Beynimiz Nasıl Öğreniyor?

Beynin nasıl öğrendiği konusunda son yirmi sene içinde acayip gelişmeler oldu Beyninin her iki lobundan biri alınan hastalar üzerinde gerçekleştirilen araştırmalar süratli öğrenme ve akıl eğitimi metotlarında çığır açtı
Bunca gelişmelere rağmen beyin, hâlâ insan vücudunun çalışması hakkında en az şey tanıdık organ olma özelliğini koruyor
Konunun uzmanlarına kadar çoğu birey beyin potansiyelinin fakat yüzde 48 arasındaki bir kısmını kullanıyor Beyin gerçekleri, başarılı bir eğitimin, insanın ilk olarak kendini tanıması ve keşfetmesine; nasıl öğrendiğini öğrenmesine bağlı olduğunu gösteriyor
Bu gelişmeler, “Başarılı insan kavramında da değişikliğe yol açtı Günümüzün başarılı insanı, beyninin her iki yarısını da etkin ve dengelenmiş bir şekilde kullanabilen ve gerektiğinde birinden diğerine kolaylıkla geçebilen insan olarak değerlendiriliyor Beyin hücreleri arasındaki bağlantıları gelişmemiş halk müziği, beyinlerine ne kadar data yığmış olurlarsa olsunlar, akıl, mantıklı düşünme, düşünce yürütme becerileri gelişmemekte, bu yüzden de eğitilmiş sayılmamaktadır
Beyin nasıl öğreniyor? Beynin öğrenme ile ilişkisi nedir? Acilen bunları ele alacağız
Hipokamp ve Etkin Öğrenme
İç içe üç birim hâlinde yer alan beynimizin orta beyin bölümünde yer alan “Hipokamp (hippocampus) hafızanın merkezi durumundadır Bu merkez, beynin yazıcısı gibi etkinlik gösterir
Beynin yazıcısını kendi isteğimizle çalıştırıp, istediğimiz bilgileri kaydedebilir miyiz?
Hipokamp bölgesi bilgilerin kalıcı hafızaya geçip, geçmeyeceğine karar veren merkezdir Dağıtılmış şekillerle bize ulaşan bilgiler, verdiğimiz yük derecesine kadar beyne kaydolmaktadır Merak ve ilgi duymadığımız, önemsemediğimiz; kısacası duyguların hareketlenmediği olaylarda gelen bilgiler düşük frekanslı elektrik sinyalleri şeklindedir Sonuçta, zayıf sinaptik bağlar oluşur ve beyin hardiskine (korteks) kayıt işlemi gerçekleşmez Çünkü böyle durumlarda alıcılar (duygular) harekete geçmemektedir Duyguların uyandığı olaylarda ise hipokamp hareketlenmekte ve kortekse tescil işlemi tamamlanmaktadır
Dış beyin kısmını teşkil eden korteks, beynin düşünen, konuşan, yazan, yeni buluşlar yapan, merak eden, plân yapan, öğrenmenin, zekanın ve hafızanın oluştuğu bölüm olup, sınırsız bir kapasiteye sahip görünmektedir
Üzerindeki görme, duyma ve diğer kavrama merkezleriyle ve dış dünyayla kesintisiz iletişim halinde bulunur Bu kapasiteyi nöronlar arasında kurulan ilişkiler sağlamaktadır Merak ve alaka eksenli bilgiler, duyguları uyandıran olaylar olduğundan, orta beyindeki hipokamp, giriş vizesi vermekte, bilgiler beyin korteksi üstüne kaydedilmektedir
İstatistikler, bir toplumda fakat yüzde 710 ’luk öğrenci kesiminin her şeye karşısında meraklı olduğunu gösteriyor Bunlar ek bir motivasyona ihtiyaç duymadan ilgi ve meraklarının yüksekliği nedeniyle öğrenmeyi her ortamda başarırlar Bu durumda eğitimde esas vesvese ve hedef, yüzde 90 ’lık büyük çoğunluğun nasıl motive edileceği üzerinde düğümlenmektedir Bu yüzden etkin ve içten eğitim modelleri, öğretmenin iyi ders verme ve iyi ders anlatmasından bambaşka bir şart ortaya koymakta; “iyi motive etme ve merak ve ilgi uyandırmayı öne çıkarmaktadır
Bu yüzden de “Merak ilmin hocasıdır denilmiştir Halk, yalnızca öğrenmeyi isterlerse öğrenirler Kendilerini, merak ve ilgilerini beslerlerse geliştirebilirler Enerji ve güçlerinin kaynağı kendileridir Bir bilgiyi bilinçli olarak istemeyen ve bulduğunu da bilinçli olarak özümsemeyen ve kullanmayan birey fiilen öğrenmeyi başaramamış demektir
Beyin Loplarının Öğrenmedeki Yeri
Birçok deneme sonucunda, beynin sol lobunun, konuşma, matematiksel işlemler, diziler, sayılar ve çözümleme gibi konularda çok üstün olduğu, akla yatkın ve doğrusal çalıştığı tespit edildi
Araştırma sonuçları beynin sağ lobunda, ritim, hayal etme, renkler, boyut, hacim, müzik gibi fonksiyonların yapıldığını ortaya koymaktadır Beynin sol tarafı bilgiyi mantıklı ve doğrusal olarak işlemekte, sağ lop ise güzel sanatlarla ilgili tarafı oluşturmakta, detaydan fazla resmin bütünüyle ilgilenmekte ve bilgiyi şekil ve düş gücüyle işlemektedir
Sağ lobun duygular, inanma ve hayallerin etkisinde olduğu ve fotoğrafik, yani bütünsel öğrendiği ortaya çıktı Bu yüzden bilgiyi sıra ile işleyen sol lobun aksine, sağ lobun öğrenmede çok daha süratli ve etkin olduğu anlaşıldı Hem, insanın mucitlik ve üretkenlik kısmı sağ lop fonksiyonları aralarında yer almaktadır
KİTAP OKUMAK BEYNİ GELİŞTİREN EN ÖNEMLI FAALİYETTİR
Kitap okurken başlıca her iki lop birlikte koordineli bir şekilde çalışmak zorunda kaldığından kitap okumak beyin loplarının dengelenmiş gelişiminde en yardımcı faaliyetlerdendir Sol lopça peşine düşüp takip edilen ve kavranan sözel kavramlar, sağ lopla tanım edilir, şekil, imge ve yeni düşüncelere dönüştürülür, canlandırılır Halbuki, televizyon izleme sağ lobu başlıca faizsiz durumda bırakmaktadır Bu yüzden de beyin gelişimine olumlu bir katkı sağlamamaktadır
İnsanların yüzünü zahmetsizce hatırlarken, ismini hatırlamada zorlanışımız sağ lobun öğrenmede sol lopdan ne derece etkin olduğunu gösterir “Bin defa duymaktansa bir defa görmek yeğdir Çin atasözü de bu gerçeğe parmak basmaktadır “Zihin şekillerle, temsillerle çalışır ve bilgiyi resimlerle işler biçiminde ifade edilen düşünce gerçeği sahiden, sağ lobun şekil, fotoğraf, hareket ve boyuta duyarlılığı; hayallerin ve üretici düşüncenin merkezi olması vesilesiyle öğrenmede doğaüstü tesir ve fonksiyona göze çarpan etmektedir
Bir Takım ırk okuduğu, gördüğü ve duyduğu bilgileri kolayca ve hemencecik hatırlıyorlar Bunlar fotoğrafik hafızaya sahip insanlardır Fotoğrafik hafızaya sahip ahali üzerinde yıllar süren bilimsel incelemeler yapılmıştır Bunların en manâli özellikleri beynin her iki lop fonksiyonlarını birlikte ve dengelenmiş olarak kullanmalarıdır
Kaynak: Popüler Bilim