Minnesota Açlık Deneyi Nedir?

İkinci Dünya Savaşı, tüm dünyaya adeta yıkımı getirmişti. Savaş sonucunda galip gelen devletler güçlerini katlamışken hem kaybeden hem de ortada kaldığı için ziyana uğrayan devletler, epeyce güçlü geçecek olan günlerin nasıl atlatılacağını düşünüyorlardı. Bilhassa milletlerarası kuruluşlar, insanların Avrupa ve Asya bölgelerini vuran kıtlıktan kurtulabilmesi için çözüm üretmeye çalışıyordu.

Bu bahiste tahlil arayanlardan biri, Fizyolog Ancel Keys’di. Orduya sağladığı katkılar sayesinde çok sayıda mevzu için devlet dayanağı bulabilen Keys, açlığın insan üzerindeki fizikî ve ruhsal tesirlerini görmek ve buradan hareketle az evvel bahsettiğimiz bölgelerdeki insanlara yardım etme hedefiyle Minnesota açlık deneyini gerçekleştirdi. Ayrıntılarına gelin birlikte bakalım.

Açlık deneyi, kıtlığın yaşandığı Asya ve Avrupa taraflarında değil Amerika’da gerçekleştirildi. Bu sebeple deneyi yapabilmek için istekli bireyler aç bırakıldı:


Deneyin gerçekleştirilebilmesi için gönüllü iştirakçiler gerekiyordu. Bunun için de üzerinde “Onların daha güzel beslenmesi için aç kalır mısınız?” yazılı broşürler kullanıldı. Bunun sonucunda yüzlerce kişi müracaat yaptı ve yapılan elemeler sonucunda 36 gönüllü, Minnesota Üniversitesinde toplandı. Bu bağlamda deney, 19 Kasım 1944’te başladı.

1 yıllık süreçte dört farklı kademe bulunuyordu. Bunların her birinde, iştirakçilerin hepsi ayrıntılıca izlendi. Birinci 3 ay, tüm iştirakçileri belli bir standarda getirmek için diyet uygulandı


Bu birinci kısımda iştirakçilerin, beden tartılarının yüzde 25’ini kaybetmesi gerekiyordu. Bu süreci, takibi kolaylaştırmak için tüm iştirakçileri birebir standarda getirme süreci olarak düşünebilirsiniz. Sonuçta ilerleyen vakitlerde kendi bedenlerinin ihtiyaçlarına nazaran kalori alacaklar.

Herkesi standarda getirme süreci 3 ay sürdü ve bu süreç içinde sahip olunan kilolara nazaran günde 3.200 kalori alındı. Asıl şiddetli kısım buradan sonra başlayacaktı.

İlk üç ayın akabinde, alınan kalori ölçüsü herkes için yarı yarıya düşürüldü. Hem de altı aylığına:


Buna yarı-aç kalma süreci diyebiliriz. Çünkü iştirakçiler beslenmeye devam etti. Lakin aldıkları kalori ölçüsü günde 1.570 kaloriye kadar düşürüldü. Bu süreç içinde kahvaltı ve öğlen yemeği olmak üzere sadece 2 öğün yemek yeme bahtları oldu. Buradaki yemekler de tıpkı kıtlığın yaşandığı ülkelerdeki üzere patates, ekmek ve turp üzere kolay besinlerdi.

Bu süreç içinde çok sayıda kişi o kadar zayıfladı ki kaburgaları görünür hâle geldi. Üstelik evvelki kadar güçlü hisseden de pek kalmamıştı. Cinsel isteklerinde, kalp atış suratlarında ve beden sıcaklıklarında da düşüşler görülmüştü. Bunlar yetmezmiş üzere bir de ‘yemek’ artık takıntı hâline geldi.

Kimileri yemekleri daha fazlalarmış üzere görmek için su kullanarak seyreltiyordu. Bazılarıysa yemek kitaplarından başını kaldıramaz hâle gelmişti. Oburlarının ortasında ise daima yemek bahisli muhabbetler dönüyordu.

Tek yapmaları gereken aç kalmak değildi:


Deneyin başından sonuna kadar, kendilerinden bir günlük tutmaları ve koşu bantlarında onlarca kilometre uzaklık yürümeleri de isteniyordu. Yani kaideler hayli zorlayıcıydı. Ama sadece 3 kişi deney bitmeden ayrılmayı tercih etti. Başkalarını motive eden şey ise kestirim edebileceğiniz üzere kurtarabilecekleri hayatlar oldu.

Zorlu geçen ve iştirakçileri hem fizikî hem de ruhsal açıdan zayıf düşüren 6 ayın akabinde 3 aylık ‘kısıtlı’ güzelleştirme kademesine geçildi

• İyileştirme etabının öncesi ve sonrası

Bu evrede iştirakçiler, almaları gereken güç ölçüsüne nazaran gruplara ayrıldı ve o gereksinimlere nazaran yeni diyetler belirlendi. Bu süreçte sıhhat grupları her bir kişinin diyetini epey ayrıntılı bir biçimde takip etti. Bu vakit aralığında iştirakçilerin aldığı ortalama kalori ölçüsü 2000 ile 3200kcal arasındaydı.

8 haftalık son basamakta tüm sınırlamalar ortadan kalktı ve sonrasında deney sonlandırıldı:


Bu noktada varsayım edebileceğiniz üzere herkes adeta yemeklere yumuldu. Hatta kimi şahısların aşırı yemeden hastanelik olduğu bile söyleniyor.

Bu deney ne işe yaradı?


Bu deney elbette sadece Amerikalıların kıtlık yaşayanları anlayabilmesi için yapılmadı. Bunun da ötesine geçerek açlığın insan vücudunda sebep olduğu fizikî ve ruhsal tepkileri ortaya çıkardı. Örnek olarak insanların açlıkla uğraşırken daha güçsüz olmalarının yahut cinsel dürtülerinin zayıflamasını gösterebiliriz.

Psikolojik açıdan baktığımızda ise insanların açlıkla uğraş ettiği vakitlerde hem aykırılıkları hem de olumlu olayları büyütmeye veya depresyona girmeye meyilli olduğu görülmüş. Üstelik yemeğe olan takıntı, çalışmadan sonra bile geçmemiş. Son olarak araştırmacıların bulduğu sonuçları 5 yıl sonra tam hâllyle paylaştıklarını belirtelim. Deney hakkında sizin kanılarınız neler?

Kaynaklar: Kardelen C. Ergin, Matematiksel.org, American Psychological Association, Evrim Ağacı