Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kur Muhafazalı Mevduatın tartışmaları bitmeyecek üzere görünüyor. Yayınlanan bildirimde yer alan bir sözün Hazine yükünü artıracak olması ile başlayan yanılgılar zinciri bankalarda süreç değişikliklerine neden oldu.
Hazine'nin muhafaza altına aldığı kurlarda ise kur yükselişinde Hazine'yi kimin koruyacağı sorusu ekonomistler tarafından sorulmaya devam ederken, dört süreçle ki tüm bilgiler sabit kalırsa(!) Hazine'nin yıllık ödemesi yanında da Hazine'nin borçlanmaları bonus olarak bu içerikte!
Tebliğdeki yanılgı nasıl düzeltildi?
Kur Muhafazalı Mevduat hesaplarında birinci periyotta çıkan biçiminde farklı olarak vade uzatımına müsaade veren bildirim Merkez Bankası tarafından farkedilince düzenlemeye gidildi lakin birtakım bankalarda kusur sonradan farkedildi. Sözcü'den Erdoğan Süzer haberine nazaran, 7 Mart'ta Resmi Gazete'de yayımlanan Merkez Bankası bildiriminde, “Yenilenen hesap birinci açılışta dönüşümü yapılan döviz fiyatı ve dönüşüm kuru üzerinden dayanaktan yararlanmaya devam eder” denildi.
Tebliğden, kur muhafazalı hesapların birinci dönüşüm kurundan yenilenirken, faiz ya da ödenen kur farkının ana paraya ek edilmeyeceği anlaşılınca işler karıştı.
Tebliğin bu biçimde uygulanması çok önemli kamu ziyanına yol açacağından, Merkez Bankası 22 Mart'ta yeni bir bildirim yayımlayarak birinci açılıştaki dönüşüm kuru tabirini metinden çıkardı.
Tebliğin birinci haliyle yürürlükte olması demek birinci dönüşümdeki dolar/TL kurunun 11,67'den alınıp yenilemede ise bu halde devam edilmesi demek olacaktı. Böylece her 3 ayda faiz ve kur farkı alınıp, sonraki 3 ayda da yeniden birebir düzeyden tekrar çıkar sağlanabilecekti. Bu kusurdan dönülse de birtakım bankalarda süreç kusurları oluştu. Bankaların birden fazla düzeltmelerini yapsa da bir kamu bankasında kusurun daha geç fark edildiği iletildi.
Bu kusurdan dönüldü lakin sistemin kendisi yanılgı olarak duruyor mu?
Ekonomist Gazeteci Uğur Gürses, KKM için yazdığı yazısında, 'Faizleri enflasyonun altına çekerek dövizin patlamasına sebep olup, dövize yeni yöneliş olmasın diye örtülü biçimde yüzde 76.4 faiz ödenmesi, faiz aykırısı argüman sahibi bir iktidar için büyük bir trajedi' tabirini kullandı ve bilgilerle şu biçimde açıkladı:
Bakan Nebati'nin 4 Mart günü açıkladığı döküme nazaran... Mart sonuna kadar 5 milyar dolar, Nisan ortasına kadar da 10 milyar dolarlık hesabın vadesi doluyor. Nisan sonuna da 17 milyar dolar hesaplıyorum.
Ankara'nın hesabı şu olmalı; kuru olabildiğince ‘arka kapıdan' döviz satarak denetim altında tutmak ve vadeleri dolan hesaplara ödenecek kur farkını düşük tutabilmek.
Ama ‘Turpun büyüğü heybede'
Bugün tüm bu 561 milyar KKM hesap stokunun 14.82'lik dolar kuru üzerinden oluşturduğu kur farkını, yüzde 17'lik faiz farkını da düşerek net 45.9 milyar TL olarak hesaplıyorum. Kurun yalnızca 10 kuruş artması bile bu yükü 50.1 milyar TL'ye fırlatıyor.
Ankara'nın hesabı, yaz aylarına kadar bunu döviz satarak ‘idare etmekti'. Yaz aylarında döviz girişi ile kur üzerindeki baskının azalacağını umarak yapılan hesap, Ukrayna işgali ile çöktü.
Zira hem patlayan güç fiyatları nedeniyle hem de potansiyel olarak azalacak turist sayısı nedeniyle ödemeler istikrarı açığı 35-40 milyar dolara çıkacak olması bu hesabı bozdu.
Burada bir parantez açalım Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da Ukrayna'dan ümit kesilen lakin hala Rusya'dan beklenen turistler için şöyle bir bilgi yayınladı ????
Turizm parantezini kapayıp Uğur Gürses ile devam ediyoruz zira 'Burası Çok Önemli' sıra geldi Hazine borçlanmalarına
media-cdn.t24.com.tr
2018 Temmuz'unda ‘Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi' yürürlüğe sokulup, büsbütün keyfi ve hurafelere dayalı bir iktisat siyaseti yürürlüğe girdikten sonra, Hazine kendi yurttaşlarından ve şirketlerinden döviz ve altın borçlanmaya başlandı... Albayrak devrinde döviz ve altın borçlanması kabaca 50 milyar doları buldu. Döviz ve altın borçlanmasının sonuçları, tam bir enkaz tablosu içeriyor.
Tablo şöyle; 2018 Eylül-2022 Mart ortasındaki periyotta 53.5 milyar dolar karşılığı döviz ve altın borçlanması yapılmış. Bunun 25.3 milyar dolarlık kısmının vadesi gelmiş. TL yerine borçlanılan döviz ile altının kur ve ons fiyat farkları ile ödenen faizlerden oluşan ortalama maliyeti ise yüzde 38.3 olmuş. Halbuki o borçlanma yapılan devirlerde döviz yerine TL borçlanma yapılsaydı ortalama faiz maliyeti yüzde 13.6 olacaktı. Kelamım ona TL faizini düşürmek için (ya da faiz karşıtlığı) döviz ve altın borçlanıp kamuya yani halka bunun 3 katı mali yük getirilmiş oldu.
'Maliyetler, büyük bir enkaz olarak ileride karşımıza çıkacak'
Burada bitmiyor; şimdi vadesi gelmemiş 28.2 milyar dolarlık bir borç stoku var; onun da bugünkü kurdan ve ons fiyatından yüklü maliyetini yüzde 39.1 olarak hesaplıyorum. İşte 'burası çok önemli'; ‘başarı öyküsüne' kitap yazılacak ölçüde hem de.
Otoyol, köprü, hastane üzere altyapı projelerinde olduğu üzere halı altına saklanan maliyetler, büyük bir enkaz olarak ileride karşımıza çıkacak.
Nisan sonuna kadar vadesi gelecek olan KKM hesaplarına 23 Mart itibariyle oluşan faiz ve kur farkından oluşan potansiyel ödemenin yüklü dönemsel faizi yüzde 15.22, yıllığı ise yüzde 76.4'e karşılık geliyor.
Faizleri enflasyonun altına çekerek dövizin patlamasına sebep olup, dövize yeni yöneliş olmasın diye örtülü biçimde yüzde 76.4 faiz ödenmesi, faiz tersi argüman sahibi bir iktidar için büyük bir trajedi bu birebir vakitte.
Bitti mi bitmedi! Ekonomist Mahfi Eğilmez de soruyor: Kuru Hazine koruyacak da Hazineyi kim koruyacak?
Kur Muhafazalı Mevduat sisteminin başladığı 23 Aralık 2021 gün Merkez Bankası'nın açıkladığı dolar kurunun 11,64 olduğunu hatırlatarak başlayan Mahfi Eğilmez, 23 Mart prestijiyle dolar/TL'nin 14,82 olması ile hesaplamaya başlıyor:
23 Aralık 2021 100.000 TL (100.000 / 11,64 = ) 8.591 dolar oluyor
3 aylık vadede (Yüzde 14+3(Bankalar siyaset faizinin en fazla 3puan üstünü verebiliyor) %17 bölü 12 ay çarpı 3 ay ) % 4,25 periyot faizi ile 4.250 lira
23.03.2022 tarihinde Dolar üzerinden 100 bin lira (8.591 x 14.82=) 127.320 lira eder.
27.320 liralık toplamın 4.250 liralık kısmını banka,
Kalan (27.320 – 4.250 =) 23.070 liralık kısmını da Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçeden karşılayacaktır.
Bugüne kadar KKM hesaplarına yatan toplam para fiyatının 591 milyar lira olduğu açıklandı. Bunun tamamının en başından beri yatırılmış olduğunu varsayarak????
blogger.googleusercontent.com
591 milyar lira (23.12.2021 tarihinde 591 / 11,64 =) 50,8 milyar dolar
591 milyar liranın faizi (591 x 0.425 =) 25,1 milyar TL
Anapara+faiz (591 + 25,1 =) 616,1 milyar TL
23.03.2022 tarihinde (616,1 / 14,82 =) 41,6 milyar dolar eder.
(50,8 – 41,6 =) 9,2 milyar dolar
23.03.2022 tarihinde (9,2 x 14,82 =) 136,3 milyar TL fark var
Bankanın ödeyeceği faiz 25,1 milyar TL idi
Hazinenin ödemesi gereken miktar (136,3 – 25,1 =) 111,2 milyar lira
Tüm yıl her şey tıpkı olursa Hazine’nin yıllık yükü (111,2 x 4 =) 445 milyar lira
TCMB’nin kurun ve hasebiyle enflasyonun yükseldiği bir ortamda faizi artırmak yerine düşürmesinin maliyeti ne yazık ki iddiaların çok ötesine geçecek üzere görünüyor:
TCMB kurun yükselmesini önlemek için milyarlarca dolar fiyatında döviz satışı yaptı ve yapmaya devam ediyor. Bunun sonucu olarak TCMB’nin swaplar hariç net rezervleri eksi 44 milyar dolar dolayında bulunuyor.
Hazine, KKM münasebetiyle hiçbir biçimde muhatap olmaması gereken bir fark ödemesi yapmakla yükümlü tutulduğu için bütçeye yüksek bir ek yük gelecek üzere görünüyor. Bunun bugünkü durumun devamı halinde yıllık maliyeti 445 milyar lirayı geçiyor.
KKM hesaplarında gelir vergisi kesintisi (stopaj) sıfırlandığı, döviz süreçlerine uygulanan BSMV kaldırıldığı ve şirketlerin KKM hesaplarına geçmesi halinde kur farkı nedeniyle doğacak çıkar kısmı kurumlar vergisinden istisna edildiği için bütçede kıymetli bir gelir kaybı ortaya çıkacak.
Faiz tek başına problemleri çözemez lakin şayet yanlış belirlenirse inanılmaz sıkıntılara yol açar. KKM uygulaması bize bu kelamın ne kadar hakikat olduğunu bir defa daha kanıtlamış bulunuyor.
