Itır Erhart Yazio: "Barış İpeği"ni Duydunuz mu?

İlkokuldayken ipek böceği beslerdim. Dut yaprakları ile döşediğimiz tahta bir kutuda yaşarlardı.  Kutuya gözlerimi dikip yaprakları tırtıklamalarını izlerdim. İncitmekten korkarak, parmağımın ucuyla severdim. Sonra bir gün kendi etraflarında konutlarını örmeye başlarlardı. Hüzünlenirdim biraz zira bu bir mühlet sonra ayrılacağımızın işaretiydi. Koza tamamlanınca da büsbütün görünmez olurlardı. O küçük beyaz konut benim için çiçek olarak girilip tavşan olarak çıkılan şapkalar üzereydi. Tırtıl olarak girilip kelebek olarak çıkılan bir şapka-evdi.


Sabah uyandığımda birinci iş kozaların yanına koşardım. Genelde birkaç gün ortayla çıkarlardı. Bazen ben okuldayken, ya da uyurken…



Öyle vakitlerde vedalaşamadığımız için üzülürdüm. Bezen de o büyülü dakikalara tanıklık ederdim. Kozanın yavaş yavaş sallanmasına, sonra aralanmasına, kanat ucunun görünmesine. Çıktığında ise kanatlarını evvel yavaş yavaş çırparak uçmaya hazırlanmasına… O anda parmağımı bacaklarının tam önüne koyardım. Tırmanırlarsa dünyalar benim olurdu. Gerilerinden el sallardım ve çocuklarını beklediğimi söylerdim. 

İpek eşarplar, gömlekler, kravatlarla çocukluğumun sihirli canlılarının münasebetini çok sonra öğrendim. Üniversiteydim. Boynumdaki ipek fuları gören arkadaşım “o boynundaki için kaç canlı öldü, biliyor musun?” dedi. “Anlamadım”. “Bilmiyor musun sahiden? Tırtıl kozanın içine girdikten sonra, haşlanıyorlar. Canlı canlı… “. “Olur mu canım? Onları çıkıp gittikten sonra…” “Sen bir araştır istersen…” deyip yanımdan kalktı. Araştırdım: “Haşlama yöntemi” “Fırınlama yöntemi”… Benim çocukluk arkadaşlarımı kelebek olmalarına müsaade vermeden vahşice öldürüyorlardı. Ne için?  Daha çok iplik, daha çok para…

O günden sonra bırakın satın almayı, ipeğe dokunamadım bile. İpek giydiğini, aldığını gördüğüm herkese öğrendiklerimi anlattım. Kimi dinledi, üzüldü kimi “kelebek olsa ne kadar yaşayacaktı ki? 1 gün?” üzere karşılıklar verdi. Bıkmadan usanmadan anlatmaya devam ettim. “Lütfen almayın, biz aldıkça bu kıyım devam edecek…”

Tepkim ve boykotum yıllarca devam etti. Ta ki geçen hafta Maçka Parkı’nda düzenlenen Good4Trust* Yeterlilik Şenliği’nde Ekodoku Sürdürülebilir Hayat Kooperatifi’ni ve Esra Üzel Yüncüler’den dinleyene kadar. Ekodoku ipek böceği gelişimini, döngüyü tamamladıktan sonra geride bıraktığı “evinden” elde ediyordu ipliği.  Kumaşlar kooperatif üyeleri tarafından, bu ipliklerden dokuyordu. Esra’yı dinlerken karnıma bir ağrı saplandı. Biz öldürmeyi seçmiştik ve bunu normalleştirmiştik. “Boğma yöntemi” “fırınlama…” üzere sözler üreticilerin kendi sayfalarında, ipekle ilgili haberlerde rahatlıkla kullanılıyordu. Bu nasıl bir kibirdi…

İşte o gün, yıllar evvel giyen, kullanan, ikram eden herkese ipeğin öyküsünü anlatmaya karar verdiğim üzere, “barış ipeği”i ile ilgili bildiklerimi aktarmaya karar verdim. Her fırsatta. İpeğin tamamının barış ipeği olduğu günleri hayal ederek. 

Bravo Esra! Dilerim emeğin, uğraşların en kısa vakitte karşılık bulur ve ilgilenen herkes barış ipeğinin peşine düşer. 

*good4trust.org toplumsal ve ekolojik açıdan adil üreticilerin türeticilerle buluştuğu bir platform. 

Instagram

Twitter

Facebook