Avrupa'da Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi

Avrupa'da Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi (Amsterdam, 2830 Mart 1994)
1Sağlık Durumu bakımında (hizmetlerinde) insan hakları ve değerleri
11Kadın veya erkek herkesin insan olması dolayısıyla saygı görmeye hakkı vardır
12Herkes kendi yaşamını belirleme hakkına sahiptir
13Herkes maddi ve mental bütünlüğe sahip olmaya ve kişi olarak tehlikesiz bir yaşam sürdürme hakkına sahiptir
14Kadın ya da erkek herkesin özel yaşamına saygı gösterilmelidir
15Herkes kendi ahlaki ve kültürel değerlerine, dinsel ve felfesi inançlarına sahip olma ve bunlara saygı gösterilme hakkına sahiptir
16Herkes hastalıkların önlenmesi ve sıhhat bakımı için tatmin edici ölçüde mücadele gösterilerek sağlığının korunması ve kendisi için edinilebilir en yüksek afiyet seviyesine kavuşma fırsatı hakkına sahiptir

2Bilgilendirme
21Sağlık servisleri ve bu servislerin en iyi nasıl kullanacağı konusundaki bilgi cümbür cemaat için ulaşılabilir olmalıdır
22Hastalar, durumları ile ilgili tıbbi gerçekleri, önerilen tıbbi girişimleri ve herbir girişimin potansiyel tehlike veya yararlarını, önerilen girişimlerin alternatiflerini, tedavisiz kalmanın sonucunu, teşhis, prognoz ve tedavinin gidişi konularını içerecek şekilde sıhhat durumları konusunda bütünüyle bilgilenme hakkına sahiptir
23Bilgilendirme, sadece veri vermemenin hasta üzerine açık ve olumlu bir etkisinin olacağına güvenmek gibi geçerli bir nedenin olduğu zamanlarda kısıtlanabilir
24Bilgi, hastanının kavrama kapasitesine uygun bir yolla ve tanıdık olmayan teknik terminoloji kullanımını en üye indirerek iletilmelidir Hasta ortak dil konuşamıyorsa tercüme yapılabilir
25Hastalar kesinkes belirttikleri takdirde bilgilendirilmeme hakkına sahiptirler
26Hastalar kendi yerlerine kimin bilgilendirileceğini seçme hakkına sahiptir
27Hastalar ikinci bir görüntü alma imkanına sahip olmalıdır
28Sağlık Durumu kurumuna kabul edilen hastalar, kendilerine bakan sıhhat personelinin kimliği, mesleki durumu, o kurumda kaldığı ve bakıldığı sürece uyacağı kurallar ve rutin işlemler konularında bilgilendirilmelidir
29Hastalar, sağlık kurumundan taburcu edildiklerinde tanıları, tedavileri ve bakımlarını içeren bir yazılı özet alma ve isteme imkanına sahiptir

3Onay
31Hastanının bilgilendirilmiş onayı herhangi bir tıbbi girişimin ön koşuludur
32Hasta tıbbi girişimi yalanlama veya durdurma hakkına sahiptir Reddedilen ya da durdurulan tıbbi girişimin getireceği sonuçlar hastaya titiz bir şekilde açıklanmalıdır
33Hastanın iradesini beyan etmesinin muhtemel olmadığı ve acilen tıbbi teşebbüs yapılması gereken durumlarda, daha önceden bu girişimi reddettiğini belirten bir açıklaması yoksa hastanın onayı varsayılarak girişim yapılabilir
34Hastanın hukuki temsilcisinin onayının gerektiği ve önerilen girişimin acil olduğu durumda eğer temsilcinin onayı vaktinde alınamıyorsa tıbbi girişim yapılabilir
35Yasal temsilcinin onayı gerektiği süre, hastalar (çocuk veya yetişkin olsun) durumlarının izin verdiği ölçüde yine de karar alma sürecine dahil edilmelidir
36Yasal temsilcinin tasdik vermeyi reddettiği durumda, hekim veya diğer afiyet personelinin görüşü girişimin hastayı ilgilendirdiği yolunda ise, karar mahkemeye ya da hakem heyeti benzeri merciye bırakılmalıdır
37Hastanın onaylama vermesinin olası olmadığı ve yasal temsilcisinin bulunmadığı veya bu amaçla seçilmediği tüm diğer durumlarda hastanın istekleri tahmin edilerek ve hesaba katılarak alternatif karar alma biçimii için uygun önlemler alınmalıdır
38İnsan vücudunun tüm parçalarının kullanımı ve korunması için hasta onayı gereklidir Teşhis, çare ve hasta bakımı için madde kullanımı gereken durumlarda tasdik varsayılarak davranılabilir
39Klinik çalışmalara katılım için hastanın bilgilendirilmiş onayına ihtiyaç vardır
310Hastanın bilgilendirilmiş onayı) bilimsel araştırmalarda dahil edilme için önkoşuldur Bütün araştırma protokolleri yerinde ahlak komite onayı işlemlerinden gerçirilmelidir Bu gibi çalışmalar, yasal temsilcisinin onayı olmadıkça ve hastayı ilgilendirmedikçe kendi iradesini ifade edemeyen hastalarda yapılmamalıdır Bu konuyla ilgili bir istisna, önemli bir değeri olan, alternatif yöntemleri olmayan ve diğer araştırma öznesi bulunmayan araştırmalardır Böyle bir durumda risk veveya tartı çok azsa, kişinin itirazı yoksa, hastanın sağlığına doğrudan bir yararı olmasa da kapasite eksikliği olan bireyler gözleme dayalı araştırmalara dahil edilebilir

4Mahremiyet ve özel hayat
41Hastanın sağlık durumu, tıbbi durumu, tanısı,prognozu, tedavisi hakkındaki ve kişiye özel öteki bütün bilgiler, ölümden sonradan bile gizil olarak korunmalıdır
42Hastaya ait bu bilgiler, yalnızca hastanın açık izni ya da mahkemenin belirli isteği üstüne açıklanabilir Hastanın tedavisi ile ilgili öteki sağlık personeline gereklilik sözkonusu olduğunda hastanın onayı olduğu varsayılarak davranılır
43Hastanın kimliğine dair bilgiler korunmalıdır Bu bilgilerin korunması usulüne uygun yapılmalıdır
44Hastalar, tanıları, tedavileri ve bakımları ile ilgili kayıtlara, diğer dosyalara, teknik kayıtlara ve tıbbi dosyalarına bakabilme ve kendi dosyalarının ve kayıtlarının kopyesini alabilme hakkına sahiptir Bu yargı üçüncü şahısların bilgilerine bakabilmeyi içermez
45Hastalar, kendileriyle ilgili tıbbi ve bireysel bilgilerin uygun olmayan, eksik, çift manalı, eski olması veya tanı, tedavi ve bakım nedeniyle ilgili olmaması durumunda bu bilgileri yenileme, daha açık ayla getirme, bir takım kısımlarını sonuç, tamamlama, ayarlama hakkına sahiptir
46Hastanın tanı, tedavi ve bakımı için zorunlu olmadıkça ve ilave olarak hasta izin vermedikçe hastanın özel ve aile hayatına girilemez
47Tıbbi girişimler ancak kişinin özel hayatına hürmet gösterilmesi durumunda yapılabilir Bunun anlamı önerilen girişimin hastanın onayı veya isteğine tarafından ve kişinin ihtiyacı durumunda yapılabileceğidir
48Sağlık kurumlarına başvuran hastalar, bilhassa sıhhat personelinin kişisel bakımlarını veya tetkik ve tedavilerini yapacağı durumda kurumların özel hayatlarının korunmasını sağlayan fiziksel özelliklere sahip olmasını bekleme hakkına sahiptirler

5Bakım ve Tedavi
51Herkes,kadın ve erkek olarak koruyucu bakım ve sağlığının geliştirilmesi çalışmalarını içeren, sağlık ihtiyaçlarının karşılamaya karşın yeterli sağlık durumu bakımı alma hakkına sahiptir Sıhhat hizmetleri, cümbür cemaat için eşit ulaşılabilirlikte ve kesintisiz olmalı; ayırımsız ve maddesel,insani, finansman kaynaklarından bağımsız olarak hizmet verilen toplum için mevcut olmalıdır
52Hastaların, sağlanan hizmetlerinin düzeni, kalitesi ve amaçlarını içerecek şekilde sıhhat hizmetlerinin değerlendirilmesi ve planlamasını ilgilendiren konularda sağlık durumu sisteminin her düzeyinde delege şeklinde katılmaya hakkı vardır
53Hastalar, keza yüksek teknik standartlar hem de sağlık personeli ile hastalar arasındaki insani ilişkiler bakımından kaliteli sıhhat hizmeti hakkın sahiptir
54Hastalar, tanı, bakım ve çare bakımından tüm afiyet personeli veveya sıhhat kurumları arasında işbirliğini kapsayacak şekilde bakım devamlılığı hakkına sahiptir
55Özellikle çare bakımdan hizmet sınırlılığı olan durumlarda afiyet personelinin hasta seçimi yapması gerekiyorsa, bu seçimin tüm hastaların hakkı dikkate alınarak eşdeğer bir şekilde yapılması gerekir Bu tercih tıbbi ölçütlere göre ve ayırım yapılmaksızın yapılmalıdır
56Hastalar, afiyet sisteminin işleyişi ile ahenkli olarak, hekimlerini veya öteki afiyet personelini ve afiyet kurumlarını seçme ve değişim hakkına sahiptir
57Tıbbi nedenlerle afiyet kurumlarında daha artı kalması gerekmeyen hastalara başka bir sağlık durumu kurumuna ya da eve gönderilmeden önce durumları iyice açıklanmalıdır Başka bir sağlık durumu kurumuna nakil oysa o afiyet kurumunun hastayı kabul etmesi durumunda yapılabilir Durumları evine gönderilmesine yerinde olan hastalar için ayaktan ve ev bakım servisleri olmalıdır
58Hastalar teşhis,tedavi ve bakımları esnasında saygı görme; kültür ve değerlerine uygun olarak davranılma hakkına sahiptir
59Hastalar bakım ve tedavileri boyunca arkadaşları, akrabaları ve aileleri göre desteklenme ve defalarca manevi takviye ve yol gösterilme hakkına sahiptir
510Hastalar son bilgilerin ışığında çektikleri ıztırapların iyileştirilmesi hakkına sahiptirler
511Hastalar yaşamlarının son döneminde insanca bakılıp, haysiyet içinde ölme hakkına sahiptir

6Başvuru
61 Bu dökümanda kayıtlı hakların uygulanması, yalnızca bu uygun anlamları çerçevesinde mümkündür
62Bu hakların kullanılması ayırım olmaksızın sağlanmalıdır
63Bu hakların uygulanmasında, hastalar yalnızca insan hakları belgeleri ile ahenkli sınırlılıkların ve yasa ile belirlenen prosedürlerin hükmü altındadır
64Hastaların bu dökümanda kayıtlı hakları kendilerinin kullanmasının mümkün olmadığı durumda, resmi temsilcileri ya da bu amaçla belirleyecekleri kişiler hastalar namına sorumlu olabilirler; resmi temsilci ya da hastaca atanan kişinin olmadığı durumda ise hastaların temsili için gerekli diğer önlemler alınmalıdır
65Hastalar, bu dökümanda belirtilmiş hakların uygulanması ile ilgili data ve önerilere ulaşabilmelidirler Hastalar haklarına saygı gösterilmediğini hissetiklerinde şikayet için başvuru formu imkanına sahip olmalıdır Mahkemelere başvurmanın yanısıra, öteki düzeylerde başvuruda bulunma, hakemlik isteme ile ilgili bağımsız mekanizmalar bulunmalıdır Bu mekanizmalar şikayet prosedürleri ile ilgili bilgi edinmeyi, bağımsız kişilere ulaşabilmeyi ve hastanın en uygun nasıl hareket edeceği konusunda danışmada katılmak imkanlarını sağlamalıdır Bu mekanizmalar bunların ötesinde hasta namına savunma ve yardım imkanlarını icabında sağlamalıdır Hastaların şikayetlerinin değerlendirilmesine etkili ve bütünüyle ilgilenilmesine ve netice hakkında bilgilendirmeye hakkı vardır *