Obezite ve diyabet’te kilo kaybı

Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok memleketin en değerli sıhhat meseleleri arasında mahal almaktadır. Umumi bir tanımlama ile obezite vücudun yağ kütlesinin yağsız kütleye orantıyla daha çokça olması sonucu uzunluk uzunluğuna nazaran vücut yükünün istenilen bedellerin üzerinde olmasıdır.

Yerküre Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından da obezite, sıhhati bozacak ölçüde vücutta çok yağ birikmesi olarak tanımlanmış. Bireylerin günlük hayatlarını sürdürebilmeleri için (gebe, emzikli, bebek, mektep evladı, genç, yaşlı, personel, sporcu, kalp-damar, şeker, yüksek tansiyon marazı, teneffüs yolu bozuklukları vb.) yaşa, cinsiyete, yaptığı işe, genetik ve fizyolojik özelliklerine ve hastalık durumuna nazaran değişen günlük kuvvete gereksinimi vardır.

Sağlıklı bir hayat sürdürmek için, alınan güç ile harcanan gücün istikrarda tutulması gerekmektedir. Günlük alınan kuvvetin harcanan kuvvetten ziyade olması durumunda, harcanamayan kuvvet vücutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır. Yetişkin erkeklerde vücut tartısının %15-18’i, hatunlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu nispetin erkeklerde %25, bayanlarda ise %30’un üstüne çıkması obezite riski taşımaktadır.

BKİ pahasının ≥35 kg/m2 olduğu morbid obez hastalarda Tip 2 di­yabet gelişme riskinin BKİ kıymeti 23 kg/m2 ’nin altında olan­lara nazaran 42.1 kat daha yüksek olduğu saptanmıştır. BKİ pahasının yanı sıra tartı artışı da değerli bir risk fak­törüdür. Yapılan çalışmalarda 5 yıllık mühlet içinde 13.6 kg’dan çokça yük artışı olan erkeklerin, yaklaşık olarak 4.5 kg yerlere nazaran 4.5 kat daha yüksek risk altında oldukları saptanmıştır.

Günümüzde obezitenin yalnızca dış görünüşü etkileyen bir sorun olmasının yanında pek çok önemli sıhhat meselelerine de yol açtığı göz arkası edilmemelidir. Diyabet, hipertansiyon, ate­rosklerotik damar marazı, teneffüs sistemi illetleri, sindirim sistemi marazları, eklem marazları ve ruhsal rahatsızlıklar üzere pek çok has­talıklara neden olabilmektedir. Obezite ve diyabet, tüm yerkürede gitgide artan değerli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Obezite, Tip 2 diyabet için değerli bir risk faktörü olup tip 2 diyabetiklerin % 90’ı obezdir.

Tip 2 diyabet, obezitenin neden olduğu marazlardan en değerlisidir. TURDEP çalışmasının sonuçlarına nazaran devletimizde tip 2 diyabet prevelansı % 7’lerde olup, obezite ile bağlantılı olduğu bilinmektedir. Obez bireylerde tartı kaybının tip 2 diyabet görülme riskini kıymetli biçimde düşürdüğü ilmî çalışmalarda gösteril­miştir.

Obez kişilerin diyabete bu denli yatkın olmalarındaki temel mekanizmalardan biri insülin direncindeki artıştır. Vücuttaki yağ orantısının ve yağ hücrelerinin hacminde ki artış, insülin direncinin de artmasına neden olur. İnsülin direncinin oluşmasına neden olan hormonlar ve öteki faktörler yağ hücrelerinden salgılanır. Bu faktörler, karaciğer ve kas dokusunda da insülin hassaslığını azaltır. Obezlerde yağ dokusunun artışıyla birlikte leptin denilen ve yağ dokusunun salınan hormonda da artış olduğu ve insülin direncine misal formda, leptin direnci denilebilecek bir direncin oluştuğu gözlenmiştir.

Kilo kaybeden obezlerde diyebetin de düzeldiği görülmüştür. Kaybedilen her 1 kg karşılığında, kan basıncında yaklaşık olarak 1mmHg’lık düşme gözlenmektedir. Kaybettiğimiz her bir kilonun ağırlığınca sıhhat kazandıracağını unutmadan bir an evvel kendiniz için bir şeyler yapmalısınız.