Dünyanın Hareketleri ve Sonuçları Nelerdir

Dünyanın şekli ve sonuçları ;

1 Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından artı olması

2 Ekvator uzunluğunun ardışık iki meridyenden artı olması

3 Güneş ışınlarının geliş açısına ast olarak ısınma ekvatordan kutuplara içten azalır

4 İki boylam arası mesafe ekvatordan kutuplara doğru azalır

5 Dünyanın bir tarafının parlak iken öteki tarfının karanlık olması

6 Dünyanın dönüş hızının ekvatordan kutuplara doğru azalması

7 Sırık yıldızının belirme açısı enlemlere tarafından metamorfoz göstermesi

8 Dünya küre olduğundan nedeniyle güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir

9 Dünya küre şeklinde olduğu için gölgesi daire biçimindedir

Dünyanın günlük hareketi ve sonuçları ( Kendi ekseni civarda dönmesinin sonucu )

1 Gece ve gündüzün ard arda gelmesi

2 Güneş ışınlarının geliş açısının gün içinde değişmesi

3 Günlük sıcaklık farkının olması ( mekanik çözülme ve meltem rüzgarları )

4 Okyanus akıntılarında sapmalar ve halkalar olması

5 Lokal saat farkının olması

6 Kesintisiz rüzgarların yönünde sapmalar olması

7 Dinamik kökenli basınç kuşakları oluşur

8 Dünyanın çizgisel hızı ekvatordan kutuplara doğru azalır

Dünyanın takvim hareketi

Yörünge: Dünyanın güneş çevresinde izlediği yola yörünge denir

Ekliptik dingil: yörünge düzlemi: Dünyanın yörüngesinden geçtiği varsayılan düzleme denir

Yer ekseni: Dünyanın ortasından geçtiği varsayılan düzleme denir

Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi aralarında 23 27 lik açı vardır

Yer ekseni ile yörünge düzlemi aralarında 66 33 açı vardır

Yer ekseni ile ekvator düzlemi arasında 90 lik açı vardır

Aydınlanma çizgisi

Aydınlanma çizgisi karanlık daire ile parlak daireyi birbirinden ayıran çizgiye denir
ANEKDOT: Aydınlık çizgisi 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde yelken direği dairelerinden geçerler

Takvim hareketin sonuçları

1 Mevsimler oluşur( Esas sebep dingil eğikliğidir)

2 Güneş ışınlarının gelme açıları yıl baştan başa değişir

3 Günün doğuş ve batış saatleri sene boyunca değişir

4 Güneş ışınları sene baştan başa dönencelere bir kez dönenceler arasına iki kere tepede olan kazanç

5 Muson rüzgarlarının oluşması ( aks eğikliğine alt)

6 Aydınlanma çizgisi sene baştan başa yer değiştirir

7 Dünya yıl boyunca güneye yaklaşıp uzaklaşır

( Esas sebep yörüngenin elips biçiminde olması )

KAYDA DEĞER GÜNLER 21 Mart23 Eylül

1 Güneş ışınları ekvatora dik kazanç Ekvator üstünde dikilen bir çubuğun saat 12 00 da gölge boyu 0 dır 45 paraleline dikilen çubuğun gölge boyu kendine eşittir

2 Bütün dünya üzerinde gece gündüz eşitliği yaşanır ( 12t 12 24 )

3 Güneş ışınlarının atmosferde minimum ekvatorda en fazla kutuplarda tutulduğu andır

4 Güneş ışınları her iki direk noktalarında da görünür

5 Aydınlanma dairesi yelken direği noktalarından geçer

6 21 Martta kuzey yarımkürede ilkbahar, güney yarımkürede ise sonbahar başlangıcıdır

7 23 Eylülde kuzey yarımkürede güz, güney yarımkürede ilkbahar başlangıç günleridir

8 Güneş bütün doğudan doğar, bütün batıdan batar

21 Marttan daha sonra kuzey yarımkürede gündüzler gecelerden güney yarımkürede ise geceler gündüzlerden uzun olmaya başlar

23 Eylülden sonra kuzey yarımkürede geceler gündüzlerden güney yarımkürede gündüzler gecelerden uzun olmaya başlar

21 Haziran durumu

1 Güneş ışınları yengeç dönencesine düşey kazanç
2 Yengeçdönencesine dikilen çubuğun saat 12 00 da gölge boyu ‘ ’ 0 ’ ’ dır
3 Aydınlanma dairesi sırık dairesine teğet geçer
4 Kuzey yarımkürede yaz, güney yarımkürede kış başlar
5 Bu tarihten sonra kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler uzamaya başlar
6 Güney yarımkürede geceler kısalmaya gündüzler uzamaya başlar
7 Kuzey uç noktasına dürüst gidildikçe gündüzler uzamaya güney yelken direği noktasına gidildikçe geceler uzamaya başlar
8 Güneş ışınları asgari yengeç dönencesinde en fazla güney kutup dairesinde tutulur

21Aralık durumu

1 Güneş ışınları oğlak dönencesine düşey kazanç
2 Oğlak dönencesi üzerine dikilen bir çubuğun saat 12 00 gölge boyu ‘ ’0 ’ ’ dır
3 Aydınlanma çizgisi GKD teğet geçer
4 Güney yarımkürede yaz kuzey yarımkürede kış yaşanır
5 21 Aralıktan sonra güney yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler uzamaya başlar
6 Kuzey kutbuna gidildikçe geceler güney kutbuna gidildikçe gündüzler uzamaya başlar
7 Güneş ışınlarının atmosferde minimum tutulduğu yer oğlak dönencesi maksimum kuzey sırık dairesine yakın alanlar

Dingil eğikliği olmasaydı ?

Yani yörünge düzlemiyle ekvator düzlemi çakışsaydı
Yer ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki açı 90 olsaydı

1 Güneş ışınları aralıksız tepede olan gelirdi ve sıcaklık ekvatordan kutuplara içten düşerdi
2 Aydınlanma çizgisi devamlı sırık noktalarından geçerdi Sürekli gece gündüz eşitliği yaşanırdı
3 Dönence ve uç daireleri ortadan kalkardı
4 Mevsimler oluşmazdı yani ekvatorda sürekli yaz, orta kuşakta sürekli bahar, kutuplarda aralıksız kış olurdu

Mil eğikliği artsaydı 40 olsaydı !

1 Dönenceler 40 paralellerinden geçerlerdi
2 Güneş ışınları 40 paralellere tepede olan açılarla gelir Ülkemizde bunun içinde olduğu için ülkemiz güneş ışınlarını dik açılarla alırdı
3 Orta kuşak daralır, direk kuşağı ve tropikal kuşak genişlerdi
4 Orta kuşak ve kutuplar yazın bugünkünden daha sıcak, kışın ise daha soğuk olurdu Ekvatora Yakın kuşakta ise sıradan sıcaklık azalırdı
5 Türkiye yazın daha sıcak kışın daha soğuk olurdu

Aks eğikliği 15 olsaydı !

1 Dönenceler 15 paralellerden geçerlerdi
2 Güneş ışınları 15 paraleller arasına düşey gelirdi
3 tropikal kuşak ve yelken direği kuşağı daralır orta kuşak genişlerdi
4 Aydınlanma çizgisi sırık daireleri 75 den geçerlerdi
5 Sıcaklık kutuplarda azalır, orta kuşakta azalır, sıcak kuşakta artardı Ülkemiz kışın daha sıcak yazın daha soğuk olurdu

Ekvatorda

Yengeç

Oğlak

Güneş ışınlarının geliş açısı

21 mart ve 23 eylülde Türkiye nin en güneyine 9036 54 lik açıyla gelir *