iltasyazilim
FD Üye
1 Berilyum (Be):
Yüksek oranda ısı emebilme özelliği sebebiyle, hava ve uzay taşıtlarında, irtibat uydularında, nükleer santrallerde ve füze yapımında kullanılır Keza, hafif metal alaşımlarında, Xışını tüplerinin pencerelerinde ve saat zembereklerinin yapımında da kullanılır Yüksek bir erime noktasına sahip olması, hafifliği ve çelikten fazla daha elastik bir metal olması nedeniyle, bilgisayar parçaları yapımında, jiroskoplarda ve inşaat sektöründe sık tercih edilen bir elementtir Berilyumun bakır alaşımı da, kaynak yapımında, elektrik bağlantılarında ve elektrotlarda kullanılır Zümrüt ve akuamarin, berilyumun kıymetli kristal formlarıdır Berilyum ve tozları, zehirli olmalarının yanında, özellikle akciğerlerde kansere yol açabilmektedirler
2 Bor (B):
Amorf bor, ayırt edici yeşil rengi için pirotekni (fişekçilik) alanında ve ateşleyici olarak roketlerde kullanılır Tenis raketlerinin, nükleer santrallerde kullanılan regülatörlerin ve ısıya dirençli cam ürünlerinin yapımında da yük taşır Borun en kayda değer ticari bileşiği, yalıtım amaçlı sırça elyafının ve bir ağartıcı olan sodyum perboratın yapımında kullanılmaktadır Diğer bor bileşikleri de, borosilikat camların yapımında kullanılır Tekstil alanında tartma taşıyan bir diğer bor bileşiğiyse, borik asittir Elektriğe kaşı izolatör davranırken, bir metalinkine aynı ısı geçirgenliği bildiren boron nitrit bileşiği, bununla birlikte, karıştırıldığı herhangi bir maddeyi elmas sertliğine getirici özelliktedir Titanyum ve tungsten ile birlikte kullanımı sonucunda, ağırlığı düşük oysa ısıya aleyhinde dirençli alaşımlar elde edilir Boron10 izotopu, nükleer santrallerde ortamdaki nötronları çabuk emerek tepkimeleri yavaşlatmak ya da önlemek için, nükleer radyasyona karşı kalkan olarak ve nötron belirleyici aletlerde kullanılır Yakın zamanda artrit (eklem iltihabı) tedavisinde kullanılmaya başlanan bor bileşikleri de umut taahhüt ediyor Göz dezenfektanlarının bileşiminde de bor bulunuyor
3 Hidrojen (H):
Ticari gübrelere azot bağlanmasında, katı ve değişken yağların doyurulma işleminde (hidrojenasyon), metanol, amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin eldesinde kullanılır Kaynak yapımında, hidrojen balonlarını şişirmede ve petrolün işlenmesinde kullanılmasının yanına, şimdilik daha çok roketlerde olmak üzere yakıt olarak da kullanılır Hidrojen Yakıt Gözeleri, hidrojen gazından elektrik enerjisi eldesi için geliştirilmekte olan bir teknolojidir Çevre dostu hidrojen, doğal gaz ve benzine alternatif olarak kabul edilmesinin yanına, kimyasal işlemlerde, metalürjide ve rafinerilerde de kullanılabilecek niteliktedir Döteryum ve trityum izotopları da, nükleer fisyon ve füzyon işlemlerinde kullanılmaktadır
4 Helyum (He):
Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarını şişirmede kullanımıyla tanıdık helyum gazı; kaynakçılıkta, germanyum ve silisyum kristallerinin yapımında, titanyum ve zirkonyum eldesinde, süpersonik rüzgar tünellerinde ve derin dalış tüplerinde de kullanılır Ayrıca, düşük sıcaklık araştırmalarında ve nükleer enerji santrallerinde soğutucuolarak da önemlidir Bütün elementler arasında, minimum erime ve kaynama sıcaklıkları helyuma aittir Makro ölçüde bile atomik özelliklerini göstermesi sebebiyle kuantum sıvısıolarak da adlandırılan ve ısı iletkenliği olağanüstü derecede yüksek olan sıvı helyum, manyetik rezonans görüntülemede (MRI) ve kanser teşhisi için MRE'de de kullanılır Yakın zamanda, akıcı roket yakıtı sıkıştırmada da helyumdan faydalanılmaya başlandı
5 Lityum (Li):
Seramik ve sırça yapımında, pil üretiminde, yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde, A vitamini sentezinde, nükleer santrallerde soğutucu görevinde ve roketlerde nahoş zor sağlamada kullanılır Katı elementler içinde en yüksek özgül ısı kapasitesine sahip olması nedeniyle, ısı iletiminde kullanılan sıvıların bileşiminde yer alır Fakat, su veya asit gibi çözücülerle karşılaştığında yüksek bir patlama ya da parlama özelliğine sahip olması ve bilhassa sinir sistemi için zehirli tesir göstermesi sebebiyle, itinalı kullanılması gerekir Bir Takım lityum bileşikleri, beyin rahatsızlıkları ve psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların içeriğinde yer alır
6 Karbon (C):
Tüm organik bileşiklerin yapısına giren karbon, istikrarsız yağların dehidrasyonunda (sudan arındırılmasında), hem demir ve alaşımlarının işlenmesinde kullanılır Çelik yapımında, nükleer tepkimelerin kontrolünde, lastiklerin renklendirilmesinde, plastik sanayinde, boya pigmentlerinin eldesinde ve yağlayıcı maddelerin yapımında da bu elementten yararlanılır Kurşun kalemlerde kullanılan grafit formu ve elmas formu, karbon elementinin iki kayda değer allotropudur Karbon14 izotopu da, radyoaktif yaş tayininde kullanılır Karbonun fullerendenen küre biçimli ya da nanotüpdenen silindir biçimli molekülleri de, son yıllarda bilhassa elektronik ve nanoteknoloji alanlarında devrimsel ilerlemeler sağlamaktadır
7 Azot (N):
Standart sıcaklık ve basınç aşağı son derece istikrarlı olan ve atmosferin %78'ini yaratıcı azot gazı, besinlerin ve kimyasalların saklanmasında kullanılır Fazla soğuk olan (196°C) değişken azotsa, fazla düşük sıcaklıklarda gerçekleştirilmesi gereken dondurma işlemlerinde kullanılır Sperm bankalarında spermlerin dondurularak saklanması, akıcı azotla gerçekleştirilir Ticari olarak en çok layık içeren azot bileşiği amonyaktır (NH3) Kuvvetli bir çözücü olan amonyak, gübrelerin bileşiğinde yer alan ve plastik endüstrisinde de önemli yeri olan üremaddesinin eldesinde kullanılır Azot, proteinler öncelikle olmak üzere, organik bileşiklerin yapısında yer alan fazla kayda değer bir elementtir Azotun bütün bileşikleri, ya oksitleyici özelliktedirler, veya enerjik birer reaktiftirler böylece de, uygun koşullarda şiddetli tepkimeler verirler Bunların arasında TNT (trinitrotoluen), ve amonyum nitrat sayılabilir
8 Oksijen (O):
Bitkilerin ve hayvanların yaşamlarını devam ettirebilmeleri, solunum gazı olan oksijenin (O2) varlığına bağlıdır Atmosferin %21'i, oksijen gazından oluşmaktadır Hastanelerde, solunum rahatsızlıkları belirten hastaların tedavisi için de oksijen gazı çoğu kez kullanılır Hem çelik üretiminde, kaynak yapımında, suyun saflaştırılmasında ve beton eldesinde de oksijen kullanılır Paslanma da, oksijenin varlığında gerçekleşir
9 Flor (F):
Flor ve bileşikleri, uranyum ilk olarak elde etmek üzere, fazla sayıda ticari kimyasalın üretiminde kullanılır Hidroflorik asit, yakma ampullerinin camları üstüne yazı yazılması işleminde kullanılırken; son yıllarda ozon tabakası üzerindeki zararlı etkilerinden dolayı üretimi ve kullanımı sınırlandırılmaya çalışılan kloroflorokarbon gazları (CFC) havalandırma ve soğutma aygıtlarında kullanılır Teflon içeriğinde de flor yer alır Diş macunları içeriğinde bulunan florit, belirtilmiş bir oranın aşağıda olduğu sürece, diş çürüklerinin oluşumunu önler Element halindeki flor, yüksek özgül gücü sebebiyle, roketlerde baskı sağlamak amacıyla denenmektedir
10 Neon (Ne):
Akla gelen ilk başvuru alanı renkli aydınlatmaları olsa da; yüksek voltaj göstergelerinde, paratonerlerde, dalga metre tüplerinde ve televizyon tüplerinde de neon kullanılır Gaz lazerlerinin yapımında, helyumla birlikte kullanılır Değişken neon, günümüzde ticari olarak elde edilebilmekte ve soğutucu olarak kullanılmaktadır
*
Yüksek oranda ısı emebilme özelliği sebebiyle, hava ve uzay taşıtlarında, irtibat uydularında, nükleer santrallerde ve füze yapımında kullanılır Keza, hafif metal alaşımlarında, Xışını tüplerinin pencerelerinde ve saat zembereklerinin yapımında da kullanılır Yüksek bir erime noktasına sahip olması, hafifliği ve çelikten fazla daha elastik bir metal olması nedeniyle, bilgisayar parçaları yapımında, jiroskoplarda ve inşaat sektöründe sık tercih edilen bir elementtir Berilyumun bakır alaşımı da, kaynak yapımında, elektrik bağlantılarında ve elektrotlarda kullanılır Zümrüt ve akuamarin, berilyumun kıymetli kristal formlarıdır Berilyum ve tozları, zehirli olmalarının yanında, özellikle akciğerlerde kansere yol açabilmektedirler
2 Bor (B):
Amorf bor, ayırt edici yeşil rengi için pirotekni (fişekçilik) alanında ve ateşleyici olarak roketlerde kullanılır Tenis raketlerinin, nükleer santrallerde kullanılan regülatörlerin ve ısıya dirençli cam ürünlerinin yapımında da yük taşır Borun en kayda değer ticari bileşiği, yalıtım amaçlı sırça elyafının ve bir ağartıcı olan sodyum perboratın yapımında kullanılmaktadır Diğer bor bileşikleri de, borosilikat camların yapımında kullanılır Tekstil alanında tartma taşıyan bir diğer bor bileşiğiyse, borik asittir Elektriğe kaşı izolatör davranırken, bir metalinkine aynı ısı geçirgenliği bildiren boron nitrit bileşiği, bununla birlikte, karıştırıldığı herhangi bir maddeyi elmas sertliğine getirici özelliktedir Titanyum ve tungsten ile birlikte kullanımı sonucunda, ağırlığı düşük oysa ısıya aleyhinde dirençli alaşımlar elde edilir Boron10 izotopu, nükleer santrallerde ortamdaki nötronları çabuk emerek tepkimeleri yavaşlatmak ya da önlemek için, nükleer radyasyona karşı kalkan olarak ve nötron belirleyici aletlerde kullanılır Yakın zamanda artrit (eklem iltihabı) tedavisinde kullanılmaya başlanan bor bileşikleri de umut taahhüt ediyor Göz dezenfektanlarının bileşiminde de bor bulunuyor
3 Hidrojen (H):
Ticari gübrelere azot bağlanmasında, katı ve değişken yağların doyurulma işleminde (hidrojenasyon), metanol, amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin eldesinde kullanılır Kaynak yapımında, hidrojen balonlarını şişirmede ve petrolün işlenmesinde kullanılmasının yanına, şimdilik daha çok roketlerde olmak üzere yakıt olarak da kullanılır Hidrojen Yakıt Gözeleri, hidrojen gazından elektrik enerjisi eldesi için geliştirilmekte olan bir teknolojidir Çevre dostu hidrojen, doğal gaz ve benzine alternatif olarak kabul edilmesinin yanına, kimyasal işlemlerde, metalürjide ve rafinerilerde de kullanılabilecek niteliktedir Döteryum ve trityum izotopları da, nükleer fisyon ve füzyon işlemlerinde kullanılmaktadır
4 Helyum (He):
Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarını şişirmede kullanımıyla tanıdık helyum gazı; kaynakçılıkta, germanyum ve silisyum kristallerinin yapımında, titanyum ve zirkonyum eldesinde, süpersonik rüzgar tünellerinde ve derin dalış tüplerinde de kullanılır Ayrıca, düşük sıcaklık araştırmalarında ve nükleer enerji santrallerinde soğutucuolarak da önemlidir Bütün elementler arasında, minimum erime ve kaynama sıcaklıkları helyuma aittir Makro ölçüde bile atomik özelliklerini göstermesi sebebiyle kuantum sıvısıolarak da adlandırılan ve ısı iletkenliği olağanüstü derecede yüksek olan sıvı helyum, manyetik rezonans görüntülemede (MRI) ve kanser teşhisi için MRE'de de kullanılır Yakın zamanda, akıcı roket yakıtı sıkıştırmada da helyumdan faydalanılmaya başlandı
5 Lityum (Li):
Seramik ve sırça yapımında, pil üretiminde, yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde, A vitamini sentezinde, nükleer santrallerde soğutucu görevinde ve roketlerde nahoş zor sağlamada kullanılır Katı elementler içinde en yüksek özgül ısı kapasitesine sahip olması nedeniyle, ısı iletiminde kullanılan sıvıların bileşiminde yer alır Fakat, su veya asit gibi çözücülerle karşılaştığında yüksek bir patlama ya da parlama özelliğine sahip olması ve bilhassa sinir sistemi için zehirli tesir göstermesi sebebiyle, itinalı kullanılması gerekir Bir Takım lityum bileşikleri, beyin rahatsızlıkları ve psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların içeriğinde yer alır
6 Karbon (C):
Tüm organik bileşiklerin yapısına giren karbon, istikrarsız yağların dehidrasyonunda (sudan arındırılmasında), hem demir ve alaşımlarının işlenmesinde kullanılır Çelik yapımında, nükleer tepkimelerin kontrolünde, lastiklerin renklendirilmesinde, plastik sanayinde, boya pigmentlerinin eldesinde ve yağlayıcı maddelerin yapımında da bu elementten yararlanılır Kurşun kalemlerde kullanılan grafit formu ve elmas formu, karbon elementinin iki kayda değer allotropudur Karbon14 izotopu da, radyoaktif yaş tayininde kullanılır Karbonun fullerendenen küre biçimli ya da nanotüpdenen silindir biçimli molekülleri de, son yıllarda bilhassa elektronik ve nanoteknoloji alanlarında devrimsel ilerlemeler sağlamaktadır
7 Azot (N):
Standart sıcaklık ve basınç aşağı son derece istikrarlı olan ve atmosferin %78'ini yaratıcı azot gazı, besinlerin ve kimyasalların saklanmasında kullanılır Fazla soğuk olan (196°C) değişken azotsa, fazla düşük sıcaklıklarda gerçekleştirilmesi gereken dondurma işlemlerinde kullanılır Sperm bankalarında spermlerin dondurularak saklanması, akıcı azotla gerçekleştirilir Ticari olarak en çok layık içeren azot bileşiği amonyaktır (NH3) Kuvvetli bir çözücü olan amonyak, gübrelerin bileşiğinde yer alan ve plastik endüstrisinde de önemli yeri olan üremaddesinin eldesinde kullanılır Azot, proteinler öncelikle olmak üzere, organik bileşiklerin yapısında yer alan fazla kayda değer bir elementtir Azotun bütün bileşikleri, ya oksitleyici özelliktedirler, veya enerjik birer reaktiftirler böylece de, uygun koşullarda şiddetli tepkimeler verirler Bunların arasında TNT (trinitrotoluen), ve amonyum nitrat sayılabilir
8 Oksijen (O):
Bitkilerin ve hayvanların yaşamlarını devam ettirebilmeleri, solunum gazı olan oksijenin (O2) varlığına bağlıdır Atmosferin %21'i, oksijen gazından oluşmaktadır Hastanelerde, solunum rahatsızlıkları belirten hastaların tedavisi için de oksijen gazı çoğu kez kullanılır Hem çelik üretiminde, kaynak yapımında, suyun saflaştırılmasında ve beton eldesinde de oksijen kullanılır Paslanma da, oksijenin varlığında gerçekleşir
9 Flor (F):
Flor ve bileşikleri, uranyum ilk olarak elde etmek üzere, fazla sayıda ticari kimyasalın üretiminde kullanılır Hidroflorik asit, yakma ampullerinin camları üstüne yazı yazılması işleminde kullanılırken; son yıllarda ozon tabakası üzerindeki zararlı etkilerinden dolayı üretimi ve kullanımı sınırlandırılmaya çalışılan kloroflorokarbon gazları (CFC) havalandırma ve soğutma aygıtlarında kullanılır Teflon içeriğinde de flor yer alır Diş macunları içeriğinde bulunan florit, belirtilmiş bir oranın aşağıda olduğu sürece, diş çürüklerinin oluşumunu önler Element halindeki flor, yüksek özgül gücü sebebiyle, roketlerde baskı sağlamak amacıyla denenmektedir
10 Neon (Ne):
Akla gelen ilk başvuru alanı renkli aydınlatmaları olsa da; yüksek voltaj göstergelerinde, paratonerlerde, dalga metre tüplerinde ve televizyon tüplerinde de neon kullanılır Gaz lazerlerinin yapımında, helyumla birlikte kullanılır Değişken neon, günümüzde ticari olarak elde edilebilmekte ve soğutucu olarak kullanılmaktadır
*