Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Genom Projesi,İnsan Genom Projesi Nedir
imagesgenomprojesininfaydalari5add583b56
Genom Projesinin Faydaları
Alzheimer ve bazı kanser turlerinin tedavisinde, şimdiden bazı ilerlemeler sağlandığı biliniyor Onumuzdeki birkac yıl icinde yeni tedavi yontemleri ve ilacların, dunyanın ceşitli yerlerindeki araştırmacılar tarafından ortaya cıkarılması soz konusu olabilecek Ancak kalp hastalığı gibi, hem genetik hem de cevresel nedenleri bulunan hastalıklar icin daha uzun yıllar (20, 30, 40 yıl) beklenmesi gerekecek
İnsan genom Projesinin temel amacı, insan DNAsında bulunan 3 milyar kadar baz ciftinin dizilimini ve bunların % 25 ini oluşturan genlerin yerini bulmak Bu aslında zor bir iş; cunku insan genomunda kesin sayısı şimdilik bilinmiyor olsa da 40 bin ile 80 bin arasında gen olduğu sanılıyor Dış gorunuşumuzdeki onca farklılığa rağmen, aslında biz insanların kalıtsal yapısı buyuk olcude birbirine benzer İnsanların DNA yapılarının %99, 9u ortaktır İnsan Genom Projesi de bu ortak genleri bulmayı hedefliyor Yaklaşık 1520 yıldır bu projeyle uğraşılmasına rağmen henuz genom projesi tam olarak cozulebilmiş değildir Ortaya cıkacak veri bankası, insanı insan yapan genlerin yanında bir insanı başkalarından ayıran genleri de gosteren eşsiz bir kaynak olacak
İnsan Genom Projesi (İGP); insanın tum kalıtsal materyalinin şifresinin cozumlenmesini ifade etmektedir Bu kalıtsal materyalin yani DNAnın (Deoksiribonukleik asit) şifresi dort bazın (A Adenin, T Timin, C Sitozin, G Guanin) rastgele bir araya gelmesiyle oluşmaktadır Yan yana gelen bu bazlar aynı zamanda karşılıklı eşleşerek DNAnın ikili sarmal yapısını oluşturur Vucudun tum fonksiyonları DNA sarmalındaki anlamlı baz dizilerinden (gen) koken alan proteinlerle yapılır
İGP, 1989 yılında Amerikada bir grup bilim adamının insan genomunda yer alan proteini kodlayan (ekzon) ve kodlanmayan (intron) bolgelerin baz dizilerinin bulunması amacıyla başlattıkları bir projedir Bu amacla oluşturdukları organizasyon (HUGO Human Genom Organization), Amerikan Enerji Ajansı (DOE) ve Ulusal Sağlık Enstitusunun (NIH) desteğiyle kurulmuş ve 1990 yılında projeye resmi bir nitelik kazandırılmıştır Tum insan genomunun baz dizisinin ortaya konmasını amaclayan projeye kısa zamanda, İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, Rusya, Cin, Kanadanın da icinde yer aldığı 18 ulke, bircok gonullu kuruluş ve ozel firmalar destek vermiş ve gunumuzde binlerce bilim adamının calıştığı uluslar arası bir proje halini almıştır Bu proje Celera, IBM, Compag, Dupond, Sanger gibi dunyanın buyuk şirketlerinin de katılımıyla her yıl 200 milyon dolar butceyle desteklenmiştir
Haziran 2000 itibariyle biten insan genom dizisi taslağı, Şubat 2001 yılında kamuoyuna duyuruldu ve Nisan 2003te tamamlandı
İnsan genomunun dizisinin elde edilmesi onemli bir kilometre taşı olmakla birlikte, bunun işlevinin tam olarak anlaşılabilmesi daha uzun zaman alacaktır Cunku ortaya cıkacak bilgiler, işlenmesi gereken ham bilgiler olacaktır Bunların işlenmesi, yani hangi genlerin hangi kalıtsal ozelliklerle ya da hastalıklarla ilişkili olduğunu bulma işi genin ifadesinin (protein sentezi) anlaşılmasıyla mumkun olacaktır Buda daha uzun ve komplike calışmaları iceren bir sureci kapsamaktadır Bununla birlikte şimdi elde edilen veri tabanıyla bile bircok hastalığın (Norofibromatozis Tip1 ve Marfan Sendromu2) kromozomlar uzerindeki yerleşimi ve dizisi saptanmıştır Yani genomik tıp bircok hastalığın tanı ve tedavisine umut getirecektir
İGP kapsamında bircok mikroorganizma, hayvan ve bitkinin (ozellikle tarımsal bitkiler) genomlarının haritalanması ve dizi analizleri yapılmaktadır Orneğin mikroorganizmaların genomunun dizilenmesi infeksiyon hastalıklarının tanı ve tedavisinde yeni olanaklar sağlarken diğer yandan tarımsal bitkilerin dizi analizi de gen aktarımlı, doğal olmayan urunlerin geliştirilmesini gundeme getirmiştirMolekuler mekanizmalar acıklandıkca ilac teknolojisi değişecek ve metabolizmanın işlevini etkileyecek molekuller hucreye sentezlettirilerek veya ozel taşıyıcı molekuller aracılığıyla spesifik olarak hucreye verilerek tedavi protokoller uygulanabilecektir
Bu proje ile elde edilen bilgilerin 21 yy da tıp dunyasında cok buyuk yenilikler ve keşifler getireceği beklenmektedir Bu bilgiler aynı zamanda, bir cok genetik hastalığın tedavisini de mumkun kılabilecektir İnsan Genom Projesinde ilk beş yıllık hedeflerin arasında aşağıdaki amaclar bulunmaktadır:
İnsan genomunun haritasını cıkarmak
Model olarak kullanılabilecek diğer bazı
canlıların da gen haritalarını cıkarmak
Veri toplanması ve dağılımı
Etik, kanuni ve sosyal duşunceler
Araştırma eğitimi
Teknoloji gelişimi
Teknoloji transferi
Bunlar da Olacak mı?
Gen haritası talebi!
21 yuzyılın genetik mucizesine yetişenler gun gelecek yalnız eş secerken değil, sağlık sigortası yaptırırken, birilerini işe alırken ya da birilerine ev kiralarken; muhataplarından birer adet gen haritası talep edebilecekler
Genom Projesi kaca mal oldu?
Tum deneyin maliyetinin 200 milyon dolar civarında olduğu hesaplanıyor
Turkiye de bu projenin icinde mi?
Maalesef Dunyada gelişmiş bir cok ulke bu calışmanın icerisine girmişken, Turkiyede henuz bu konuda parmakla gosterilecek ornek bir calışma, ya da araştırma kurumları bulunmamaktadır Universiteler bunyesinde kısmen yapılmaktadır Cunku henuz yetişmiş elemanlarımız yoktur Ama gectiğimiz 78 yıl icinde gerek okulumuzdan, gerekse ulkemizin diğer guzide okullarından yetişmiş, Genetik Muhendisliğinde okuyan, doktorasını yapmakta olan bir cok oğrencimiz bulunmaktadır Bunların bir kısmı ulkemizde bir kısmı ise yurt dışında lisans ya da doktora seviyesinde eğitim almaktadırlar İnancımız şudur ki; geleceğin Genetik Muhendisleri yetişmektedir ve yetiştiklerine inandıkları ve imkan sağladığımız gun ise ulkemize bu teknolojiyi taşıyacaklardır
Genom Projesi Tum Hastalıklara care olacak mı?
Buyuk bir ihtimalle Butun hastalıklar, insan genlerindeki arızalar ve yanlış diziliş nedeniyle oluştuğundan, genetik yapının tam olarak anlaşılması ve bunları duzeltmenin yolunun bulunması, hastalıkların da onlenmesi anlamına gelebilecek Sadece genetik değil, cevresel faktorlerin neden olduğu hastalıklara da, daha ileri tedavi yontemlerinin geliştirilebileceği sanılmaktadır
Genom Projesinin Faydalarını ne zaman gorebileceğiz ?
Alzheimer ve bazı kanser turlerinin tedavisinde, şimdiden bazı ilerlemeler sağlandığı biliniyor Onumuzdeki birkac yıl icinde yeni tedavi yontemleri ve ilacların, dunyanın ceşitli yerlerindeki araştırmacılar tarafından ortaya cıkarılması soz konusu olabilecek Ancak kalp hastalığı gibi, hem genetik hem de cevresel nedenleri bulunan hastalıklar icin daha uzun yıllar (20, 30, 40 yıl) beklenmesi gerekecek
Genom Projesinin Sakıncaları da olacak mı ?
Elbette Belirli hastalıklara neden olan belirli genler saptandığında, bu genlere sahip insanların kayıtları, işyerlerinin ve sigorta şirketlerini eline gecebilecek Bu da, işe alınma ve sigortalama anında tercih edilmeme nedeni olabilecek Doğumdan once bebeğin genetik arızasının ortaya cıkması, anne ve babalara doğumdan vazgecme opsiyonu tanıyacak Zengin ve yoksul ulkeler, bir ulkenin zengin ve yoksul bolgeleri ve vatandaşları arasında, genetik teknolojisinin kullanımı acısından farklılıklar, kacınılmaz olarak yaşanacak Bu da, sağlık ve yaş ortalaması acısından farkın acılmasına yol acacak
Genom Projesinin Deneyleri kimin genleriyle yapıldı?
Tesadufi olarak, her ırk ve cinsten once 12, sonra da 24 insanın sperm ve kanları kullanılarak yapıldı Her ne kadar her insanın genetik yapısı, bir diğerinden farklılık gosterse de genel farklılık oranı (varyasyon) binde 2 oranında yaşanıyor Bu yuzden, elde edilen bulguların tum insanlığa uygulanabileceği ve herkesin derdine care olabileceği duşunuluyor
Genom projesinin Geldiği Son Nokta
Genom projesi, ne basında abartıldığı gibi hastalıkları tamamen bitirip olumsuzluğu getiren ne de faydasız bir calışma değildir Elbetteki insan sağlığına faydaları olmuştur, olacaktır da Ama bunlar hicbir zaman icin sanıldığı gibi olumsuzluğu getirmeyecektir Yalnızca, yaşarken daha sağlıklı bir hayat surulebilecek ya da bircok hastalık belki tarihe karışacaktır Ama hicbir zaman icin bu proje sayesinde insanlık, sanıldığı gibi butun hastalıklarına care bulamayacaktır Şu an itibariyle bu calışmayı yuruten bilim adamları, genom projesine ek olarak yeni bir projeye daha imza attılar; Proteom Projesi Bu projeyle vucuttaki butun proteinlerin incelenmesi amaclanmaktadır
imagesgenomprojesininfaydalari5add583b56
Genom Projesinin Faydaları
Alzheimer ve bazı kanser turlerinin tedavisinde, şimdiden bazı ilerlemeler sağlandığı biliniyor Onumuzdeki birkac yıl icinde yeni tedavi yontemleri ve ilacların, dunyanın ceşitli yerlerindeki araştırmacılar tarafından ortaya cıkarılması soz konusu olabilecek Ancak kalp hastalığı gibi, hem genetik hem de cevresel nedenleri bulunan hastalıklar icin daha uzun yıllar (20, 30, 40 yıl) beklenmesi gerekecek
İnsan genom Projesinin temel amacı, insan DNAsında bulunan 3 milyar kadar baz ciftinin dizilimini ve bunların % 25 ini oluşturan genlerin yerini bulmak Bu aslında zor bir iş; cunku insan genomunda kesin sayısı şimdilik bilinmiyor olsa da 40 bin ile 80 bin arasında gen olduğu sanılıyor Dış gorunuşumuzdeki onca farklılığa rağmen, aslında biz insanların kalıtsal yapısı buyuk olcude birbirine benzer İnsanların DNA yapılarının %99, 9u ortaktır İnsan Genom Projesi de bu ortak genleri bulmayı hedefliyor Yaklaşık 1520 yıldır bu projeyle uğraşılmasına rağmen henuz genom projesi tam olarak cozulebilmiş değildir Ortaya cıkacak veri bankası, insanı insan yapan genlerin yanında bir insanı başkalarından ayıran genleri de gosteren eşsiz bir kaynak olacak
İnsan Genom Projesi (İGP); insanın tum kalıtsal materyalinin şifresinin cozumlenmesini ifade etmektedir Bu kalıtsal materyalin yani DNAnın (Deoksiribonukleik asit) şifresi dort bazın (A Adenin, T Timin, C Sitozin, G Guanin) rastgele bir araya gelmesiyle oluşmaktadır Yan yana gelen bu bazlar aynı zamanda karşılıklı eşleşerek DNAnın ikili sarmal yapısını oluşturur Vucudun tum fonksiyonları DNA sarmalındaki anlamlı baz dizilerinden (gen) koken alan proteinlerle yapılır
İGP, 1989 yılında Amerikada bir grup bilim adamının insan genomunda yer alan proteini kodlayan (ekzon) ve kodlanmayan (intron) bolgelerin baz dizilerinin bulunması amacıyla başlattıkları bir projedir Bu amacla oluşturdukları organizasyon (HUGO Human Genom Organization), Amerikan Enerji Ajansı (DOE) ve Ulusal Sağlık Enstitusunun (NIH) desteğiyle kurulmuş ve 1990 yılında projeye resmi bir nitelik kazandırılmıştır Tum insan genomunun baz dizisinin ortaya konmasını amaclayan projeye kısa zamanda, İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, Rusya, Cin, Kanadanın da icinde yer aldığı 18 ulke, bircok gonullu kuruluş ve ozel firmalar destek vermiş ve gunumuzde binlerce bilim adamının calıştığı uluslar arası bir proje halini almıştır Bu proje Celera, IBM, Compag, Dupond, Sanger gibi dunyanın buyuk şirketlerinin de katılımıyla her yıl 200 milyon dolar butceyle desteklenmiştir
Haziran 2000 itibariyle biten insan genom dizisi taslağı, Şubat 2001 yılında kamuoyuna duyuruldu ve Nisan 2003te tamamlandı
İnsan genomunun dizisinin elde edilmesi onemli bir kilometre taşı olmakla birlikte, bunun işlevinin tam olarak anlaşılabilmesi daha uzun zaman alacaktır Cunku ortaya cıkacak bilgiler, işlenmesi gereken ham bilgiler olacaktır Bunların işlenmesi, yani hangi genlerin hangi kalıtsal ozelliklerle ya da hastalıklarla ilişkili olduğunu bulma işi genin ifadesinin (protein sentezi) anlaşılmasıyla mumkun olacaktır Buda daha uzun ve komplike calışmaları iceren bir sureci kapsamaktadır Bununla birlikte şimdi elde edilen veri tabanıyla bile bircok hastalığın (Norofibromatozis Tip1 ve Marfan Sendromu2) kromozomlar uzerindeki yerleşimi ve dizisi saptanmıştır Yani genomik tıp bircok hastalığın tanı ve tedavisine umut getirecektir
İGP kapsamında bircok mikroorganizma, hayvan ve bitkinin (ozellikle tarımsal bitkiler) genomlarının haritalanması ve dizi analizleri yapılmaktadır Orneğin mikroorganizmaların genomunun dizilenmesi infeksiyon hastalıklarının tanı ve tedavisinde yeni olanaklar sağlarken diğer yandan tarımsal bitkilerin dizi analizi de gen aktarımlı, doğal olmayan urunlerin geliştirilmesini gundeme getirmiştirMolekuler mekanizmalar acıklandıkca ilac teknolojisi değişecek ve metabolizmanın işlevini etkileyecek molekuller hucreye sentezlettirilerek veya ozel taşıyıcı molekuller aracılığıyla spesifik olarak hucreye verilerek tedavi protokoller uygulanabilecektir
Bu proje ile elde edilen bilgilerin 21 yy da tıp dunyasında cok buyuk yenilikler ve keşifler getireceği beklenmektedir Bu bilgiler aynı zamanda, bir cok genetik hastalığın tedavisini de mumkun kılabilecektir İnsan Genom Projesinde ilk beş yıllık hedeflerin arasında aşağıdaki amaclar bulunmaktadır:
İnsan genomunun haritasını cıkarmak
Model olarak kullanılabilecek diğer bazı
canlıların da gen haritalarını cıkarmak
Veri toplanması ve dağılımı
Etik, kanuni ve sosyal duşunceler
Araştırma eğitimi
Teknoloji gelişimi
Teknoloji transferi
Bunlar da Olacak mı?
Gen haritası talebi!
21 yuzyılın genetik mucizesine yetişenler gun gelecek yalnız eş secerken değil, sağlık sigortası yaptırırken, birilerini işe alırken ya da birilerine ev kiralarken; muhataplarından birer adet gen haritası talep edebilecekler
Genom Projesi kaca mal oldu?
Tum deneyin maliyetinin 200 milyon dolar civarında olduğu hesaplanıyor
Turkiye de bu projenin icinde mi?
Maalesef Dunyada gelişmiş bir cok ulke bu calışmanın icerisine girmişken, Turkiyede henuz bu konuda parmakla gosterilecek ornek bir calışma, ya da araştırma kurumları bulunmamaktadır Universiteler bunyesinde kısmen yapılmaktadır Cunku henuz yetişmiş elemanlarımız yoktur Ama gectiğimiz 78 yıl icinde gerek okulumuzdan, gerekse ulkemizin diğer guzide okullarından yetişmiş, Genetik Muhendisliğinde okuyan, doktorasını yapmakta olan bir cok oğrencimiz bulunmaktadır Bunların bir kısmı ulkemizde bir kısmı ise yurt dışında lisans ya da doktora seviyesinde eğitim almaktadırlar İnancımız şudur ki; geleceğin Genetik Muhendisleri yetişmektedir ve yetiştiklerine inandıkları ve imkan sağladığımız gun ise ulkemize bu teknolojiyi taşıyacaklardır
Genom Projesi Tum Hastalıklara care olacak mı?
Buyuk bir ihtimalle Butun hastalıklar, insan genlerindeki arızalar ve yanlış diziliş nedeniyle oluştuğundan, genetik yapının tam olarak anlaşılması ve bunları duzeltmenin yolunun bulunması, hastalıkların da onlenmesi anlamına gelebilecek Sadece genetik değil, cevresel faktorlerin neden olduğu hastalıklara da, daha ileri tedavi yontemlerinin geliştirilebileceği sanılmaktadır
Genom Projesinin Faydalarını ne zaman gorebileceğiz ?
Alzheimer ve bazı kanser turlerinin tedavisinde, şimdiden bazı ilerlemeler sağlandığı biliniyor Onumuzdeki birkac yıl icinde yeni tedavi yontemleri ve ilacların, dunyanın ceşitli yerlerindeki araştırmacılar tarafından ortaya cıkarılması soz konusu olabilecek Ancak kalp hastalığı gibi, hem genetik hem de cevresel nedenleri bulunan hastalıklar icin daha uzun yıllar (20, 30, 40 yıl) beklenmesi gerekecek
Genom Projesinin Sakıncaları da olacak mı ?
Elbette Belirli hastalıklara neden olan belirli genler saptandığında, bu genlere sahip insanların kayıtları, işyerlerinin ve sigorta şirketlerini eline gecebilecek Bu da, işe alınma ve sigortalama anında tercih edilmeme nedeni olabilecek Doğumdan once bebeğin genetik arızasının ortaya cıkması, anne ve babalara doğumdan vazgecme opsiyonu tanıyacak Zengin ve yoksul ulkeler, bir ulkenin zengin ve yoksul bolgeleri ve vatandaşları arasında, genetik teknolojisinin kullanımı acısından farklılıklar, kacınılmaz olarak yaşanacak Bu da, sağlık ve yaş ortalaması acısından farkın acılmasına yol acacak
Genom Projesinin Deneyleri kimin genleriyle yapıldı?
Tesadufi olarak, her ırk ve cinsten once 12, sonra da 24 insanın sperm ve kanları kullanılarak yapıldı Her ne kadar her insanın genetik yapısı, bir diğerinden farklılık gosterse de genel farklılık oranı (varyasyon) binde 2 oranında yaşanıyor Bu yuzden, elde edilen bulguların tum insanlığa uygulanabileceği ve herkesin derdine care olabileceği duşunuluyor
Genom projesinin Geldiği Son Nokta
Genom projesi, ne basında abartıldığı gibi hastalıkları tamamen bitirip olumsuzluğu getiren ne de faydasız bir calışma değildir Elbetteki insan sağlığına faydaları olmuştur, olacaktır da Ama bunlar hicbir zaman icin sanıldığı gibi olumsuzluğu getirmeyecektir Yalnızca, yaşarken daha sağlıklı bir hayat surulebilecek ya da bircok hastalık belki tarihe karışacaktır Ama hicbir zaman icin bu proje sayesinde insanlık, sanıldığı gibi butun hastalıklarına care bulamayacaktır Şu an itibariyle bu calışmayı yuruten bilim adamları, genom projesine ek olarak yeni bir projeye daha imza attılar; Proteom Projesi Bu projeyle vucuttaki butun proteinlerin incelenmesi amaclanmaktadır
