte yandan pnömokok mikrobunun, kan aracılığıyla yayılması ve beyin ’e ulaşması sonucunda, “menenjit adı verilen beyin zarı iltihaplanması da oluşabilmektedir Yapılan çalışmalar sonucunda, çocukluk dönemi bakteriyel menenjit etkenleri sıralamasında, Hemofilus Influenza (HiB) ’dan daha sonra ikinci sırada Pnömokok bakterisi yer almaktadır Yetişkinlerde görülen bütün menenjitlerin nedenleri aralarında ise %6070 oranla pnömokok bakterisi birinci sırada sorumlu tutulmaktadır

Son zamanlarda oldukça büyüyen ve hekim kontrolü dışındaki antibiyotik kullanımı, bilhassa pnömokok bakterisinin ilaçlara aleyhinde direncini artırmış, sonuçta birçok antibiyotik bu mikroba karşı etkisiz kalmıştır Yine yapılan birçok araştırmaya kadar pnömokok tiplerinin %50 ’sinden fazlası en düşük bir, yada daha pozitif antibiyotiğe karşı dayanıklılık geliştirmiştir

Pnömokok bakterisi çocukluk dönemi dışarıya, özellikle 65 yaşın üzerindeki yaşlılarda yine benzer enfeksiyonların oluşumuna ve ölümlere neden olur Bağışıklık sisteminde yaşa bağlı olarak meydana gelen negatif şansın dönmesi ve kronik hastalıkların sık görülmesi, ileri yaştaki kişilerde akciğer absesi, yürek zarı iltihabı, peritonit, ve beyin ödemi gibi önemli komplikasyonların oluşumuna yol açmaktadır İyi beslenmeme, sigara ve alkol kullanımı tabloyu daha da zorlaştırmaktadır

Pnömokok enfeksiyonu (zatürre) yaşlılar ve çocuklar haricinde “yüksek tehlike grubu diye adlandırılan kronik hastalığı bulunan her yaştaki kişiler için de ölümcül bir risk oluşturmaktadır Kronik bronşit, astım, yada yürek yetmezliği olan hastalar, kronik böbrek ve diabet hastaları, kanser tedavisi gören ve bağışıklık sistemi baskılanmış çocuk ve erişkinler Pnömokok enfeksiyonu gelişimi açısından yüksek tehlike gruplarını oluşturmaktadır Bilhassa bu riskli gruplardaki hastalarda pnömokokların alıngan olduğu antibiyotikler kullanılsa bile, vefat oranı maalesef % 4050 arasında değişmektedir


Hastalıktan Korunma Yolu Nedir?
Dünyada, bakterinin ilaçlara aleyhinde her geçen gün arttırdığı dayanıklılık sebebiyle pnömokok enfeksiyonlarının hala hastalıklara ve ölüme yol açması, pnömokok aşısı araştırmalarının yoğunlaşmasına yol açmıştır Günümüzde, Amerika Birleşmiş Devletleri, Kanada, Fransa, Almanya, İngiltere gibi çoğu gelişmiş ülkede önerilen ve uygulanan pnömokok aşısı polivalan “karma bir aşı olup, pnömokok enfeksiyonlarının % 90 ’ından sorumluluk sahibi olan 23 serotipine karşı koruyucu olacak şekilde geliştirilmiştir Ülkemizde Sağlık Bakanlığının gerekli kontrolleri ve izni ile ithal edilen “Pneumo23 adlı bu aşı, 2 yaşından itibaren herkese güvenle uygulanabilmekte ve 0,5 ml ’lik tek doz ile, aşılananlarda 5 yıllık bir koruma sağlamaktadır

Gelişmekte olan ülkeler de dahil, yapılan değişik çalışmalarda zatürre aşısının tehlike gruplarındaki klinik etkinliğinin % 75 ila 84 olduğu, çocuklardaki Daha Aşağı Solunum Yolları Enfeksiyonlarına alt ölümleri ise % 59 oranında düşürdüğü gösterilmiştir

Hastalar tarafından gayet iyi tolere edilen aşının, arada bir enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, sızı, hafif şişlik, hafif ateş gibi emrindeki etkileri olabilmekte fakat bu belirtiler genelde 24 saat içerisinde kendiliğinden yok olmaktadır Gebelerde ise ancak gerçek bir risk sözkonusu olduğunda aşı uygulanmalı ve riskli anne adaylarının gebe kalmadan önce aşılanması önerilmektedir Pnömokok aşısı, grip aşısı ve Tetanoz aşısı ile birlikte benzer anda ve farklı bölgelerden güvenle uygulanabilmektedir

Unutulmamalıdır ki ; Pnömokok enfeksiyonları artan bir şipşak toplum sağlığını korkutma eden, antibiyotiklere tez direnç bildiren ama, aşı ile korunabilinen hastalıklardır *