Güneydoğu Anadolu bölgesinin örf ve adetleri

Güneydoğu Anadolu bölgesi örf ve adetleri

Adıyaman örf ve adetleri

Adıyaman ili bir çok kültürün yoğrulup özleştiği; sözü, giyimi,kuşamı, oyunu, düğünü, ve hayatın dağıtılmış dönemleriyle (doğum,evlenme,ölüm) ilgili adet ve inançları, misafirperverliği insan sevgisi dünya görüşü , dünya görüşü, halısı, kilimi, cicimi, heybesi ile zengin bir yaşayan insanlar kültürüne sahiptir

YOK DEME OYUNU

Yeniden harfanaya katılan kişiler biri birlerine değişik ve girift sorular sorarlar Bu sorulara karşılık olarak Evet, he vs gibi ifadeler kullanabilirler ama, bunların yerine Değil(Hayır) kim derse işte o kişiye de gecenin masraflarını karşılama cezası verilirdi

HIDIRELLEZ

Hızır ve İlyas (as)'ın her bahar başlangıcında buluştuklarına inanılan, miladi takvime tarafından 6 Mayıs, Rûmî takvime tarafından ise 23 Nisan'a rastlayan güne bahşedilen isimdirSöz konusu günde, Hızır ve İlyas (as) buluşarak sohbet ederler Ve bu günlerde vakitlerini Allah yolunda olmanın ve birlikteliklerinin verdiği sevinçle zorlama bulurlardı

BATMAN ÖRF VE ADETLERİ

KIZ GÖRME VE KIZ İSTEME

Evlenmeler, görücü usülü ile yapıldığı gibi, gençlerin birbirlerini görüp tanımaları ile de yapılmaktadır Evlenmede görücü usülünü anlatacak olursak; erkek tarafı görücü gözüyle kız evine gider Gelinlik kız tarafından sunulan kahveyi içerek kızı değerlendirirler Kızı bitmiş bakmak isterlerse su isterler Erkek tarafını temsilen yaşlı bir bayan, su getiren gelin adayının fiziğini süzer Yürüyüşünü inceler, hafif seslenişle işitme özelliğini, ayrılırken de öperek ağız kokusunun olup olmadığını öğrenmeye çalışırlar

Görücü kız evinden ayrılırken, kendi arasında beğendikleri kızı kimin için isteyeceklerini, istenildiği takdirde verilip verilmeyeceği hususunu kız yakınlarından sorup öğrenirler Erkek tarafı bazen arabulucu kullanarak kız kadar kız arzu etmek üzere evlerinde akarsu içmeye gelip gelmeyeceklerini ve gün vermelerini isterler Kız tarafı zorunlu araştırmayı gerçekleştirmek için Biz de aile aralarında konuyu düşüneceğiz diyerek süre isterler Kız tarafı isteği yerinde görürse erkek tarafının aracısı ile dere içmek için davetli oldukları günü bildirirler Bu da kızın verileceğinin teyidi olur

Erkek tarafı imam ile birlikte birkaç karakter grupla kız evine gider Kız istenir ve söz kesilir Bundan sonra nişan ve nikah yapılır İlimizde düğünler başlıca Perşembe ve Cumartesi günleri başlar Peşine Düşüp Takip eden günlerde devam eder Düğünlerde davul, zurna, tef, kemençe ve kaval çalınmaktadır

BAŞLIK PARASI

Hızlı bir gelişim ve bu meydanda değişim bildiren topluluğumuzda eski adetlerin yerini yeni değerinde yargılarının aldığı görülmektedir Toplumumuzda sosyal bir bere olan başlık parası kısmen kalkmıştır Büyük Kasaba ve ilçe merkezlerinde bilhassa kültürlü aileler arasında bu usül terkedilmiştir Köy bazında özelliğini muhafaza eden başlık geleneği, başlık parası alan kız tarafının bu paranın üstüne ilaveler yaparak geline çeyiz yapması suretiyle sürdürülmektedir

CENAZE TÖRENLERİ

Cenazenin kaldırılmasını müteakiben üç gün baş sağlığı kurulur Bu süre köylerde daha da uzar Cenaze yakınları bu sürede işlerine gitmez Başsağlığı vermek üzere çevreden gelenleri karşılarlar Başsağlığı, ( Taziye ) için cenaze evine gelenler, bedensel durumlarına kadar beraberlerinde akarsu şekeri, un, yağ gibi hediyeleri getirirler Bu koşul il merkezinde yapılmaktadır Başsağlığı ( Baş Sağlığı ) için gelenler, Kur'anı Kerim'den bir sure ya da Fatiha Suresini okur Meftaya rahmet ve mağfiret dilerler Eve gelen misafirlere dere ve yemek verilir

SÜNNET

Dini bir vecibe olan sünnet, ailelerin fiziksel gücü nispetinde yapılan ziyafet ile başlar Önce sünnet olacak çocuk, arkadaşlarıyla birlikte otomobil ile şehirde gezdirilir Sünnet giysileri giydirilir Sünnet öncesinde evlerde mevlit okunur daha sonra davetlilere yemek yemek ziyafeti verilir Seçilen kirvenin kucağında çocuk sünnet edilir Kirve, ömür boyu bir akraba gibi bedel görür ve aileden sayılır

DİYARBAKIR örf ve adetleri

Diyarbakır'da Türkİslâm kültürü hâkimdir Diyarbakır, hazreti Ömer devrinde 639'da, İslâm orduları göre fethedildikten bu yandan Müslümanların ve 1042'den bu yandan da MüslümanTürklerin idâresinde kaldığı için, Türkİslâm kültürü ile yoğrulmuştur 639 öncesi kültürler unutulmuştur 1085'te Selçuk, 1097'de İnaloğulları, Nisanoğulları, Artukoğulları, Akkoyunlu ve özellikle Osmanlılar bu bölgenin Türkleştirilmesinde mühim rol oynamıştır İnaloğulları zamânında Diyarbakır kütüphânesinde 1040000 kitap bulunuyordu Artukoğulları ve Osmanlılar devrinde burada kültür ve mîmârî zenginlik yükseklik noktasına ulaşmıştır *